چرخش اقتصاد هنر در ایران نداریم / بالاترین اثری که در حراج تهران فروخته شد، ۱۱ میلیارد تومان بود / اقتصاد گالری‌ها و خرید و فروش‌های مختلف به هزار میلیارد تومان نمی‌رسد

حراج تهران انجام شد و دوباره چوب زنی‌های هنری با رقم‌های قابل توجه به چشم خورد. اگرچه فعالین این حوزه معتقدند که این ارقام بسیار پایین‌تر از آن چیزی است که باید وجود داشته باشد. حراج تهران و چند حراج دیگر، آخرین تلاش‌های بخش تجسمی برای حضور در فضای بازار هنر هستند. میزان تبادلات مالی هنر‌های تجسمی در ایران و اقتصاد گالری‌ها، این حوزه را با چالش‌های جدی مواجه کرده است، اگرچه جامعه به گالری‌ها نگاه دیگری دارد و تصور می‌شود که اقتصاد قدرتمندی پشت سر آن‌ها وجود دارد. 

مونا خوش اقبال، نقاش و مدیرگالری کاما، درباره اقتصاد گالری‌های هنر‌های تجسمی در آستانه حراج تهران به «انتخاب»گفت:  «اقتصاد گالری‌ها و هنر‌های تجسمی و خرید و فروش‌های مختلف، با وجود تورم فعلی، به هزار میلیارد تومان نمی‌رسد. این رقم به اندازه یک ملک ویلایی در شمال تهران است. برای جامعه‌ای با این جمعیت و هنرمند، هزار میلیارد تومان خیلی رقم کمی است. بالاترین اثری که در حراج تهران فروخته ‌شد۶، ۱۱ میلیارد تومان است. مگر چند اثر مثل سهراب سپهری داریم؟ بعد از آن آیدین آغداشلو با 11 میلیارد است. کاری که در حراج قیمت می‌خورد هم در آن فضا قیمت بالایی دارد در حالیکه در بازار رقم پایینی به آن اختصاص می‌دهند. ما چرخش اقتصاد هنر در ایران نداریم. ویترین اقتصاد گالری‌ها بزرگ است. ما در موسیقی و سینما، چرخش مالی خیلی بالایی داریم. » 

او درباره تداوم رکود در بازارهای هنری اشاره کرد: «گردش مالی هنر یعنی تعداد خرید و فروش زیاد شود. در صورت تعدد خرید و فروش، حتی با سود کم، بازار را به نتیجه بهتری می‌رساند. در طول سال اگر شما 50 اثر کم سود بفروشید خیلی بهتر از یک یک اثر گران است. ما تنها بنگاه هنری‌مان که خوب کار می‌کند، حراج تهران است. امسال ۱۲۰میلیارد تومان ارزش کا قروش های حراج بود و ۱۳۲اثر از ۱۴۰اثر فروخته شد.بالاترین قیمت هم متعلق به منیر فرمانفرماییان بود.» 

خوش اقبال در رابطه با برگزاری حراج تهران گفت: «من هر دوره با حراج تهران همکاری داشتم. این دوره جوان‌ها بیشتر شرکت می‌کنند. هنرمندان رزومه دار جوان در این دوره فعال هستند. در دو سال اخیر حراج به جوانان اختصاص یافته البته چند استاد با سابقه نیز حضور دارند. این دوره آنلاین بود اما نمایش عمومی در هتل به مدت سه روز جریان داشت. جمعه پایان حراج است و هرکسی کاری را بخواهد، به صورت آنلاین اقدام به خرید می‌کند. در دوره‌های دیگر که اساتید حضور دارند، چوب حضوری می‌خورد. » 

وی درباره فاصله اقتصادی هنرمندان ایران با جهان افزود: «تفاوت‌ها فقط در حراج تهران نیست، رویکرد‌های هنری ما با جهان فرق دارد. ما یک مشکل بسیار بزرگ از فضای هنری دنیا از جمله در حوزه تجسمی داریم. آثار هنری حرفه‌ای در ایران خیلی ارزان‌تر از جهان معامله می‌شود. اقتصاد بسیار بزرگی پشت سر گالری‌ها و حراج‌ها در کشور‌های توسعه یافته وجود دارد. دولت‌ها از هنرمندان در کشور‌های دیگر حمایت نمی‌کنند. بخش خصوصی توانمندی ندارد که از هنرمند و گالری حمایت کند. به همین خاطر فاصله ما با دنیا بیشتر می‌شود. حراج‌های غربی قدمت بسیار بیشتری نیز دارند. به لحاظ اصولی، در اجرا و معرفی آثار و مخاطب پروری هم فاصله جدی با جهان داریم. هنر در ایران حرفه‌ای دنبال نمی‌شود، حرفه‌ای بودن دلیل بر اثر خوب تولید کردن یا نکردن نیست، حرفه‌ای یعنی درامد و گذران زندگی از هنر فرد باشد. اینجا هنرمندان ما فقط نمی‌توانند از تولید محصولشان گذران زندگی داشته باشند. » 

خوش اقبال در رابطه با فقدان نقدینگی در بازار آثار هنری گفت: «من با وجود تمام نقدی‌هایی که به گالری‌ها داریم این است که تنها نبض تپنده‌ی هنر ما همین رویدادهاست و اگر این رویداد‌ها تعطیل شوند، همین اندک اتفاقات را هم از دست می‌دهیم و چیزی از هنر تجسمی نمی‌ماند. ما نیاز به نقدینگی برای چنین جریانی داریم. گالری‌ها بیشتر ویترین بزرگی دارند تا درامد بزرگ! نباید جنجال درست کرد و با ناآگاهی به این عرصه ضربه زد. در این رویداد‌ها آنقدر مبالغ بزرگ جا به جا نمی‌شود. توقع این است که رسانه‌ها کمک کنند که این جریان به صورت واقعی نمایش داده شود. »