صدای تشویق مردم در سالن کنسرت آنقدر بلند است که احساس لرزش زمین را به ارمغان میآورد. به آرامی، تماشاگران یکی پس از دیگری سالن را ترک میکنند، در حالی که لبخند بر لبانشان نشسته است.
صدای تشویق آنقدر بالا میرود که زمین را به لرزه درمیآورد. مردم یکی پس از دیگری سالن را ترک میکنند و به خاطرهای که برایشان ساخته شده لبخند میزنند. با یکدیگر صحبت میکنند و میگویند باید منتظر مشخص شدن تاریخ بعدی اجرای خواننده محبوبشان باشند تا آن را از دست ندهند. این اشتیاق نشان از علاقه مخاطب به موسیقی دارد. مخاطبی که از همان بدو تولد گوشش به این هنر آشناست و با آواز لالایی مادر آرامش میگیرد. انگار موسیقی همان هنری است که روح انسان را نوازش میکند و تا جایی پیش میرود که تبدیل به عضو جدانشدنی از زندگی افراد میشود و شاید به همین دلیل است که توجه به آن یکی از اصلیترین وظایف مدیران فرهنگی محسوب میشود. حمایت آنها از این عرصه هنری، از چند بعد حائز اهمیت است. اگر بخش اجراهای صحنهای را در نظر بگیریم، میتوان گفت دو جنبه دارد. اول بحث اقتصاد آن است که شاید این روزها اساسیترین مسئلهای باشد که به آن توجه میشود و تجربه ثابت کرده کنسرت با وجود قیمت بالای بلیتها همواره مخاطب خود را به سالن میکشاند. دومین بعد جنبه فرهنگی آن است که بستری سالم برای تفریح خانوادگی فراهم میشود. بعد از اجراهای صحنهای، تکآهنگها یکی دیگر از گونههای هنر موسیقی است که در زندگی روزمره اکثریت مردم جای خودش را پیدا کرده و شاید دلیل آن ارزان بودن و دسترسی سریع به آهنگها باشد. مخاطب میتواند در هر کجا که باشد با زدن یک دکمه، موسیقی مورد علاقهاش را دانلود کرده و آن را گوش دهد. با حمایت از این بخش، ناخودآگاه مخاطب به سمت آثاری سوق داده میشود که با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی، برای مخاطب این سرزمین ساخته شده است. باتوجه به موارد فوق و بررسی میزان اهمیت این هنر، وضعیت مجوزهای موسیقی در ۴ ماه گذشته را در مقایسه با مدت مشابه دو سال قبل بررسی کردیم. با آمار دفتر موسیقی وزارت ارشاد، در ماههای تیر، مرداد، شهریور و مهرماه ۱۴۰۳، تعداد ۱۴۱۰ کنسرت روی صحنه رفته که این اجراها در سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۵۷۳ و ۴۰ کنسرت بود. یعنی در سال ۱۴۰۳ رشد تعداد کنسرتها نسبت به سال قبل ۱۴۶ درصد و نسبت به سال ۱۴۰۱، ۳ هزار و ۴۰۰ درصد بوده است.
مهرماه؛ بهار اجرای کنسرت ۱۴۰۳
با توجه به آمارهای موجود دفتر موسیقی وزارت ارشاد، در مهرماه ۱۴۰۳ تعداد ۷۵۴ اجرای صحنهای برگزار شد. تعداد این اجراها در تیر، مرداد و شهریور به ترتیب ۹۷، ۶۲ و ۴۹۷ بود.
در دو ماه تیر و مرداد به دلیل ایام محرم و صفر کنسرتهای کمتری اجرا شده و آن اجراهایی هم که روی صحنه رفته مربوط به موسیقی مذهبی است. اولین ماه تابستان ۱۴۰۲ با ۲۹۴ کنسرت میزبان مخاطبان بود و دو ماه بعد، یعنی مرداد و شهریور به دلیل ایام محرم و صفر تعداد اجراها محدود به کنسرتهای مذهبی شد و به ترتیب ۱۲ و ۵۸ اجرا روی صحنه رفت.
مهر ۱۴۰۲ و با پایان ایام عزاداری، کنسرتها قوت گرفت و تعداد ۲۰۶ اجرا روی صحنه رفت. این آمار اختلاف چشمگیری را در مقایسه با اجراهای مدت زمان مشابه در سال ۱۴۰۳ دارد. آمار اجرای کنسرت در مدت زمان مشابه سال ۱۴۰۱ متفاوت است. در این مدت تنها ۴۰ اجرا روی صحنه رفته است. بعد از کنترل ویروس کرونا، کنسرتها و دیگر فعالیتهای فرهنگی که مشغول احیا کردن خود بودند بار دیگر در پاییز ۱۴۰۱ تعطیل شدند. درنهایت با در نظر گرفتن ۲ ماه ایام محرم و صفر و تعطیلیها، تعداد اجراها در مدت زمان مدنظر به پایینترین حد ممکن رسید.
با احتساب این آمارها تعداد اجراهای سال جاری ۲.۵ برابر سال گذشته و ۳۵ برابر ۱۴۰۱ شده است.
رشد ۱۳ درصدی صدور مجوز تکآهنگ در سال ۱۴۰۳
در چهار ماه تیر، مرداد، شهریور و مهر مجوز ۱۳۴۸ نماهنگ صادر شده که سهم موسیقی پاپ در همه ماههای نامبرده بیشتر است. در مدت زمان مشابه سال ۱۴۰۲ تعداد ۱۱۸۹ تکآهنگ مجوز گرفتند که رشد ۱۳ درصدی را نسبت به سال جاری نشان میدهد. در ۴ ماه سال ۱۴۰۱ هم با توجه به آمارهای موجود، تعداد ۵۵۵ تکآهنگ مجوز گرفتند که این آمار، رشد ۱۴۲ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۳ داشته است.
در میان ۴ ماهی که در سال ۱۴۰۳ مورد بررسی قرار دادیم، در تیرماه بیشترین و مرداد کمترین مجوز صادر شده است. هنوز تعدادی از گونههای مختلف موسیقی که در مهرماه برای آن مجوز صادر شده اعلام نشده است. اما در سه ماه دیگر، از ۱۰۲۷ موسیقی مجوزگرفته ۷۹۱ آهنگ در گونه پاپ بودند. یعنی حدود ۷۷ درصد.
حوزه موسیقی با چه شرایطی در انتظار معاون هنری جدید است؟
زمانی که وزارت ارشاد تحویل دولت سیزدهم شد، فعالیتهای فرهنگی همگی تحتتأثیر ویروس کرونا در برزخ بود اما توجه بهموقع مدیران فرهنگی به این حوزه، موسیقی را به دوران پیش از کرونا برگرداند. مجوز تکآهنگها و اجراهای صحنهای با تعدادی قابل قبول صادر میشد و موسیقی جان تازه گرفت.
نکتهای که در دوره معاونت هنری دولت سیزدهم مورد توجه قرار میگرفت، حمایت وزارت ارشاد از مجوزهای صادرشده برای اجراهای صحنهای و مقابله با برخوردهای سلیقهای در استانها بود. نمونه بارز این حمایتها، کنسرت علیرضا قربانی در اصفهان که بعد از لغو چندینباره، با پافشاری و پیگیریهای وزیر ارشاد برگزار شد. نکات مطرحشده نشان میدهد معاون هنری دولت چهاردهم که هنوز به صورت رسمی حکم نگرفته، این حوزه را در شرایط قابل قبولی تحویل میگیرد. چند نکته باید در دستورکار معاون هنری وزارت ارشاد دولت چهاردهم باشد؛ از بین بردن انحصار برگزاری کنسرت در تهران و روی صحنه رفتن خوانندهها در استانها و شهرستانهای مختلف، مقابله با برخورد سلیقهای برای لغو کنسرتها خارج از چهارچوب قانونی وزارت ارشاد و توجه به گونههای مختلف موسیقی در صدور مجوز کنسرت و تکآهنگ. به نظر میرسد اگر معاون هنری جدید بتواند این حوزه را در شرایط فعلی حفظ کند و به نکات فوق توجه داشته باشد، میتواند زمینه رشد بیشتر در حوزه موسیقی را فراهم کند.
آبان هم تکرار پررونق کنسرت
طبق روال همیشه، دفتر موسیقی وزارت ارشاد پایان هر ماه آمار مجوزهای صادر شده برای اجراهای صحنهای، تکآهنگ و... را منتشر میکند. به همین دلیل آمار دقیقی از تعداد کنسرتهایی که آبان ماه برگزار میشود موجود نیست اما با نگاهی به سایتهای فروش بلیت به ۱۲ اسم رسیدیم که از تاریخ ۱۰ تا ۳۰ آبان در تهران اجرا دارند. البته کنسرتهای آبان به این تعداد محدود نمیشود و ممکن است بعضی بلیت اجرای بعضی خوانندهها در یک سایت مشخص به فروش برسد. نکته دیگر اینکه ۱۲ کنسرتی که نام برده شده بدون در نظر گرفتن تعداد سانس است.
از اول تا ۱۰ آبان هم ۱۱ خواننده روی صحنه رفتند که به دلیل گذشتن از تاریخ برگزاری در جدول قرار داده نشده است.
