رئیس‌جمهور در اجلاس سران بریکس در روسیه: جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدور‌های شمال– جنوب و شرق– غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی یا کالا‌های تجاری در بستر بریکس، ایجاد نماییم
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران از توانمندی‌های قابل توجهی در حوزه‌های مختلف برخوردار است و می‌تواند در مجموعه بریکس همکاری‌های مشترک و سودمندی را رقم بزند، گفت: ایران همچنین با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدور‌های شمال– جنوب و شرق– غرب باشد و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی یا کالا‌های تجاری در بستر بریکس، ایجاد کنیم.
دکتر مسعود پزشکیان ظهر دیروز در «نشست اصلی سران بریکس» در قازان روسیه ضمن تشریح ظرفیت‌های متقابل بریکس و جمهوری اسلامی ایران برای همکاری و ارائه پنج پیشنهاد مهم در راستای تحقق اهداف تشکیل این نهاد بین‌المللی تصریح کرد: پیگیری برنامه‌های بسیار متنوع درون گروهی، بدون داشتن یک دبیرخانه کوچک و چابک مشکل خواهد بود. پیشنهاد می‌کنم بررسی چگونگی تشکیل این دبیرخانه در دستور کار وزارتخانه‌های امور خارجه قرار گیرد.
رئیس جمهور سخنان خود را به فلسفه تشکیل بریکس در بستر مقابله با یکجانبه‌گرایی اختصاص داد و گفت: از آنجایی که بریکس اهداف بسیار بزرگ و مهمی در هر سه رکن سیاسی- امنیتی، اقتصادی- مالی و فرهنگی- مردمی دارد، با مجموعه عملکرد خود نشان داده است که در آینده نقش ویژه‌ای در روند معادلات سیاسی و تحولات مرتبط خواهد داشت. بریکس در بستر پارادایم چند‌جانبه‌گرایی، نمونه‌ای شاخص و الگویی موفق از همکاری‌های توسعه یافته در بطن جهان جنوب است که طیف کثیری از کشور‌ها را مجذوب خود ساخته است. او اضافه کرد: در ارتباط با شتاب تحولات جهانی و تهدید صلح و امنیت انسانی در منطقه غرب آسیا، خوشبختانه در طول سال گذشته گام‌های مهمی برای حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای بین‌المللی برداشته شد؛ برگزاری اجلاس فوق‌العاده سران بریکس با محوریت موضوع غزه و همچنین برگزاری نشست‌های دیگر در سطوح معاونان وزارتخانه‌های امور خارجه، از مصادیق همکاری در این دوره بوده و دستاورد‌های خوبی را نیز به همراه داشته است.
ضرورت توقف فوری جنایات رژیم صهیونیستی
دکتر پزشکیان در ادامه به تحولات منطقه هم گریزی زد و گفت: جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با تحولات فلسطین و لبنان خواستار آتش‌بس فوری و دائمی، عقب‌نشینی کامل نظامیان رژیم اشغالگر از مناطق تحت اشغال و امدادرسانی فوری به مردم غزه و آوارگان لبنان است. وی افزود: جهان جنوب در نابرابری، بی‌عدالتی و مشکلات اقتصادی دست و پا می‌زند. نسل کنونی و آیندگان، میزان موفقیت بریکس را با اعداد و ارقام و سطح توسعه‌یافتگی و تحول در رشد شاخص‌های اقتصادی خواهند سنجید. با توجه به اینکه در ماه‌های اخیر، نشست‌ها و برنامه‌های متنوعی با حضور وزیران اقتصاد و دارایی، بازرگانی، انرژی و رؤسای بانک‌های مرکزی برگزار شده، مایلم پیشنهاد‌های زیر را مطرح کنم:
اول- در عین عدم غفلت از دو رکن سیاسی- امنیتی و فرهنگی- مردمی، در سال آینده اولویت برنامه‌هایمان را به مسائل اقتصادی- مالی بدهیم و از همه نهاد‌های دولتی و خصوصی کشور‌های متبوع‌مان بخواهیم که بر شتاب حرکت خود در ایجاد همکاری‌های به هم پیوسته اقتصادی و تجاری و استفاده از ظرفیت‌های داخل بریکس بیفزایند.
بریکس در مقابله با تحریم‌ها گام عملی بردارد
دوم- از چالش‌های بسیار مهم که کشور‌های یکجانبه‌گرا علیه کشور‌های مستقل و آزادی‌خواه تحمیل کرده‌اند، تحریم‌های اقتصادی است. سال‌ها پیش کشور‌های تحت تحریم به تعداد انگشت‌های یک دست هم نمی‌رسید، ولی اکنون میلیون‌ها انسان در ده‌ها کشور در یک فرایند غیر قانونی و ضدحقوق بشری مورد هدف‌های تحریمی در ابعاد مختلف قرار گرفته‌اند. مقابله با تحریم‌های غیرقانونی نیازمند اقدام گروهی و اجرای سازوکار‌های مشترک است. خوشبختانه بریکس مخالفت خود را با تحریم بار‌ها اعلام داشته و شمه‌ای از آن در اعلامیه قازان و اسناد دیگر به وضوح بازتاب داشته است، ولی برای اینکه در آینده هیچ کشوری جرئت و توان تحریم دیگران را نداشته باشد، ضروری است گام‌های عملی و حساب شده برداریم.
سوم- در حال حاضر بیشتر کشور‌های دنیا از اینکه امریکا برای حل مشکلات داخلی و مالی خود، از دلار به عنوان سلاح یا ابزار کنترل دیگر کشور‌ها استفاده می‌کند، ناراضی هستند. دنیا بریکس را با هدف تلاش برای کاستن از قدرت دلار و افزایش مبادلات با پول‌های ملی می‌شناسد. این اقدامات به همراه راه‌اندازی و استفاده از ارز‌های دیجیتال و بسترسازی برای استفاده از سازوکار‌ها و فناوری‌های جدید مالی نظیر پیام رسان‌ها، در راستای اهداف اصلی بریکس است. اینکه کشور‌های عضو بریکس بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و در عین حال بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی، مواد غذایی و دیگر کالا‌ها هستند و به مهم‌ترین خطوط مواصلاتی و ترانزیتی دسترسی دارند، مزیت بسیار بزرگی است که موجب می‌شود انجام مبادلات با پول‌های ملی به سهولت انجام گیرد.
چهارم- کشور‌های شمال همواره برای دستیابی کشور‌های جنوب به فناوری‌های نوین مانع‌تراشی کرده‌اند، لذا ما وظیفه داریم با تشریک مساعی، مبادله اطلاعات، سرمایه‌گذاری مشترک و دیگر اقدامات، خود را به فناوری‌های نوین مجهز سازیم؛ و پنجم- ضروری است بانک توسعه نوین (NDB) که یکی از نهاد‌های برآمده از بریکس به شمار می‌رود، تقویت شود و با پذیرش اعضای جدید و افزایش سرمایه بتواند در جهت توسعه زیرساخت‌های این کشور‌ها گام بردارد. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد همکاری‌های تنگاتنگی با این بانک داشته باشد.
ایران می‌تواند همکار سودمند بریکس باشد
رئیس‌جمهور ادامه داد: با توجه به پیشنهاد‌های مطرح شده، لازم است اشاره کنم جمهوری اسلامی ایران از توانمندی‌های قابل توجهی در حوزه‌های مختلف برخوردار است و در مجموعه بریکس همکاری‌های مشترک و سودمندی را می‌تواند رقم بزند و در این خصوص علاقه‌مند به تبادل تجربه و معرفی دستاورد‌های خود هستیم. همچنین جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از موقعیت استراتژیک، بستر عبور چندین کریدور حمل و نقل بین‌المللی از جمله کریدور‌های شمال– جنوب و شرق– غرب بوده و می‌توانیم با توسعه همکاری‌های سازنده، شبکه جدیدی از روابط ترانزیتی برای انتقال انرژی یا کالا‌های تجاری در بستر بریکس، ایجاد نماییم.
تصمیمات بریکس باید ضمانت اجرا داشته باشد
رئیس‌جمهوری اسلامی ایران همچنین روز گذشته در اولین نشست سران «بریکس با ترکیب گسترده» (بریکس بزرگ‌تر) با بیان اینکه نهادسازی‌های بریکس مانند بانک توسعه نوین و صندوق اندوخته احتیاطی با حضور اعضای جدید باید مسئولیت بیشتری در تأمین مالی پروژه‌های کشور‌های عضو و مقابله با ناترازی پرداخت‌ها بر عهده بگیرد، تصریح کرد: هر یک از کشور‌های عضو بریکس باید پیشرفت و توسعه اعضای دیگر را، پیشرفت و توسعه خود بداند و رقابت سالم و همکاری متقابل به عنوان یک اصل محوری مورد تأکید اعضا قرار بگیرد. همچنین بریکس نباید فقط یک باشگاه گفتگو باشد و تصمیم‌های بریکس باید ضمانت اجرایی داشته باشند و ابزار‌های متناسب برای تحقق آن‌ها پیش‌بینی شود.
رئیس‌جمهور گفت: امروز در حالی نخستین اجلاس بریکس جدید یا بریکس بزرگ‌تر را برگزار می‌کنیم که بسیاری از امید‌ها برای ایجاد یک جهان عادلانه‌تر، امن‌تر و شکوفاتر در دنیای پس از جنگ سرد، هنوز فرصت تحقق پیدا نکرده و میل به سلطه‌گری و یکجانبه‌گرایی همچون آفتی کشنده بنیان‌های صلح و همکاری جهانی را مورد تهدید قرار می‌دهند. طی بیش از سه دهه‌ای که از فروپاشی نظام دو قطبی می‌گذرد، این مسئله به وضوح آشکار شده است که از دیدگاه قدرت‌های غربی صلح، دموکراسی، رفاه و توسعه تنها از مسیر تعیین شده و تعریف‌شده از سوی آن‌ها قابل تحقق است. نتیجه این نگاه انحصارطلبانه تاکنون افزایش خشونت، جنگ و تروریسم از یک سوءاستفاده بی‌سابقه از ابزار تحریم‌های اقتصادی و سیاسی از سوی دیگر بوده است.
شکل‌گیری، تداوم و گسترش بریکس در ۱۵ سال گذشته فرصتی برای کشور‌ها و جامعه جهانی بوده است تا سرنوشت خود را صرفاً به خواسته‌ها و تمایلات قدرت‌های غربی گره نزده و راه‌هایی برای مشارکت گسترده‌تر تمامی قدرت‌های در حال ظهور در حکمرانی اقتصاد جهانی را فراهم کنند. تلاش‌هایی که تاکنون برای کاهش سلطه دلار بر اقتصاد جهانی صورت گرفته است، باید با راه‌کار‌های عملیاتی، از جمله ایجاد سبد ارزی بریکس یا مکانیسم تسویه جدید مستقل از دلار تقویت و اجرایی شوند. کشور‌های مستقل، دیگر نمی‌توانند تاوان سیاست‌های نادرست مالی یا ناکارآمدی ایالات متحده در مبارزه با فساد سازمان‌یافته در بخش مالی خود را بپردازند. نهادسازی‌های بریکس مانند بانک توسعه نوین و صندوق اندوخته احتیاطی با حضور اعضای جدید باید مسئولیت بیشتری در تأمین مالی پروژه‌های کشور‌های عضو و مقابله با ناترازی پرداخت‌ها بر عهده بگیرد. بریکس نباید فقط یک باشگاه گفتگو باشد. تصمیم‌های بریکس باید ضمانت اجرایی داشته باشند و ابزار‌های متناسب برای تحقق آن‌ها پیش‌بینی شود. رشد سطح همکاری اقتصادی از جمله میزان سرمایه‌گذاری و تجارت متقابل میان اعضای بریکس می‌تواند به عنوان معیار و شاخص موفقیت یا عدم موفقیت بریکس به صورت سالانه مورد ارزیابی قرار گیرد. برای این منظور ایجاد مرکزی برای گردآوری، تجمیع و ارزیابی داده‌های اقتصادی کشور‌های عضو، امری ضروری است.
دعوت از اعضای بریکس برای توقف جنگ غزه
در پایان ضمن قدردانی از میهمان‌نوازی و تلاش‌های گسترده مردم و دولت روسیه برای برگزاری این اجلاس و ایفای وظیفه سنگین رهبری بریکس در سال ۲۰۲۴، بار دیگر لازم می‌دانم بر این موضوع تأکید کنم که رفاه و توسعه اقتصادی فراگیر و جهانی تنها در سایه صلح و امنیت همگانی قابل دستیابی و تحقق است. آنچه که امروز ما در فلسطین و لبنان شاهد آن هستیم تعمیق بنیان‌های جنگ و خشونت از طریق نادیده‌گرفتن حقوق اولیه مردمی است که چیزی جز حق حاکمیت بر سرزمین‌های اجدادی خود نمی‌خواهند. تداوم این وضعیت بدون تردید جهان را همچنان در خطر گسترش ناامنی و جنگ قرار خواهد داد. از این‌رو از تمامی اعضای محترم و مجموعه ارزشمند و تأثیرگذار بریکس تقاضا دارم از همه ظرفیت‌های جمعی و فردی خود برای توقف جنگ در غزه و لبنان، رسیدگی به آوارگان و کاهش تنش در منطقه بهره ببرند.
