بلایی که بی اختیاری ادرار سرتان می‌آورد

بی‌اختیاری ادراری، زنگ خطری برای برخی بیماری‌های خاص است لذا غربالگری هر ۶ ماه یک بار برای تمام افراد ضروری است.

دکتر سیمین وحیدی، دارای برد تخصصی کلیه و مجاری ادراری در گفتگوی اختصاصی با همشهری اظهارداشت: در تمامی افراد و در همه سنین انجام سونوگرافی هر ۶ ماه یک بار با مثانه پر و خالی ضروری است که با مراجعه به یک پزشک عمومی و انجام یک آزمایش ادرار ساده می‌توان این غربالگری را انجام داد که در صورت مشاهده موردی مشکوک، بیمار به متخصص مجاری ادرار و کلیه ارجاع داده می‌شود که بدین طریق می‌توان به آسانی از بروز بیماری‌های خطرناک در آینده جلوگیری کرد و همچنین مانع آسیب‌های جدی به کلیه‌ها شد.

وی درخصوص شایع‌ترین سن ابتلا به این بیماری گفت: این بیماری در خانم‌های بالای ۳۵ سال که بارداری‌های متعدد و یا جراحی‌های لگنی داشته اند یا افرادی که به دلیل ابتلا به فشارخون دارو‌هایی مصرف می‌کنند که باعث ایجاد سرفه و افزایش فشار‌های شکمی می‌شود شایع است و شیوع آن از ۱۸ درصد در خانم‌های خانه دار تا ۵۰ درصد در آسایشگاه‌های سالمندان که بیماری‌های مختلف و اختلال حرکتی نیز دارند باعث گسترش این بیماری شده است.

دکتر وحیدی خاطرنشان کرد: اگر فردی با سرفه، عطسه، خندیدن و یا ورزش و هر گونه فعالیت فیزیکی دچار بی اختیاری و نشت ادرار شود و در انجام فرایض دینی، مسافرت و تردد خارج از منزل و فعالیت‌های ورزشی باعث مزاحمت شود و فعالیت‌های عادی اش را با مشکل مواجه کند، دچار بی اختیاری ادراری شده است.

بی‌اختیاری ادراری در زنان مسئله‌ای است که میلیون‌ها زن در جهان به آن مبتلا هستند و اکثریت این بیماران به علت شرم و حیا این مشکل خود را با کسی مطرح نمی‌نمایند درحالی که بسیاری از بی اختیاری‌های ادراری خفیف یا شدید با درمان سرپایی نیز قابل درمان هستند.

دکتر وحیدی درخصوص، علل بی اختیاری ادراری گفت: اغلب ضعف عضلات کف لگن به علت حاملگی، یبوست به طور موقت و گذرا، سیگار، افزایش سن، چاقی و اختلالات عصبی، چون بیماری ام‌اس نیز سبب بی اختیاری ادراری می‌شود.

این متخصص که مبتکر روش جدید درمان بی اختیاری ادراری است، یادآورشد: در این روش بدون باز شدن شکم و از طریق زیر مجرای ادراری با وسیله مخصوص، نخ‌هایی از مثانه و رحم به قدام شکم آورده می‌شود و زیر پوست گره زده می‌شود و بدین طریق احشای لگنی بالا کشیده می‌شود که با بی حسی نخاعی کمر انجام می‌شود و عود مجدد آن تنها ۲ درصد است که در روش‌های معمول ۴۰ درصد عود مجدد وجود دارد لذا این شیوه بسیار ایمن‌تر و اثر بخش‌تر است.

انواع بی اختیاری ادراری

وی بی اختیاری را در ۳ نوع تقسیم کرد:

نوع اول: بی‌اختیاری ادراری همراه با فوریت (Urge) است که بیمار به محض احساس ادرار دچار ریزش ادرار می‌شود و قادر به کنترل ادرار تا رسیدن به دستشویی نیست. این نوع بی اختیاری در کودکان و دختربچه‌ها نیز شایع است که به بیش فعالی مثانه معروف است.

نوع دوم: بی اختیاری ادراری استرسی Stress Urinary Incontinence است که شایع‌ترین نوع بی اختیاری ادراری بوده که بیمار با سرفه، عطسه، خندیدن، دویدن، ورزش کردن و وزنه سنگین بلند کردن دچار بی‌اختیاری و نشت ادرار می‌شود که اغلب این افراد کسانی هستند که پس از حاملگی و یا زایمان و یا یائسگی دچار این نوع بی اختیاری ادراری می‌شوند.

در دوران یائسگی به علت فقدان هورمون استروژن این وضعیت بسیار شایع است و روزانه تعداد زیادی از خانم‌های یائسه با این نوع بی اختیاری ادراری به مطب مراجعه می‌کنند که اکثرا در خانم‌هایی با زایمان‌های مکرر و در سنین بالا مشاهده می‌شود.

نوع سوم: ترکیب ۲ نوع بالا است (Mix) که هم مثانه بیش فعال است هم گردن مثانه کفایت لازم را ندارد و در خانم‌ها بیشتر شایع است که فرد اصلا احساس دفع ادرار ندارد و مدام بی اختیاری دارد.

وی درباره عدم کنترل ادرار در سالمندان گفت: چند مشکل با هم داریم. 

اول این که: افراد بالای ۶۰ سال معمولا دچار فشار خون بوده و داروی ضد فشار مصرف می‌کنند که حجم ادرار را زیاد می‌کند و همچنین دارو‌هایی مثل کپتوپریل (Captopril) مصرف می‌کنند که ایجاد سرفه می‌کند و همه این‌ها باعث ایجاد فشار بیش از حالت عادی به مثانه می‌شود.

دوم: از دست رفتن حالت ارتجاعی عضلات مثانه و پا است و همچنین کند شدن سیستم عصبی.

غربالگری ضروری است

دکتر وحیدی ضمن تاکید بر ضرورت غربالگری برای پیشگیری از این بیماری گفت: مثانه یک عضو عضلانی بوده که کارش نگه داری ادرار است و وظیفه دارد حجم ورودی حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ سی سی ادرار را جمع کند و در شرایط مناسب با زنگ خطر احساس ادرار به فرد آن را تخلیه کند.

اگر مثانه کار خود را به طور طبیعی انجام ندهد فرد دچار تکرر ادرار می‌شود. دکتر وحیدی درخصوص، اختلال در کارکرد مثانه و علائم آن افزود: اختلالات مربوط به هرکدام از وظایف پُر شدن، خالی شدن و یا نگه داشتن فشار هنگام پُر شدن است که باعث آسیب‌های مخاطی و عضلانی مثانه می‌شود.

مثانه که پُر می‌شود و خوب خالی نمی‌شود تکرر ادرار، درد‌های کلیه، عفونت‌های ادراری و برگشت ادرار از علائم آن است. مثانه‌هایی که کوچک هستند خیلی زودتر پُر می‌شوند که در افراد مسن معمول است. از دیگر علائم مشترک بین بچه‌ها و بزرگ تر‌ها بی‌اختیاری ادراری است و دیگری شب ادراری.

درمان

تشخیص دقیق نوع بی اختیاری ادراری مهم‌ترین مسئله در درمان موفق است. اگر شما به پزشک اورولوژیست مراجعه کنید و علائم تان را کاملا به پزشک توضیح دهید، او می‌تواند با تست‌های مختلف از جمله نوار ادراری و نوار مثانه نوع بی اختیاری ادراری شما و درمان آن را مشخص کند و علت ایجاد آن را نیز به شما توضیح دهد.

این متخصص درمورد نحوه درمان این بیماری گفت: درمان‌های مختلفی از قبیل درمان دارویی، درمان‌های فیزیوتراپی (تمرین عضلات کف لگن که عضلات ضعیف را قوی می‌سازد) و دیگر درمان‌های سرپایی و درمان‌های جراحی در موارد شدید، بی‌اختیاری شما را کاملا رفع می‌کند.

یک زندگی سالم با تغذیه مناسب و فعالیت ورزشی کافی از دوران نوجوانی برای دختران و ورزش‌های مناسب در دوران پس از ازدواج و حاملگی می‌تواند پیشگیری کننده بی اختیاری ادراری در سنین بالا باشد. رژیم سرشار از ویتامین C سبب تقویت عضلات کف لگن و جلوگیری از بروز بی اختیاری ادراری می‌شود.

ابتلا به دیابت یکی از علل بروز بی اختیاری ادراری در افراد است.

وی در مورد بی اختیاری ادراری در افراد دیابتی گفت: در این افراد به علت اثراتی که افزایش قند خون روی سیستم عصبی ناحیه ادراری دارد، می‌تواند با اختلال در کارکرد مثانه، منجر به بی اختیاری ادراری شود که لازم است در این زمینه نیز اقدامات کامل جهت تشخیص و درمان به عمل آورد.

این متخصص اورولوژی با اشاره به این که این مشکل ممکن است به علل عصبی مربوط به سیستم عصبی ناحیه مجاری ادراری به وجود آید، گفت: در این صورت بیماران سیستم عصبی همچون بیماران ام‌اس که دچار آسیب‌های طناب نخاعی شده اند باید یک ارزیابی کامل نزد پزشک متخصص انجام دهند.

شب ادراری در کودکان

 شب ادراری در اثر اختلال کارکرد مثانه و بی اختیاری ادراری ۲ مقوله مجزا است. بی‌اختیاری ادراری در روز اتفاق می‌افتد درحالی که شب ادراری آن طور که از نامش پیداست شب‌ها رخ می‌دهد، ولی هر دو نشانگر اختلال کارکرد مثانه هستند.

وی همچنین برخورد غلط والدینی که فرزندشان دچار شب ادراری است را با سندرم پدر خشن نام برد و گفت: در اثر برخورد نامناسب، استرس کودک بیشتر می‌شود و اسپاسم انقباض غیرارادی کف لگن بروز می‌کند و تخلیه کامل انجام نشده و ادرار سرریز می‌شود.