رکنا:تخریب زیستگاه‌ها، جزیره‌ای شدن آن‌ها، تغییر کاربری اراضی، شکار غیر مجاز، شیوع بیماری‌های گوناگون، تغییر دما و الگوهای بارندگی تعارض منافع انسان و محیط زیست و تغییرات اقلیمی از عواملی هستند که موجب تعارض منافع انسان و محیط زیست شده‌اند و این اتفاق زخمی یا تلف شدن گونه‌های حیات وحش را به دنبال داشته است.
ایسنا نوشت:سه‌شنبه (۸ آبان) توله خرسی در اثر برخورد با خودروی عبوری و در سانحه جاده‌ای در مسیر شاهرود - مجن در نزدیکی‌های روستای تاش شاهرود تلف شد.
طی سال‌های اخیر در موارد متعددی خرس قهوه‌ای بر اثر تعارض منافع انسان و حیات وحش تلف شده است. خرس‌های قهوه‌ای ایران در یک تبار مادری کاملاً مجزا از دیگر خرس‌های قهوه‌ای جهان قرار می‌گیرند. این گونه جانوری موجود در سراسر رشته کوه‌های البرز تا ارسباران، جمعیت‌های خرس قهوه‌ای موجود در سراسر رشته کوه های زاگرس و جمعیتی بسیار کوچک در بخشی از استان فارس و ناحیه ای بسیار محدود در جنوب غربی استان یزد سه زیرکلاد این گونه در کشور هستند.
در سطح جهانی، خرس قهوه‌ای به عنوان یک گونه مدل در تحقیقات مرتبط با پیامدهای ناشی از نوسانات و تغییرات اقلیم بر تنوع زیستی شناخته می‌شود. در خاورمیانه همانند سراسر جهان، خرس‌های قهوه‌ای بخش عمده‌ای از پراکنش جغرافیایی خود را از دست داده و به جمعیت‌های کوچک و مجزایی در ایران، ترکیه و عراق محدود شده‌اند و در خطر انقراض قرار دارند.
تعارض منافع انسان و محیط زیست سبب شده تا گونه‌هایی از جمله خرس قهوه‌ای ناگهان جلوی چشم شهروندان شهرها ظاهر شوند. بدون شک این تعارض برای انسان‌ها و بیش از آن برای موجودات زنده که توانایی مقابله با این پدیده را ندارند، خطرناک و خطرآفرین است.
تخریب زیستگاه‌ها، جزیره‌ای شدن آن‌ها ، تغییر کاربری اراضی، شکار غیر مجاز و شیوع بیماری‌های گوناگون از عوامل نزدیک شدن گونه‌های وحشی به محیط زندگی انسان است. چنین عواملی سبب شده تا زندگی برخی گونه‌های جانوری در سال‌های گذشته بارها مورد خطر قرار گیرد.
تغییر دما و الگوهای بارندگی، زیستگاه‌های طبیعی ممکن است تغییر کنند یا تخریب شوند. این تخریب در شهرها باعث تغییر در پراکنش گونه‌های وحش شوند. گونه‌های وحش ممکن است به دلیل تغییرات اقلیمی دچار کمبود منابع غذایی، آب و زیستگاه مناسب شوند که این اتفاق می‌تواند آن‌ها را به سمت شهر بکشاند.
گونه‌های حیات وحش کشور به‌ویژه یوزپلنگ آسیایی و خرس قهوه‌ای از مهم ترین گونه‌های جانوری هستند که بر اثر تعارض منافع با انسان‌ها ممکن است جان خود را از دست دهند.
اردیبهشت ماه سال گذشته یک قلاده خرس قهوه‌ای در روستای کنازق شهرستان نمین استان اردبیل با رفتار نامتعارف مردم محلی جان خود را از دست داد. خرس قهوه‌ای گونه‌ای است که در صورت وجود شرایط تحریک آمیز پاسخ خود را نشان می‌دهد اما در حالت عادی علاقه‌ای به ایجاد مخاطره برای جان انسان ندارد.
همین ماه چندین کیلومتر آن طرف‌تر و در استانی ساحلی که وجب به وجب آن با پوشش گیاهی فرش شده و زیستگاه گونه‌های جانوری است. یک گونه پلنگ در قائمشهر مشاهده شد و جان خود را از دست داد. علاوه بر نبود امکانات کافی مانند تفنگ بیهوش کننده، برخی مردم قائمشهر نیز به متشنج‌تر شدن جو اطراف این گونه کمک کردند. در حالی که با اعلام نیروی انتظامی، باید مردم از محل حضور این گونه متفرق می‌شدند، این اتفاق نیفتاد تا این پلنگ با از دست دادن آرامش خود به چند تن حمله ور کند و در نهایت با شلیک گلوله تلف شود.
اشکان اشعریون - عضو کمیته متخصصان خرس قهوه‌ای اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت - با بیان اینکه تعارض بین انسان و خرس قابل پیشگیری است، به ایسنا می‌گوید: عشایر با طبیعت در ارتباط هستند و قسمتی از خطرات زندگی عشایری خطر مواجهه با حیوانات است. ما از الان می‌دانیم که به‌شدت رفتار تغذیه‌ای خرس‌ها از اواخر تابستان و اوایل پاییز زیاد می شود و اگر در طبیعت مواد غذایی برای خوردن پیدا نکنند به سمت باغ‌ها و مزارع، کندو و ... می‌روند. بنابراین از الان می‌توان تمهیداتی اندیشید تا این تعارض کمتر شود اما اگر به این موضوع توجه نشود، امکان ایجاد تعارض بیشتر می‌شود.
وی تاکید می‌کند: بسیار باید به آموزش جامعه محلی توجه کرد چراکه ما آموزش را اولین موضوع در حفظ حیات وحش می‌دانیم چون جامعه محلی هر روز با طبیعت و حیات وحش در ارتباط است اما متاسفانه به اندازه کافی به آن پرداخته نشده است. آموزش‌های کلی را با کمک نهادهایی مانند سازمان ملل و سازمان محیط زیست داده‌ایم ولی روند ثابتی نداشته است تا مردم نسل به نسل نحوه رفتار صحیح در طبیعت را یاد بگیرند.
اشعریون در پاسخ به این پرسش که در مواجهه با حیات وحش چه کنیم؟ توضیح می‌دهد: از مقابل هیچ حیوان وحشی مانند خرس فرار نکنید چون فرار کردن حیوان را به تعقیب تشویق می‌کنند. بایستید اما به چشم حیوان خیره نشوید چون تماس چشمی را به عنوان تهدید و زورآزمایی تلقی می‌کند. در صورت امکان داد و بیداد و دستانتان را باز کنید و خود را بزرگتر و قوی تر نشان بدهید. این کار همان تکنیکی است که حیوانات در مواجهه با هم به کار می‌گیرند.
سازمان محیط زیست توصیه می‌کند در زمان مواجهه با ورود حیات وحش به محدوده های شهری و روستایی، از تجمع، عکس‌برداری و فیلم‌برداری خودداری و بلافاصله با شماره‌های ۱۱۰ (مرکز فوریت‌های پلیسی)، ۱۲۵ (آتش‌نشانی) و ۱۵۴۰ (سامانه گزارشات محیط زیست) تماس حاصل شود.
