بلیط پرواز‌های داخلی و خارجی باز هم گران می‌شود؟

در حالی نرخ بنزین هواپیما همواره محل مناقشه صنعت هوایی میان دولت و ایرلاین ها بوده است که سرانجام دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۳ قیمت سوخت را از ۶۰۰ تومان به ۶۶۰۰ تومان افزایش داد تا به نوعی قصد کند تا هزینه نوسازی ناوگان هوایی را از اقشار مرفه دریافت کند.

سرانجام دولت تصمیم گرفت نرخ بنزین هواپیما را که بار‌ها و بار‌ها محل مناقشه دولت و شرکت‌های هواپیمایی قرار گرفته بود در لایحه بودجه سال آینده واقعی کند. 

دولت سیزدهم به خصوص وزیر سابق راه و شهرسازی بار‌ها به ایرلاین‌ها تذکر داده بود که وقتی سوخت یارانه‌ای دریافت می‌کنید پس نمی‌توانید سودای گرانی بلیط هواپیما را بر سر داشته باشید. حال با این اقدام دولت می‌توان انتظار داشت که ایرلاین‌ها قیمت بلیط هواپیما را گران نکنند؟

بذرپاش با اشاره به پرداخت یارانه سوخت به شرکت‌های هواپیمایی گفته بود وقتی سوخت هواپیما لیتری ۶۰۰ تومان است در مقایسه با بنزین ۱۵۰۰ تومانی؛ یعنی رایگان. در این حوزه برخی بخش‌های دولت ملاحظاتی دارند، ولی به احترام نظر ما در موضوع نرخ سوخت هواپیما اقداماتی نکرده‌اند. 

اگر چه با برداشته شدن تعیین قیمت دستوری و آزاد شدن نرخ بلیط هواپیما، ایرلاین‌ها آزادی عمل بهتری برای گران کردن بلیط هواپیما داشتند و قطعا با نرخ بنزین ۶۰۰ تومانی در حقیقت سود سرشاری از این محل نصیب آن‌ها می‌شد، اما حالا با افزایش ۱۱ برابری قیمت بنزین هواپیما می‌توان گفت این سود سرشار از آن‌ها سلب خواهد شد.

برخی از منتقدان و برخی از مجلسی‌ها معتقد هستند که قیمت بلیط هواپیما آنقدر بالا است که بیشتر مردم امکان سفر هوایی نداشته باشند. در این حالت فقط قشر خاصی از جامعه سوار هواپیما می‌شوند و سفر کوتاه و گرانی را تجربه می‌کنند.

اعطای یارانه سوخت آنقدری قیمت بلیت هواپیما را کاهش نداده که عموم مردم امکان استفاده از حمل و نقل هوایی را داشته باشند. بلکه این یارانه، از منابع عمومی به جیب شرکت‌های هواپیمایی و قشر برخوردار جامعه رفته است تا هزینه سفر آن‌ها را پایین بیاورد. 

اما «محمد محمدی بخش» رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشوری اعتقاد داشت که اگر بلیط ناوگان تجاری داخلی هوایی از قیمت گذاری دستوری خارج شود؛ باید قیمت سوخت نیز متعادل و توسط کمیسیون اقتصادی ابلاغ شود. 

او می‌گفت: قیمت بلیط هواپیما به قیمت سوخت بستگی دارد و در صورت تغییر در این نرخ، قیمت بلیط هواپیما هم افزایش خواهد یافت. 

رئیس سازمان هواپیمایی کشوری تاکید می‌کرد: تنها مزیت رقابت شرکت‌های هواپیمایی داخلی با شرکت‌های خارجی همین مبحث سوخت است و در حال حاضر بر اساس قیمت تعیین شده ستاد تنظیم بازار پیش می‌رویم و تابع هستیم، اما نرخ بلیط هواپیما به قیمت سوخت بستگی زیادی دارد. 

بر اساس لایحه تقدیم شده دولت به مجلس شورای اسلامی، قیمت فروش سوخت هوایی معادل ۳۰ درصد نرخ خرید سوخت از پالایشگاه‌ها تعیین شده و بهای هر لیتر بنزین هواپیما ۱۱۰۰ درصد شد.

دولت سالانه حداقل ۳۵ هزار میلیارد تومان یارانه سوخت پرداخت می‌کند و سهم سوخت در سبد هزینه ایرلاین ایرانی یک‌دهم خارجی است، ولی این یارانه تاثیری بر قیمت بلیط ندارد. سالانه به میزان ارزش کل ناوگان هواپیمایی ایران، یارانه بنزین هواپیما تعلق می‌دهند. یعنی پولی که می‌تواند صرف نوسازی ناوگان شود با قیمت‌گذاری غلط هدر می‌رود.

بر اساس این گزارش، طبق تبصره ۳ لایحه بودجه ۱۴۰۴، نرخ فروش سوخت جت به ناوگان هوایی معادل ۳۰ درصد نرخ خرید سوخت از پالایشگاه‌ها تعیین شد. قیمت هر لیتر بنزین هواپیما هم از ۶۰۰ تومان به حدود ۶۶۰۰ تومان افزایش و ۱۱ برابر خواهد شد. افزایش منابع دولت از این مسیر ۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

به گفته کارشناسان صنعت هوایی کشور، حمل و نقل هوایی روزانه به ۴.۵ میلیون لیتر سوخت نیاز دارد که دولت برای تامین آن، یارانه می‌پردازد. دولت هر لیتر سوخت هواپیما را ۲۱ هزار تومان خریداری و لیتری ۶۰۰ تومان به شرکت‌های هواپیمایی می‌فروشد.

به شرکت‌های هواپیمایی سالانه ۳۳ هزار میلیارد تومان یارانه سوخت تعلق می‌گیرد. این رقم، اما در اختیار همان قشری از جامعه است که هنوز می‌تواند به سفر هوایی فکر کند و توان خرید بلیط‌های چند میلیونی را داشته باشد.

این آمار نشان می‌دهد که یعنی روزانه حدود ۹۲ میلیارد تومان یارانه سوخت به شرکت‌های هواپیمایی‌ها داده می‌شود و اگر مجلس با این بخش از لایحه موافقت کند می‌توان گفت که محل مناقشه دولت و ایرلاین‌ها به پایان خواهد رسید. اما سوال این است که اگر این یارانه برداشته شود سرانجام قیمت بلیط هواپیما برای مسیر‌های داخلی که حالا دستوری هم نیست چه خواهد شد؟

نرخ سوخت در قیمت تمام شده سفر‌های هوایی تأثیر قابل توجهی دارد که بسته به سن و نوع هواپیما بین ۸ تا ۲۹ درصد مؤثر است.

حال سوال این است که با گران شدن بلیط هواپیما، خدمات فرودگاهی بهتر خواهد شد و آیا نوسازی ناوگان با این افزایش منابع دولت که گفته می‌شود از این مسیر ۱۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود، می‌تواند یکی از برنامه‌ها و اولویت‌های دولت باشد؟