نقش فیزیوتراپی در بهبود پوکی استخوان

دبیر انجمن شاخه ورزشی انجمن فیزیوتراپی ایران، بر اهمیت نقش تمرین درمانی و فیزیوتراپی در درمان پوکی استخوان تاکید کرد.

شفاآنلاین:سلامتدبیر انجمن شاخه ورزشی انجمن فیزیوتراپی ایران، گفت: هر ساله، ۲۰ اکتبر، روز جهانی پوکی استخوان به عنوان یک پلتفرم جهانی جهت افزایش آگاهی درباره پوکی استخوان، توسط بنیاد بین المللی پوکی استخوان ثبت شده است.

به گزارش شفا آنلاین: عبدالرحمان اهوازیان  افزود: هدف از این روز آموزش عمومی درباره اهمیت سلامت استخوان و اقدامات لازم برای پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان است و میلیون‌ها نفر در سراسر جهان به پوکی استخوان مبتلا هستند که اغلب به طور بی‌صدا و بدون علائم است تا زمانی که شکستگی رخ دهد.

این فیزیوتراپیست گفت: پوکی استخوان، به تدریج استخوان‌ها را با گذشت زمان ضعیف می‌کند و آنها را شکننده‌تر و مستعد شکستگی می‌کند. این شکستگی‌ها می‌توانند منجر به درد شدید، ناتوانی و از دست دادن استقلال، به ویژه در افراد مسن شود.

وی ادامه داد: این وضعیت بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به طوری که یک نفر از هر سه زن بالای ۵۰ سال دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان می‌شود، در مقایسه با یک نفر از هر پنج مرد. با این حال، پوکی استخوان تنها نگرانی برای افراد مسن نیست؛ افراد جوان‌تر نیز می‌توانند به دلیل عوامل مختلفی مانند ژنتیک، انتخاب‌های سبک زندگی و برخی شرایط پزشکی در معرض خطر باشند.

اهوازیان اظهار داشت: روز جهانی پوکی استخوان مردم را تشویق می‌کند تا با تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و تغییرات سبک زندگی، گام‌های پیشگیرانه در حفظ سلامت استخوان بردارند.

وی در پاسخ به این سوال که چه عواملی می‌توانند باعث پوکی استخوان شود، گفت: پوکی استخوان تحت تأثیر عوامل مختلفی است و این عوامل غیرقابل تغییر شامل سن، جنسیت، تاریخچه خانوادگی، قومیت و اندازه بدن است. تراکم استخوان به طور طبیعی با افزایش سن کاهش می‌یابد و زنان به خصوص به دلیل تغییرات هورمونی در دوران یائسگی در معرض خطر بیشتری هستند. همچنین، ژنتیک نقش مهمی ایفا می‌کند و تاریخچه خانوادگی پوکی استخوان خطر ابتلاء را افزایش می‌دهد.

دبیر سابق انجمن علمی فیزیوتراپی ایران اظهار داشت: عوامل قابل تغییر در ایجاد پوکی استخوان؛ شامل سطوح هورمونی، عادات غذایی، استفاده از داروها، انتخاب‌های سبک زندگی و برخی شرایط پزشکی است. کاهش استروژن در زنان و کاهش تستوسترون در مردان خطر ابتلاء به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد، همانطور که عدم تعادل تیروئید نیز می‌تواند تأثیرگذار باشد. مصرف ناکافی کلسیم و ویتامین D، اختلالات خوردن، و استفاده طولانی مدت از کورتیکواستروئیدها باعث ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود. عوامل سبک زندگی مانند عدم فعالیت فیزیکی، سیگار کشیدن و مصرف بیش از حد الکل نیز به شکنندگی استخوان‌ها کمک می‌کنند. سو تغذیه و مصرف زیاد نمک و کافئین نیز بر تراکم استخوان تأثیر منفی دارند.

اهوازیان عنوان کرد: پوکی استخوان به عنوان «بیماری خاموش» نیز شناخته می‌شود، معمولاً بدون علائم پیش می‌رود تا اینکه یک شکستگی رخ دهد. علائم اولیه شامل تحلیل لثه، کاهش قدرت دست و شکنندگی ناخن‌ها است که می‌تواند نشان‌دهنده کاهش کلی توده استخوانی باشد. این علائم خفیف ممکن است به راحتی نادیده گرفته شوند، اما نشانه‌های مهمی از مشکلات بالقوه در سلامت استخوان هستند.

وی افزود: با پیشرفت پوکی استخوان، نشانه‌های واضح‌تری ظاهر می‌شود. درد مزمن در ناحیه کمر، کاهش قد و حالت خمیده از علائم رایج هستند که به دلیل شکستگی یا افتادگی مهره‌ها به وجود می‌آیند. شکستگی‌ها به دلیل سقوط از ارتفاع‌های کم یا فعالیت‌های ساده، به ویژه در نواحی لگن، ستون فقرات و مچ دست، نشانه‌های مهمی از پوکی استخوان پیشرفته هستند. شکستگی‌های مکرر یا چندگانه در مدت زمان کوتاه، به‌ویژه شکستگی‌های لگن، به شدت نشان‌دهنده از دست رفتن توده استخوانی شدید است.

اهوازیان ادامه داد: شناسایی این نشانه‌ها بسیار مهم است، به ویژه افرادی که در معرض خطر بیشتری هستند، مانند زنان و افراد مسن. و توصیه می‌شود در صورت مشاهده این علائم مراجعه به پزشک برای تست تراکم استخوان و ارزیابی بیشتر ضروری است و با تشخیص زودهنگام و مداخله می‌توان به مدیریت مؤثر پوکی استخوان و جلوگیری از شکستگی‌های جدی کمک کرد.

وی، گزینه‌های درمانی رایج برای پوکی استخوان را درمان پوکی استخوان با هدف کاهش یا توقف از دست دادن استخوان، افزایش تراکم استخوان و پیشگیری از شکستگی‌ها از طریق ترکیبی از تغییرات سبک زندگی، داروها و مداخلات جراحی برشمرد و گفت : تغییر سبک زندگی نقش مهمی در این زمینه دارد ، از جمله رژیم غذایی برای افزایش مصرف کلسیم و ویتامین D. انجام تمرینات ورزشی و مقاومتی به تقویت استخوان‌ها و بهبود تعادل کمک می‌کند و به طرز قابل توجهی خطر افتادن و شکستگی را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل برای حفظ سلامت استخوان ضروری است.

اهوازیان اظهار داشت: در موارد شدیدتر، مداخلات جراحی ممکن است لازم باشد، در موارد شکستگی‌های جدی، مانند شکستگی‌هایی که در لگن یا مچ دست رخ می‌دهد، جراحی ممکن است برای بازیابی عملکرد و تحرک ضروری باشد.

وی توصیه کرد: ویزیت‌های منظم برای مدیریت مؤثر پوکی استخوان بسیار مهم است. این ارزیابی‌ها معمولاً شامل تکرار آزمایشات سنجش تراکم استخوان، معمولاً هر یک یا دو سال یک‌بار برای پیگیری پیشرفت و ارزیابی اثربخشی درمان و مدیریت پوکی استخوان و کاهش خطر شکستگی‌ها ضروری است.

اهوازیان، نقش فیزیوتراپی در درمان پوکی استخوان را بسیار مهم و کلیدی عنوان کرد و گفت: در حالی که داروها برای مدیریت پوکی استخوان اهمیت دارند، اما فیزیوتراپی نقش حیاتی در درمان و توانبخشی ایفا می‌کند و بر بهبود سلامت استخوان، پیشگیری از شکستگی‌ها و افزایش کیفیت کلی زندگی افراد مبتلا به این بیماری تمرکز دارد.

دبیر شاخه ورزشی انجمن فیزیوتراپی ایران ادامه داد: یکی از اجزای کلیدی فیزیوتراپی در مدیریت پوکی استخوان، برنامه‌های ورزشی مناسب است. این برنامه‌ها معمولاً شامل تمرینات وزن اندازی مانند پیاده‌روی هستند که به تحریک تشکیل استخوان و حفظ تراکم استخوان کمک می‌کنند. تمرینات مقاومتی با استفاده از وزنه‌ها یا نوارهای مقاومتی، عضلات اطراف استخوان‌ها را تقویت کرده و خطر شکستگی را کاهش می‌دهند. همچنین، تمرینات انعطاف‌پذیری و کششی دامنه حرکتی را بهبود می‌بخشند و سفتی عضلات را کاهش می‌دهند و به ارتقای سلامت عمومی بدن کمک می‌کنند.

اهوازیان گفت: آموزش تعادل و هماهنگی جنبه‌های اساسی فیزیوتراپی است که بر پیشگیری از افتادن تمرکز دارد و یکی از عوامل خطر مهم برای شکستگی‌ها در افراد مبتلا به پوکی استخوان است. فیزیوتراپیست‌ها تمریناتی را برای بهبود ثبات و بهبود الگوی راه رفتن وارد برنامه‌های درمانی می‌کنند و به بیماران کمک می‌کنند تا در حرکات خود اعتماد به نفس پیدا کنند.

وی افزود: آموزش در مورد وضعیت بدن و مکانیک‌های حرکتی صحیح نیز یکی از حوزه‌های مهم در فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان است. فیزیوتراپیست‌ها به بیماران می‌آموزند که چگونه وضعیت بدن خود را به درستی حفظ کنند و از تکنیک‌های حرکتی ایمن در فعالیت‌های روزمره استفاده کنند تا استرس را بر روی ستون فقرات کاهش دهند و احتمال آسیب را کم کنند. این آموزش به افراد این امکان را می‌دهد که وظایف روزمره خود را به‌طور ایمن انجام دهند و در عین حال سلامت استخوان‌های خود را حفظ کنند.

اهوازیان اظهار داشت: در نهایت، مدیریت درد و حمایت مداوم جز جدایی‌ناپذیر فیزیوتراپی برای پوکی استخوان است. تکنیک‌هایی مانند درمان با گرما، کیسه‌های سرد و اولتراسوند می‌توانند به کاهش درد مرتبط با پوکی استخوان و شکستگی‌های قبلی کمک کنند. علاوه بر این، فیزیوتراپیست‌ها اطلاعات ارزشمندی در مورد پوکی استخوان، تغذیه و تغییرات سبک زندگی ارائه می‌دهند و به بیماران کمک می‌کنند تا شرایط خود را درک کنند و انتخاب‌های سالم‌تری انجام دهند.

وی گفت : یکی از پیام‌های کلیدی روز جهانی پوکی استخوان، اهمیت رژیم غذایی متعادل غنی از کلسیم و ویتامین D است که برای تقویت استخوان‌ها ضروری است کلسیم، که در محصولات لبنی، سبزیجات برگ‌دار و غذاهای غنی‌شده یافت می‌شود، به ساخت و حفظ استخوان‌ها کمک می‌کند، در حالی که ویتامین D، که از طریق قرار گرفتن در معرض آفتاب و برخی غذاها به دست می‌آید، به جذب کلسیم کمک می‌کند. این دو با هم پایه و اساس یک رژیم غذایی سالم برای استخوان‌ها را تشکیل می‌دهند.

اهوازیان افزود: فعالیت بدنی منظم یکی دیگر از ارکان پیشگیری و مدیریت پوکی استخوان است. تمرینات وزنه‌برداری مانند پیاده‌روی، دویدن، همراه با تمرینات مقاومتی و تعادلی، در تقویت استخوان‌ها و عضلات، بهبود هماهنگی و کاهش خطر افتادن بسیار مفید هستند. برنامه‌های تمرینی سفارشی، به ویژه آن‌هایی که توسط فیزیوتراپیست‌ها طراحی شده باشند، می‌توانند نقش حیاتی در حفظ تراکم استخوان و سلامت فیزیکی کلی ایفا کنند.

وی توصیه کرد: انجام تمرینات ورزشی یکی از مهم‌ترین اقدامات در جهت پیشگیری و همچنین درمان بیماری پوکی استخوان می‌باشد به همین دلیل شعار امسال این است که برای سلامت استخوان‌ها گام بردارید که لازمه این امر انجام تمرینات ورزشی مناسب توسط فیزیوتراپیست ها به عنوان متخصصین علم حرکت است و توصیه می‌شود اگر فردی در خانواده شما درگیر بیماری پوکی استخوان است حتماً جهت دریافت برنامه ورزشی مناسب به فیزیوتراپیست مراجعه نماید.

اهوازیان در پایان خاطر نشان کرد: با داشتن دانش، منابع و اقدامات صحیح، افراد می‌توانند سلامت استخوان‌های خود را کنترل کرده و زندگی فعال و رضایت‌بخشی را تجربه کنند. روز جهانی پوکی استخوان فراخوانی است برای همه – از افراد تا جوامع و دولت‌ها – تا به سلامت استخوان‌ها اولویت دهند و از کسانی که تحت تأثیر پوکی استخوان قرار گرفته‌اند، حمایت کنند.

وی افزود: با مشاهده روز جهانی پوکی استخوان، بیایید با هم تلاش کنیم تا سکوت اطراف پوکی استخوان را بشکنیم، افراد را با ابزارهای لازم برای حفظ استخوان‌های قوی توانمند کنیم و آینده‌ای بسازیم که در آن شکستگی‌ها تهدیدی برای رفاه میلیون‌ها نفر نباشند. با افزایش آگاهی، ترویج سبک زندگی سالم و حمایت از سیاست‌های بهتر بهداشت، می‌توانیم گام‌های قابل توجهی در مبارزه با پوکی استخوان برداریم و اطمینان حاصل کنیم که هر فرد فرصتی برای زندگی قوی و سالم دارد.