قدیم‌ها که خبری از بزرگراه و خیابان‌های عریض و طویل نبود، نام گذرهای محلی بیشتر شنیده می‌شد. برخی از این گذرها هنوز تا حد زیادی از آسیب ساخت و سازها در امان مانده‌اند. بیشتر این گذرهای معروف تهران در محله تاریخی عودلاجان قرار دارند.
همشهری آنلاین- مهدیه تقوی‌راد: گذرهای لوطی‌صالح، میرزامحمود وزیر، دامغانی، تکیه دولت و بسیاری دیگر از گذرها که حالا طی گذشت زمان تنها نامی از آنها باقی مانده است. گذرهای قدیمی تهران هنوز هم دیدنی هستند و خانه‌های تاریخی و کوچه‌های آشتی‌کنان در گوشه و کنار آنها به چشم می‌آیند.
گذر بیک دامغانی
نشانی: خیابان 15 خرداد،کوچه امامزاده یحیی
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: بهارستان
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: سه‌راه امین‌حضور
معرفی: گذر بیک دامغانی یکی از گذرهای قدیمی در مسیر شمال به جنوب عودلاجان است. در مسیر این گذر خانه‌های تاریخی زیادی برای بازدید وجود دارند.
از شیر مرغ تا جان آدمیزاد
این همان گذری است که در فیلم‌های سیاه و سفید تهران قدیم زیاد دیده‌اید. از ابتدای کوچه امامزاده یحیی(ع) در خیابان پانزده خرداد تا انتهای کوچه جاوید در سه‌راه امین‌حضور تمام مسیر سنگفرش شده است. مغازه‌های دو طرف کوچه همه مایحتاج مورد نیاز اهالی را به‌صورت عمده و جزئی به فروش می‌رسانند. نزدیکی این محله به بازار باعث شده تا کارگاه‌های تولیدی زیادی در کوچه پس کوچه‌ها و خانه‌های قدیمی مشغول به فعالیت باشند.
سه‌راهی دانگی
نشانی: خیابان امیرکبیر، اواسط خیابان پامنار
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: ۱۵خرداد
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: سرچشمه
معرفی: سه‌راهی دانگی، کوچه‌ای معروف در محله قدیمی پامنار است که درست مقابل مسجد پامنار قرار دارد؛ مسجدی قدیمی که حتی برخی‌ها به آن مسجد دونگی هم می‌گویند.
کوچه پرپیچ‌وخم
گذر سه‌راهی دانگی، مسیری پرپیچ و خم است که از روبه‌روی مسجد پامنار شروع و به خیابان پامنار ختم می‌شود. با قدم زدن در این گذر بیش از هر بنای دیگری، مساجد قدیمی را مشاهده می‌کنید. در د کوچه‌پس‌کوچه‌های این گذر بیش از ۲۲مسجد و حسینیه وجود دارد. مساجد سقفی، شاه‌آبادی، آیت‌الله کاشانی، حضرت خدیجه(س)، آقاخان و ... برخی از این اماکن مذهبی هستند.
گذر میرزامحمود وزیر (کوچه جاویدی)
نشانی: خیابان امیرکبیر، بالاتر از خیابان دیالمه
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: بهارستان
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: سه‌راه امین حضور
معرفی: کمی جلوتر از سه‌راه امین‌حضور، گذر میرزا محمود وزیر قرار دارد. خانه‌های این گذر اغلب از خانه‌های اعیانی قدیمی هستند و معماری‌های شاخصی دارند.
مأمن خانه‌های تاریخی تهران
گذر میرزامحمود وزیر در واقع باغ بزرگی بوده که امروز از بین رفته است. خانه‌هایی تاریخی در این کوچه مربوط به دوران قاجار هستند. خانه‌های وثوق‌الدوله و قوام‌الدوله در ابتدای این کوچه قرار دارند. هر طرف سر بچرخانید عمارتی آجری با معماری خاص با سردرهای قدیمی به چشمتان می‌خورد. ابتدای کوچه میرزامحمود وزیر، سمت چپ می‌توانید وارد گذر بیک دامغانی شوید و با گذر از کوچه‌پس‌کوچه‌های قدیمی تهران امامزاده یحیی، حمام نواب، باغ پسته بک و دیگر اماکن تاریخی این محله را ببینید.
گذر تکیه دولت
نشانی: خیابان ۱۵خرداد، روبه‌روی بازار زرگرها
نزدیک‌ترین ایستگاه مترو: سبزه‌میدان
نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس: گلوبندک
معرفی: گذر تکیه دولت یکی از قدیمی‌ترین بخش‌های محدوده عودلاجان و بازار تهران است. تکیه دولت در زمان ناصرالدین‌شاه قاجار بنا شد.
از تعزیه‌خوانی تا طلای کم‌اجرت
تعزیه‌خوانی و انجام مراسم‌های مذهبی از مهم‌ترین کارکردهای تکیه دولت در زمان قاجار بوده است. این تکیه تاریخی در زمان پهلوی، متروکه و در نهایت تخریب شد. هرچند از گذر تکیه دولت حالا نامی بر بالای یک کوچه طولانی باقی مانده، اما در این مسیر هنوز می‌توانید ردپای اماکن قدیمی تهران قدیم را تماشا کنید. بخشی از این گذر به محل تمرکز مراکز فروش طلا و جواهر در بازار تهران تبدیل شده است. این روزها شهرت کوچه گذر دولت بیشتر به دلیل فروش طلای کم‌اجرت است.
