لزوم توجه به حکمرانی حقوق بشر شرقی

به گزارش بهداشت نیوز حجت الاسلام و المسلمین خسروپناه در این مراسم با گرامیداشت یاد و خاطره شهدا که اسوه‌ ایثار و فداکاری‌اند، اظهار کرد: باید به بحث «حقوق بشر شرقی» با رویکردی ایجابی پرداخت؛ به طوری که بتوان آن را به صورت مستقل و با توجه به حکمت و حکمرانی شرقی بررسی کرد. همچنین، می‌توان حقوق بشر غربی را به عنوان موضوعی تطبیقی در حوزه جامعه‌شناسی مطالعه کرد. وی ادامه داد: حقوق بشر در دو ساحت حکمت و حکمرانی قابل بررسی است. در حوزه حکمت حقوق بشر شرقی، دو بُعد اصلی وجود دارد: بُعد مبانی و بُعد اصولی. در مبانی حکمت حقوق بشر، شناخت عوالم مادی و غیرمادی اهمیت دارد. تقریباً تمامی اندیشمندان و نخبگان شرقی که در ادیان ابراهیمی و غیر ابراهیمی تربیت یافته‌اند، به عوالم مادی و ماوراءالطبیعی و تأثیر آنها باور دارند. حتی کسانی که تفکر اومانیستی را پذیرفته‌اند، عوالم غیرمادی را نفی نمی‌کنند، بلکه تأثیرگذاری عوالم مختلف و اعتقاد به حکمت هستی‌شناختی برای آن‌ها پذیرفته است. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به حکمت معرفت شناختی فرهنگ شرقی، گفت: عموما در فرهنگ شرقی بهره‌گیری از عقل نظری، عقل عملی، عقل معاش و عقل معاد را مدنظر دارند، همچنین ایمان به حیات پس از مرگ دارند. جمع این 4 عقل می تواند به عنوان مبنایی برای حقوق بشر شرعی مطرح باشد. استاد خسروپناه عنوان کرد: این باور، درک خاصی از تعامل انسان با عالم دنیوی و پس از مرگ ارائه می‌دهد که به‌طور مستقیم بر جایگاه انسان و نقش او در نظام حکمرانی تأثیرگذار است. آیه 32 سوره مائده نگاه دقیق به انسان دارد، یکی از ارزش‌های مهم در حکمت ارزش‌شناختی حقوق بشر شرعی، پیوند دادن ارزش‌ها با حقایق است. همچنین پیوند ارزش ها به حقایق، مبنای دیگر حقوق بشر شرقی است.
مشکلی که فرهنگ غرب از آن رنج می‌برد، جدا شدن ارزش‌ها از حقایق است، که به انباشت مشکلات و مسائل مختلفی در جوامع غربی منجر شده است. وی اضافه کرد: در بخش اصولی حکمت حقوق بشر شرقی، دو اصل کلیدی وجود دارد که می‌تواند با دنیای غرب هم‌زبانی داشته باشد و آن آزادی و عدالت است. بحث آزادی، انسان را به سوی عدالت سوق می‌دهد و این گفتمانی مشترک میان اصالت فرد و جامعه است. بنابراین، حقوق بشر شرقی در ساحت حکمت دارای مبانی و اصولی است. دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اما بخشی مهم‌تر از حکمت، بحث حکمرانی حقوق بشر شرقی است. گاهی در مباحث نظری متوقف می‌شویم و از موضوعات کاربردی غافل می‌مانیم. هنگامی که از حکمرانی حقوق بشر شرقی صحبت می‌کنم، منظورم فرایندی است که شامل سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری، راهبری، گفتمان‌سازی، اجرایی‌سازی، نظارت و ارزیابی در حوزه حقوق بشر شرقی است. به عنوان مثال، نیاز است که مسئله «دادگاه بین‌المللی حقوق بشر شرقی» مطرح شود، تا مسائل خاص شرق مانند منافقین، داعش و جنایات رژیم صهیونیستی، آمریکا در ویتنام و انگلیس در هند بررسی شوند. استاد خسروپناه درخواست کرد در کنار مباحث حکمی، نظری و فلسفی، به مسائل کاربردی دنیای امروز نیز پرداخته شود؛ به ویژه آن مسائلی که شرق را دچار استعمار و استثمار کرده‌اند. امیدوارم که از طریق حکمرانی حقوق بشر شرقی و با یک روش تدریجی، بتوان به حقوق واقعی جوامع شرقی پرداخت.