رئیسجمهور گرجستان با ادعای تقلب، نتایج انتخابات پارلمانی را نپذیرفته و مردم را به اعتراض تشویق میکند. این اختلافات داخلی با دخالت غرب به بحرانی سیاسی تبدیل شده و آینده گرجستان را در هالهای از ابهام قرار داده است.
به گزارش تسنیم، انتخابات پارلمانی 2024 گرجستان با پیروزی حزب حاکم «رویای گرجستان» به پایان رسید، اما ادعاهای سالومه زورابیشویلی، رئیسجمهور این کشور، مبنی بر «تقلب گسترده» در انتخابات و عدم به رسمیت شناختن نتایج آن، باعث ایجاد یک بحران سیاسی و افزایش نگرانیها در داخل و خارج از گرجستان شده است.
ادعاهای تقلب و تحریک مردم به اعتراض
زورابیشویلی بلافاصله پس از انتخابات، با طرح ادعاهای تقلب، نتایج را رد کرده و مردم و اپوزیسیون را به مبارزه با نتایج انتخابات فراخوانده است.
او با ادعای اینکه پذیرش نتایج انتخابات به معنای «تسلیم شدن گرجستان به روسیه» است، مردم را به قیام برای «آینده اروپایی» ترغیب کرده است. این اظهارات نشان دهنده اختلاف نظر عمیق او با دولت در مورد سیاست خارجی و روابط با غرب است.
زورابیشویلی با درخواست حمایت برای برگزاری تظاهرات اعتراضی، هدف اصلی این تظاهرات را بازپسگیری «آرای دزدیده شده مردم» اعلام کرده است. به گفته او، این انتخابات باعث دوری گرجستان از مسیر اروپایی شدن خواهد شد و به همین دلیل مبارزه با آن ضروری است.
پاسخ حزب حاکم «رویای گرجی» به ادعاهای تقلب
شالوا پاپواشویلی، رئیس پارلمان گرجستان و از اعضای حزب «رویای گرجستان»، با رد ادعاهای زورابیشویلی، او را به همکاری با اپوزیسیون برای ایجاد بیثباتی در کشور متهم کرد.
وی با تأکید بر اینکه هیچگونه تخلف و قانونشکنی در پیروزی «رویای گرجستان» وجود نداشته است، تنها به وقوع برخی حوادث کوچک در جریان انتخابات اذعان کرد.
یکی از مهمترین این حوادث، مورد جعل برگههای رأی در منطقه مارنئولی بود که منجر به بازداشت یک عضو شورای محلی و احتمال محکومیت او به دو سال زندان شد.
پاپواشویلی با اشاره به اینکه هیچگونه تخلف جدی در روند انتخابات مشاهده نشده است، تأکید کرد که اکثر ناظران بینالمللی نیز بر سلامت و عدالت انتخابات صحه گذاشتهاند.
واکنش غرب به انتخابات
غرب، به ویژه آمریکا و اتحادیه اروپا، به صراحت از نتایج انتخابات پارلمانی گرجستان انتقاد کردند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا و جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با ابراز نگرانی از «عدم آزادی و عدالت» در فضای انتخابات گرجستان، به این روند اعتراض کردند.
آنتونیو لوپز ایستوریس وایت، نماینده پارلمان اروپا نیز با بیان اینکه دموکراسی در گرجستان در حال عقبنشینی است، فضای انتخابات را «آشفته و توأم با فشار» توصیف کرد.
بازتاب انتخابات در رسانههای بینالمللی
رسانههای بینالمللی نیز به طور گسترده به این انتخابات پرداختند. روزنامه «گاردین» با اشاره به اینکه نتایج انتخابات میتواند بر روابط گرجستان با اروپا تأثیر منفی بگذارد، هشدار داد.
نشریه «اکونومیست» نیز با بیان اینکه پیروزی حزب حاکم باعث تضعیف اپوزیسیون خواهد شد، ابراز نگرانی کرد.
روزنامه «فایننشال تایمز» نیز با اشاره به سفر ویکتور اوربان، نخستوزیر مجارستان به گرجستان، هشدار داد که این سفر میتواند به تشدید بحران سیاسی در این کشور منجر شود.
موضع «رویای گرجستان» در قبال فشارهای غرب
حزب «رویای گرجستان» با رد ادعاهای اپوزیسیون و انتقادات غرب از روند انتخابات، بر سلامت و مشروعیت آن تأکید میکند. رهبران این حزب، از جمله ایراکلی کوباخیدزه، نخستوزیر گرجستان، انتقادات غرب از انتخابات را نوعی فشار و دخالت در امور داخلی گرجستان توصیف کرده و معتقدند که گرجستان نباید تسلیم این فشارها شده و باید مسیر مستقل خود را ادامه دهد.
یکی از دلایل اصلی اتخاذ این موضع قاطع توسط «رویای گرجستان»، تلاش این حزب برای حفظ موازنه در روابط با غرب و روسیه است. گرجستان از یک سو به دنبال حفظ و تقویت روابط با غرب است و از سوی دیگر، نمیخواهد وارد یک مقابله آشکار با روسیه شود. این سیاست گرجستان گاهی با فشار و انتقاد اروپا و آمریکا مواجه میشود، اما دولت گرجستان تاکنون بر مواضع خود پایبند بوده است.
طرح و برنامههای اپوزیسیون و غرب
اپوزیسیون گرجستان و متحدان غربی آنها با حمایت از ادعاهای زورابیشویلی و تلاش برای اجرایی کردن فراخوانهای او، اقدام به سازماندهی تظاهرات و اعتراضات کردهاند. این تحرکات نگرانیهایی را در مورد تکرار سناریوی اوکراین در گرجستان ایجاد کرده است. ناظران بینالمللی این روند را «انقلاب رنگی» نامیدهاند که میتواند به تشکیل یک دولت طرفدار غرب در گرجستان منجر شود.
غرب همچنین با ابراز نگرانی از وضعیت دموکراسی در گرجستان، اعلام کرده که روند پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا به تعویق خواهد افتاد. این موضوع باعث نگرانی و اعتراض بخشی از جامعه گرجستان شده که به اهمیت همکاری با اروپا باور دارند.
آینده سیاسی گرجستان
افزایش تنش میان اپوزیسیون و رئیسجمهور گرجستان که نتایج انتخابات پارلمانی را رد کردهاند، میتواند به بیثباتی سیاسی طولانی مدت در این کشور منجر شود. دخالت فعال کشورهای غربی در این مناقشه نیز روند پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا را با مشکل مواجه کرده و ثبات سیاسی داخلی را تضعیف میکند.
با این حال، حزب «رویای گرجستان» بر مواضع خود پایبند بوده و معتقد است که این درگیری به تدریج کاهش خواهد یافت. اگر این حزب در مقابل فشارهای بینالمللی تسلیم نشده و به جای استفاده از زور، به دنبال حلوفصل مناقشه از طریق دیپلماسی باشد، میتواند سیاست مستقل گرجستان را حفظ کند.
در نهایت، نتیجه این درگیری تا حد زیادی به موضع «رویای گرجستان» و میزان مقاومت آن در برابر فشارهای بینالمللی بستگی دارد؛ اما آنچه مشخص است، این است که بحران سیاسی گرجستان به عرصه رقابت و مبارزه منافع ژئوپلیتیکی غرب و روسیه تبدیل شده است.
تحریم پارلمان توسط اپوزیسیون گرجستان: آسیب به خود
موضع اپوزیسیون گرجستان در قبال نتایج انتخابات پارلمانی و تصمیم آنها برای تحریم پارلمان جدید، تأثیرات قابلتوجهی بر فضای سیاسی این کشور خواهد داشت.
این تحریم میتواند به خود اپوزیسیون آسیب رسانده و موجب تضعیف آنها شود. پیامدهای منفی تحریم پارلمان برای اپوزیسیون عبارتند از:
تضعیف نفوذ سیاسی: با تحریم پارلمان، اپوزیسیون عملاً از مشارکت در تصمیمگیریهای سیاسی و نظارت بر عملکرد دولت محروم میشود و این موضوع میتواند به تضعیف نفوذ سیاسی آنها منجر شود.
تقویت «رویای گرجستان»: با خروج اپوزیسیون از پارلمان، حزب حاکم با آزادی عمل بیشتری میتواند سیاستهای خود را دنبال کند و این موضوع میتواند به تقویت و تحکیم موقعیت این حزب در قدرت منجر شود.
کاهش اعتماد مردم: تحریم پارلمان میتواند به عنوان یک اقدام غیرمسئولانه و ناکارآمد از سوی اپوزیسیون تلقی شده و باعث کاهش اعتماد مردم به آنها شود.
تضعیف اپوزیسیون و تقویت حزب حاکم
تصمیم اپوزیسیون گرجستان برای تحریم پارلمان، در واقع به معنای محدود کردن فرصتها و تواناییهای سیاسی آنها است. در صورت تشدید بحران سیاسی در گرجستان و عدم حضور اپوزیسیون در پارلمان، حزب حاکم میتواند کنترل کامل نهاد قانونگذاری را به دست گرفته و قدرت خود را تحکیم بخشد.
پیامدهای تحریم پارلمان برای اپوزیسیون
تصویب قوانین بدون مناقشه: با عدم حضور اپوزیسیون در پارلمان، «رویای گرجستان» میتواند به راحتی و بدون هیچگونه مخالفتی، قوانین مورد نظر خود را به تصویب برساند.
افزایش قدرت «رویای گرجستان»: این وضعیت باعث افزایش قدرت و نفوذ حزب حاکم در ساختار سیاسی گرجستان خواهد شد.
تشدید مواضع علیه اپوزیسیون: «رویای گرجستان» با قدرت بیشتر، میتواند مواضع سختتری در مقابل اپوزیسیون اتخاذ کرده و آنها را بیشتر تحتفشار قرار دهد.
احتمال استیضاح رئیسجمهور و تضعیف اپوزیسیون: در صورت استیضاح سالومه زورابیشویلی، رئیسجمهور گرجستان، قدرت اپوزیسیون بیش از پیش کاهش یافته و نقش آنها در روند سیاسی کمرنگتر خواهد شد.
خطر انزوای سیاسی اپوزیسیون گرجستان و موضع اتحادیه اروپا
تحریم پارلمان توسط اپوزیسیون گرجستان میتواند به انزوای سیاسی آنها در عرصه بینالمللی نیز منجر شود. گرجستان در مسیر پیوستن به اتحادیه اروپا تعهداتی داده است و ثبات و اصلاحات دموکراتیک از شروط اصلی این روند هستند. تحریم پارلمان توسط اپوزیسیون، این ثبات را به خطر انداخته و میتواند باعث نگاه منفی شرکای بینالمللی به روند سیاسی گرجستان شود.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا، به ویژه آلمان و مجارستان، در مجموع انتخابات گرجستان را به رسمیت شناخته و تحریم پارلمان توسط اپوزیسیون را موضوعی قابلحل از طریق گفتگو و مذاکره میدانند. این به معنای آن است که اروپا قصد ندارد مشروعیت انتخابات را به طور کامل زیر سؤال ببرد و سناریوی بلاروس را در گرجستان تکرار کند.
پیامدهای انزوای سیاسی برای اپوزیسیون
کاهش حمایت بینالمللی: انزوای سیاسی میتواند باعث کاهش حمایت بینالمللی از اپوزیسیون گرجستان شود.
تضعیف جایگاه در مذاکرات: با انزوای سیاسی، اپوزیسیون در هرگونه مذاکره و گفتگو با دولت در موضع ضعف قرار خواهد گرفت.
کاهش اعتبار و نفوذ: انزوای سیاسی میتواند به کاهش اعتبار و نفوذ اپوزیسیون در داخل و خارج از گرجستان منجر شود.
سناریوی بلاروس و عدم تطابق آن با واقعیت گرجستان
برخی از کارشناسان وضعیت اپوزیسیون گرجستان را با بلاروس مقایسه میکنند؛ اما با وجود شباهتهایی مانند ادعای تقلب در انتخابات و فشار غرب بر دولت، تفاوتهای قابلتوجهی نیز میان این دو کشور وجود دارد که احتمال تکرار سناریوی بلاروس در گرجستان را بسیار ضعیف میکند.
موضع اتحادیه اروپا: اتحادیه اروپا در قبال انتخابات گرجستان موضع شدید و قاطعی مانند بلاروس اتخاذ نکرده است. در بلاروس، اتحادیه اروپا به سرعت و به طور کامل نتایج انتخابات را رد کرده و تحریمهای گستردهای علیه این کشور اعمال کرد؛ اما در گرجستان، اتحادیه اروپا با وجود انتقاد از روند انتخابات، آن را به طور کامل رد نکرده است.
روابط با اروپا: گرجستان در مقایسه با بلاروس، روابط نزدیکتر و سازندهتری با اروپا دارد. این کشور به دنبال عضویت در اتحادیه اروپا است و در این مسیر اصلاحات قابلتوجهی انجام داده است؛ اما بلاروس روابط سرد و متشنجی با اروپا دارد و به دنبال همکاری با روسیه است.
حمایت غرب از اپوزیسیون: حمایت غرب از اپوزیسیون گرجستان در مقایسه با بلاروس بسیار ضعیفتر است. در بلاروس، غرب به طور فعال از اپوزیسیون حمایت کرده و آنها را به عنوان نمایندگان قانونی مردم به رسمیت شناخته است؛ اما در گرجستان، غرب با وجود انتقاد از دولت، حمایت قابلتوجهی از اپوزیسیون نکرده است.
ثبات اقتصادی و اجتماعی در گرجستان: عامل مهم در موفقیت «رویای گرجستان»
با وجود چالشها و موانع احتمالی در روند پیوستن گرجستان به اتحادیه اروپا، ثبات اقتصادی و امنیتی در این کشور یکی از عوامل مهم در موفقیت حزب حاکم «رویای گرجستان» و تضعیف اپوزیسیون است.
حفظ ثبات اقتصادی و امنیتی به دولت گرجستان کمک میکند تا در عرصه بینالمللی به عنوان یک دولت مشروع و موفق شناخته شود. آمارها نشان میدهد که رشد تولید ناخالص داخلی و سایر شاخصهای اقتصادی گرجستان در دوران حکومت «رویای گرجستان» مثبت بوده و این موضوع به عنوان یک موفقیت برای این حزب محسوب میشود. در مقابل، اپوزیسیون در این زمینه دستاورد قابلتوجهی ندارد و نمیتواند از آن به عنوان ابزاری برای تضعیف دولت استفاده کند.
ثبات اجتماعی و رشد اقتصادی به تقویت جایگاه «رویای گرجستان» و به حاشیه راندن اپوزیسیون کمک میکند. این موضوع نشان میدهد که مردم گرجستان از عملکرد دولت در زمینه اقتصادی و امنیتی راضی هستند و به اپوزیسیون اعتماد ندارند.
