رژیم اسرائیل مدعی است که یحیی سنوار رهبر سیاسی و نظامی حماس را در غزه به ترور کرده است، اما این ادعا هنوز تایید نشده است.

به گزارش جماران، الجزیره در گزارشی در این باره می نویسد: سنوار در طول جنگ 12 ماهه اسرائیل، عملیاتهای نظامی اسرائیل در این منطقه از نوار غزه و کنترل کلی این گروه را پس از ترور اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس در اواخر ژوئن به عهده گرفت.

تحت هدایت سنوار، حماس فشار نظامی خود را در غزه - علیرغم اینکه گفته می‌شود تحت تأثیر حملات اسرائیل قرار گرفته است - ادامه داد و به مواضع اسرائیل حمله کرد و همچنین مدیریت شهری در سراسر نوار غزه را حفظ کرد.سنوار در طول عملیات غزه هدف اصلی ارتش اسرائیل بوده است.

طراح اصلی هفت اکتبر؟

مقامات اسرائیلی می‌گویند که سنوار یکی از طراحان اصلی حمله حماس در 7 اکتبر به اسرائیل، همراه با محمد ضیف، فرمانده شاخه نظامی حماس در گردان‌های قسام و مروان عیسی، معاون ضیف بود.

در ماه فوریه، ارتش اسرائیل تصاویری را به اشتراک گذاشت که مدعی شد سنوار - به همراه همسر، فرزندان و برادرش ابراهیم - را در یک مجتمع تونل در خان یونس نشان می دهد. بنا بر گزارش ها، این تصاویر تنها چند روز پس از حمله 7 اکتبر گرفته شده است.

در همان جلسه توجیهی، دانیل هاگاری، سخنگوی اسرائیل مدعی شد که ارتش بسیاری از اعضای خانواده سنوار و دیگر رهبران حماس را به اسارت گرفته و در حال بازجویی از آنها هستند. گزارش های متعددی از سازمان های حقوق بشری، از جمله سازمان ملل متحد، استفاده مکرر از شکنجه توسط بازجویان اسرائیلی را مستند کرده است. علاوه بر اینکه سنوار توسط ارتش اسرائیل تحت تعقیب قرار گرفته بود، به همراه هنیه و ضیف، کانون تلاش‌های دادگاه کیفری بین‌المللی (ICC) برای دریافت حکم بازداشت برای جنایات جنگی «حداقل از 7 اکتبر 2023» بودند.  همه این چهره های حماس از آن زمان توسط ارتش اسرائیل کشته شده اند و تنها نام بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل در برگه اتهامات دیوان بین المللی کیفری باقی مانده اند.

او در پناهنده به دنیا آمد

سنوار معروف به «ابوابراهیم» در سال 1962 در یک اردوگاه پناهندگان در خان یونس به دنیا آمد. خانواده وی در جریان نکبت 1948 توسط گروه های صهیونیستی آواره شدند. خانواده سنوار اهل روستای فلسطینی «المجدال» بودند که برای ساخت شهر اسرائیلی «اشکلون» بر روی ویرانه های آن تخریب شد.

در سال 1982، سنوار که 20 سال سن نداشت، برای اولین بار توسط مقامات اسرائیلی به دلیل «فعالیت های اسلامی» دستگیر شد. در سال 1364 دوباره دستگیر شد. در این دوره دوم زندان با شیخ احمد یاسین بنیانگذار حماس آشنا شد و به او نزدیک شد.او در ۲۵ سالگی به تأسیس سازمان امنیت داخلی حماس کمک کرد و به خاطر برخورد با فلسطینی‌هایی که با اسرائیل همکاری می‌کردند، شهرتی سازش ناپذیر به دست آورد.

در سال 1988، در سن 26 سالگی، سنوار دوباره دستگیر شد و به چهار حبس ابد محکوم شد. وی به طرح ریزی برای قتل دو سرباز اسرائیلی و کشتن 12 فلسطینی متهم شده بود. او 22 سال را در زندان سپری کرد.

گفته می‌شود که سنوار در زندان به شدت نظم و انضباط را رعایت می‌کرد، یاد گرفت که زبان عبری را روان صحبت کند و به یک رهبر در میان دیگر زندانیان فلسطینی و به نقطه کانونی مذاکرات با کارکنان زندان تبدیل شد.

او در سال 2011 توسط اسرائیل در مبادله زندانیان با سرباز اسرائیلی گیلعاد شالیت با بیش از 1000 فلسطینی دیگر آزاد شد. حتی در آن زمان، سنوار به عنوان ارشدترین و برجسته ترین در میان همه آزاد شده ها شناخته می شد. برادر کوچکتر او، «محمد سنوار» نیز از فرماندهان مسلح حماس است. برخی گمان می کنند که او به برنامه ریزی حمله فرامرزی که در آن شالیت دستگیر شد، کمک کرده است.

یک پراگماتیست تمام عیار

پس از آزادی، سنوار به سرعت از نردبان پیشرفت در رده بندی های حماس بالا رفت. وی در سال 2013 به عنوان یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس در غزه انتخاب شد. او در سال 2017 رهبر جنبش شد. در سال 2018، سنوار به اسرائیل نشان داد که تاکتیک های حماس به سمت مقاومت غیرمسلحانه حرکت می کند. او در آن زمان گفت: جنگ دیگری با اسرائیل «قطعاً به نفع ما نیست».

اما در اواخر سال 2022، حساب و کتاب های سنوار  ظاهراً تغییر کرد. از آنجایی که اسرائیل راست‌گراترین دولت تاریخ خود را انتخاب کرد، مقامات اسرائیلی در برخورد با فلسطینی ها در مسجد الاقصی پیشروی کردند و به عادی‌سازی اسرائیل با عربستان سعودی اشارات جدی شد، سنوار و دیگر رهبران حماس تحت تأثیر قرار گرفتند.

هیو لووات، کارشناس ارشد سیاست در شورای روابط خارجی اروپا، در دسامبر 2023 به الجزیره گفت: «سنوار یک عمل‌گرا است که بر اساس شرایط بین مشارکت سیاسی و خشونت‌های مسلحانه تغییر و یکی را انتخاب می کند.

در 14 دسامبر 2022، سنوار و دیگر رهبران حماس در جمع جمعیت زیادی در غزه گفتند که پس از انتخاب راست‌گراترین دولت اسرائیل در غزه، پیش‌بینی می‌کنند که «رویارویی آشکار» رخ دهد. تهدیدات سنوار در اوایل سال 2023 تکرار شد.

گسترش روابط منطقه ای

سنوار در نقش رهبری حماس در غزه، بر ایجاد روابط در منطقه تمرکز کرد.  او روابط خود را با رهبری مصر احیا  و پس از اختلاف نظر بر سر جنگ داخلی سوریه، روابط خود را با ایران بازسازی کرد. دانیل بایمن، کارشناس ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی، به الجزیره گفت: «سنوار خود را یک رهبر ماهر نشان داده است.»

با این همه برخی از تحلیلگران معتقدند ضیف مغز متفکر واقعی حمله 7 اکتبر بود. اما بر خلاف سنوار که به خاطر سخنرانی‌های عمومی آتشین‌اش شناخته می‌شود، ضیف سال‌هاست که علنی دیده نشده است. اسرائیل مدعی است که ضیف را در حمله 13 ژوئیه کشته است، هرچند حماس کشته شدن او را تایید نکرده است. تحلیلگران بر این باورند که حتی قبل از ترور هنیه، سنوار نقش کلیدی در مذاکرات برای آتش بس و تبادل اسیران و اسیران بین حماس و اسرائیل داشت.