تغییر ساعت رسمی در حفظ انرژی تاثیر دارد؟
بهار نیوز . ۱۴۰۳/۸/۷، ۱۷:۲۹
گروه اقتصادی: بر پایه یافتههای مطالعات متعدد در اروپا و آمریکا، تغییر ساعت تابستانی یا صرفهجویی در زمان روشنایی روز، تاثیر بسیار اندکی در حفظ انرژی دارد.به گزارش ایسنا، اروپاییها، روز یکشنبه ۲۷ اکتبر، ساعت خود را یک ساعت عقب میکشند. سالهاست که اتحادیه اروپا سرگرم بحث درباره خلاصی از تغییر ساعت تابستانی است زیرا میزان صرفهجویی در مصرف انرژی با تغییر ساعت، محدود است.
کمیسیون اروپا در سال ۲۰۱۸، رسما حذف تغییر دو بار در سال ساعت را پیشنهاد کرد و پارلمان اروپا در قطعنامهای در مارس سال ۲۰۱۹، از این پیشنهاد حمایت کرد. این پیشنهاد پس از آن مطرح شد که رایزنی عمومی کمیسیون اروپا، حمایت قوی ۴.۶ میلیون شهروند اتحادیه اروپا از لغو این طرح را نشان داد.
این تغییرات قرار بود تا سال ۲۰۲۱ اعمال شود، اما از آن زمان در شورای اتحادیه اروپا که نماینده ۲۷ کشور عضو است، مانده است. کشورهای عضو بر سر اجرای عملی این تغییر، اختلاف نظر دارند.
اما یکی از بزرگترین سوالاتی که هنوز به طور قطعی پاسخ داده نشده، این است که آیا تغییر ساعت تابستانی، واقعا مصرف انرژی را کاهش میدهد یا خیر.چندین مطالعه نشان داده اند که تاثیر تغییر ساعت تابستانی، بر محیط زیست ناچیز یا حتی منفی است. بنابراین آیا زمان تغییر ساعت فصلی به پایان رسیده است؟
چرا تغییر ساعت در اروپا معرفی شد؟
تغییر ساعت در انگلیس و آلمان، برای صرفهجویی در مصرف زغال سنگ در جنگ جهانی اول معرفی شد. با پایان یافتن جنگ لغو شد، اما در دهه ۱۹۸۰ هنگامی که به دلیل بحران جهانی نفت، ضرورت صرفه جویی در منابع پیش آمد، بازگشت.همه کشورهای اتحادیه اروپا به جز ایسلند، از سال ۲۰۰۲، مجبور بوده اند ساعت خود را در آخرین یکشنبه مارس و اکتبر تنظیم کنند.
تغییر ساعت، مصرف انرژی را کاهش میدهد؟
مطالعات متعدد در اروپا و آمریکا نشان میدهد که تغییر ساعت تابستانی، تاثیر بسیار اندکی بر حفظ انرژی دارد.در ایتالیا، انجمن پزشکی محیط زیستی محاسبه کرد که حتی به تعویق انداختن تغییر ساعت از پایان اکتبر به پایان نوامبر، در قبوض سوخت این کشور ۷۰ میلیون یورو صرفه جویی میکند.
طبق مطالعهای که توسط محققان دانشگاه چارلز در پراگ با استفاده از دادههای ساعتی بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ انجام شد، تغییر ساعت تابستانی در اسلواکی، فقط ۰.۸ درصد در مصرف برق سالانه صرفهجویی داشته است.
مطالعهای که توسط وزارت حمل و نقل آمریکا در سال ۱۹۷۵ انجام شد، نشان داد تغییر ساعت تابستانی، حدود یک درصد از مصرف انرژی کشور را کاهش میدهد. این صرفه جویی ناچیز ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که بسیاری از مردم در آمریکا قبل از ساعت ۷ صبح از رختخواب خارج میشوند. بیشتر انرژی صرفه جویی شده با روشن نشدن چراغها در عصر، با روشن کردن آنها در صبح خنثی میشود.
یک مطالعه در سال ۱۹۹۳ در مورد مصرف سوخت (گاز و زغال سنگ) در فرانسه و بلژیک، افزایش مصرف سوخت را با تغییر ساعت، به دلیل رانندگی بیشتر، گزارش کرد. این موضوع با مطالعات انجام شده درباره انتشار آلایندهها تایید شد.در عوض، مناطق زمانی طبیعی که تا حد امکان به زمان خورشیدی نزدیک هستند، احتمالا منحنیهای نور و دمای روزانه را با برنامههای ما بهتر هماهنگ میکنند.
این امر میتواند منجر به صرفهجویی در مصرف انرژی صنعتی و سایر روشناییهای صبح زود، گرمایش صبح زود در هنگام ماههای سردتر سال شود، زیرا مردم یک ساعت دیرتر به محل کار خود میروند و تهویه مطبوع کمتری در رفتوآمد بعد از کار در خودرو و عصر در خانه مورد نیاز است.
اروپا تغییر ساعت خود را متوقف خواهد کرد؟
کارشناسان در سال ۲۰۲۳، از شورای اتحادیه اروپا خواستند تا موضوع حذف تغییر ساعت را به دستور کار خود اضافه کند.مطرح کنندگان این پیشنهاد امیدوار بودند که این موضوع قبل از انتخابات پارلمان اتحادیه اروپا در ژوئن بررسی شود.
بر اساس گزارش یورونیوز، آنا کاوازینی، نماینده سبز آلمان در اروپا و رئیس کمیته بازار داخلی پارلمان اروپا، در مارس، از کشورها خواست تا در نهایت به یک موضع مشترک در مورد این موضوع برسند. اما چنین اتفاقی نیفتاد و به نظر میرسد که مشکل تغییر ساعت تابستانی، مورد بررسی قرار نگرفته است.
تغییر ساعت و لغو قانون تغییر ساعت رسمی در ایران
اجرای ساعت تابستانی در ایران از سال ۱۳۵۶ آغاز شد و تا سال ۶۰ ادامه پیدا کرد اما از آن سال به بعد طی ۱۰ سال به دلایلی از جمله اختلاف نظر ساعت رسمی تغییری را تجربه نکرد تا اینکه در سال ۷۰ با این توجیه که با تغییر ساعت میتوان روزانه در ساعت اوج مصرف تا ۱۰۰ مگاوات ساعت، برق صرفه جویی کرد، هیئت دولت وقت در مصوبه ای اعلام کرد که تغییر ساعت تابستانی و زمستانی دوباره در دستور کار قرار گرفته است.
این روند تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت و هرسال در آغاز بهار و پایان تابستان تغییرات در ساعت رسمی انجام میشد اما در اسفند ماه ۸۴، دولت وقت اعلام کرد که مصوبه تغییر ساعت سال ۷۰ را ملغی کرده است و دیگر ساعتها را جلو و عقب نخواهند برد. این تصمیم دولت تا ۲ سال اجرایی شد اما در نهایت نمایندگان مجلس هفتم در مصوبهای دولت را مکلف به اجرای ساعت تابستانی کردند؛
اما در شهریورماه ۲ سال قبل، یک نماینده مجلس شورای اسلامی با ارائه طرحی خواستار لغو قانون «تغییر ساعت رسمی کشور مصوب ۱۳۸۶/۰۵/۳۱» شد؛ قانونی که بر اساس آن ساعت رسمی کشور هر سال در ساعت ۲۴ روز اول فروردینماه یک ساعت به جلو کشیده و در ساعت ۲۴ روز سیام شهریورماه به حال سابق برگردانده میشد.
این نماینده مجلس قانون تغییر ساعت رسمی را قانونی وارداتی از کشور فرانسه دانست و «کم تاثیر بودن تغییر ساعت در مصرف انرژی»، بیارتباطی این قانون با «صرفهجویی اقتصادی» و «بروز اختلالات رفتاری» در روزهای ابتدایی را از دلایل خود برای لغو قانون تغییر ساعت رسمی کشور عنوان کرد.
طرح پیشنهادی که این نماینده ارائه کرد، در نهایت و پس از اعمال اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان در جلسه روز ۱۰ اردیبهشت ماه سال قبل صحن مجلس شورای اسلامی با ۱۵۱ رای موافق، ۴۸ رای مخالف و ۶ رای ممتنع از مجموع ۲۲۵ نماینده حاضر در جلسه به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
این تغییرات قرار بود تا سال ۲۰۲۱ اعمال شود، اما از آن زمان در شورای اتحادیه اروپا که نماینده ۲۷ کشور عضو است، مانده است. کشورهای عضو بر سر اجرای عملی این تغییر، اختلاف نظر دارند.
اما یکی از بزرگترین سوالاتی که هنوز به طور قطعی پاسخ داده نشده، این است که آیا تغییر ساعت تابستانی، واقعا مصرف انرژی را کاهش میدهد یا خیر.چندین مطالعه نشان داده اند که تاثیر تغییر ساعت تابستانی، بر محیط زیست ناچیز یا حتی منفی است. بنابراین آیا زمان تغییر ساعت فصلی به پایان رسیده است؟
چرا تغییر ساعت در اروپا معرفی شد؟
تغییر ساعت در انگلیس و آلمان، برای صرفهجویی در مصرف زغال سنگ در جنگ جهانی اول معرفی شد. با پایان یافتن جنگ لغو شد، اما در دهه ۱۹۸۰ هنگامی که به دلیل بحران جهانی نفت، ضرورت صرفه جویی در منابع پیش آمد، بازگشت.همه کشورهای اتحادیه اروپا به جز ایسلند، از سال ۲۰۰۲، مجبور بوده اند ساعت خود را در آخرین یکشنبه مارس و اکتبر تنظیم کنند.
تغییر ساعت، مصرف انرژی را کاهش میدهد؟
مطالعات متعدد در اروپا و آمریکا نشان میدهد که تغییر ساعت تابستانی، تاثیر بسیار اندکی بر حفظ انرژی دارد.در ایتالیا، انجمن پزشکی محیط زیستی محاسبه کرد که حتی به تعویق انداختن تغییر ساعت از پایان اکتبر به پایان نوامبر، در قبوض سوخت این کشور ۷۰ میلیون یورو صرفه جویی میکند.
طبق مطالعهای که توسط محققان دانشگاه چارلز در پراگ با استفاده از دادههای ساعتی بین سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۷ انجام شد، تغییر ساعت تابستانی در اسلواکی، فقط ۰.۸ درصد در مصرف برق سالانه صرفهجویی داشته است.
مطالعهای که توسط وزارت حمل و نقل آمریکا در سال ۱۹۷۵ انجام شد، نشان داد تغییر ساعت تابستانی، حدود یک درصد از مصرف انرژی کشور را کاهش میدهد. این صرفه جویی ناچیز ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که بسیاری از مردم در آمریکا قبل از ساعت ۷ صبح از رختخواب خارج میشوند. بیشتر انرژی صرفه جویی شده با روشن نشدن چراغها در عصر، با روشن کردن آنها در صبح خنثی میشود.
یک مطالعه در سال ۱۹۹۳ در مورد مصرف سوخت (گاز و زغال سنگ) در فرانسه و بلژیک، افزایش مصرف سوخت را با تغییر ساعت، به دلیل رانندگی بیشتر، گزارش کرد. این موضوع با مطالعات انجام شده درباره انتشار آلایندهها تایید شد.در عوض، مناطق زمانی طبیعی که تا حد امکان به زمان خورشیدی نزدیک هستند، احتمالا منحنیهای نور و دمای روزانه را با برنامههای ما بهتر هماهنگ میکنند.
این امر میتواند منجر به صرفهجویی در مصرف انرژی صنعتی و سایر روشناییهای صبح زود، گرمایش صبح زود در هنگام ماههای سردتر سال شود، زیرا مردم یک ساعت دیرتر به محل کار خود میروند و تهویه مطبوع کمتری در رفتوآمد بعد از کار در خودرو و عصر در خانه مورد نیاز است.
اروپا تغییر ساعت خود را متوقف خواهد کرد؟
کارشناسان در سال ۲۰۲۳، از شورای اتحادیه اروپا خواستند تا موضوع حذف تغییر ساعت را به دستور کار خود اضافه کند.مطرح کنندگان این پیشنهاد امیدوار بودند که این موضوع قبل از انتخابات پارلمان اتحادیه اروپا در ژوئن بررسی شود.
بر اساس گزارش یورونیوز، آنا کاوازینی، نماینده سبز آلمان در اروپا و رئیس کمیته بازار داخلی پارلمان اروپا، در مارس، از کشورها خواست تا در نهایت به یک موضع مشترک در مورد این موضوع برسند. اما چنین اتفاقی نیفتاد و به نظر میرسد که مشکل تغییر ساعت تابستانی، مورد بررسی قرار نگرفته است.
تغییر ساعت و لغو قانون تغییر ساعت رسمی در ایران
اجرای ساعت تابستانی در ایران از سال ۱۳۵۶ آغاز شد و تا سال ۶۰ ادامه پیدا کرد اما از آن سال به بعد طی ۱۰ سال به دلایلی از جمله اختلاف نظر ساعت رسمی تغییری را تجربه نکرد تا اینکه در سال ۷۰ با این توجیه که با تغییر ساعت میتوان روزانه در ساعت اوج مصرف تا ۱۰۰ مگاوات ساعت، برق صرفه جویی کرد، هیئت دولت وقت در مصوبه ای اعلام کرد که تغییر ساعت تابستانی و زمستانی دوباره در دستور کار قرار گرفته است.
این روند تا سال ۱۳۸۴ ادامه داشت و هرسال در آغاز بهار و پایان تابستان تغییرات در ساعت رسمی انجام میشد اما در اسفند ماه ۸۴، دولت وقت اعلام کرد که مصوبه تغییر ساعت سال ۷۰ را ملغی کرده است و دیگر ساعتها را جلو و عقب نخواهند برد. این تصمیم دولت تا ۲ سال اجرایی شد اما در نهایت نمایندگان مجلس هفتم در مصوبهای دولت را مکلف به اجرای ساعت تابستانی کردند؛
اما در شهریورماه ۲ سال قبل، یک نماینده مجلس شورای اسلامی با ارائه طرحی خواستار لغو قانون «تغییر ساعت رسمی کشور مصوب ۱۳۸۶/۰۵/۳۱» شد؛ قانونی که بر اساس آن ساعت رسمی کشور هر سال در ساعت ۲۴ روز اول فروردینماه یک ساعت به جلو کشیده و در ساعت ۲۴ روز سیام شهریورماه به حال سابق برگردانده میشد.
این نماینده مجلس قانون تغییر ساعت رسمی را قانونی وارداتی از کشور فرانسه دانست و «کم تاثیر بودن تغییر ساعت در مصرف انرژی»، بیارتباطی این قانون با «صرفهجویی اقتصادی» و «بروز اختلالات رفتاری» در روزهای ابتدایی را از دلایل خود برای لغو قانون تغییر ساعت رسمی کشور عنوان کرد.
طرح پیشنهادی که این نماینده ارائه کرد، در نهایت و پس از اعمال اصلاحات مورد نظر شورای نگهبان در جلسه روز ۱۰ اردیبهشت ماه سال قبل صحن مجلس شورای اسلامی با ۱۵۱ رای موافق، ۴۸ رای مخالف و ۶ رای ممتنع از مجموع ۲۲۵ نماینده حاضر در جلسه به تصویب نمایندگان مجلس رسید.
