کبد بزرگترین اندام داخلی بدن ماست و پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها را در بدن سنتز می‌کند و در فرآیند هضم نقش مهمی ایفا می‌کند. همچنین سموم مضر خون را از بین می‌برد. از طرفی، آنزیم‌های موجود در کبد برای عملکرد سالم آن ضروری هستند.
افزایش آنزیم‌های کبدی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری کبدی باشد که می‌تواند در دراز مدت برای بدن مضر باشد. این بیماری در افرادی که سابقه خانوادگی بیماری کبدی دارند یا زیاد الکل و مواد مخدر مصرف می‌کنند شایع است. یک رژیم غذایی متعادل می‌تواند به شما در حفظ سلامت کبد کمک کند.
نقش آنزیم‌های کبد در بدن
آنزیم‌های کبدی نقش اساسی در حفظ تعادل متابولیک و سم زدایی بدن دارند. این آنزیم‌ها پروتئین‌هایی هستند که به عنوان کاتالیزور برای تسریع واکنش‌های بیوشیمیایی عمل می‌کنند و کبد را قادر می‌سازند تا مواد مغذی را پردازش کند، سموم را از بین ببرند و انرژی لازم برای فعالیت‌های بدنی را تولید کند. آنزیم‌هایی مانند آلانین ترانس آمیناز (ALT) و آسپارتات ترانس آمیناز (AST) به متابولیسم اسیدهای آمینه کمک می‌کنند و وجودشان برای سنتز پروتئین و تولید انرژی ضروری هستند.
آنزیم دیگر، آلکالین فسفاتاز (ALP) در تجزیه پروتئین‌ها موثر است و به ویژه در رشد استخوان و عملکرد کبد نقش مهمی ایفا می‌کند. گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT) در عین حال برای متابولیسم داروها و سایر سموم بسیار مهم است. این آنزیم‌ها توانایی کبد برای پردازش چربی‌ها، کربوهیدرات‌ها و پروتئین‌ها، ذخیره مواد مغذی حیاتی و خنثی کردن مواد مضر را تنظیم می‌کنند و از عملکرد درست سایر اندام‌های بدن اطمینان می‌دهند. سطوح بالای آنزیم‌های کبدی در جریان خون می‌تواند نشان دهنده استرس یا آسیب کبدی باشد که اغلب با شرایطی مانند هپاتیت، بیماری کبد چرب یا سوء مصرف الکل همراه است.
غذاهای مفید برای کاهش آنزیم‌های کبد
رعایت یک رژیم غذایی سالم می‌تواند سطح آنزیم‌های کبدی را پایین بیاورد. در ادامه در مورد اینکه چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد صحبت می‌کنیم:
میوه و سبزیجات
بسیاری از انواع توت‌های تیره از جمله زغال اخته، تمشک و کرن بری، حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام پلی فنول هستند که ممکن است به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک کند. چندین مطالعه حیوانی تأثیر توت‌ها را روی کبد بررسی کرده‌اند. به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2023 میلادی نشان داد که پلی فنول‌های زغال اخته و کرن بری آسیب کبدی را در موش‌ها کاهش می‌دهد.
مطالعه‌ای در سال 2022 میلادی مشخص کرد که ترکیبی در پوست و دانه‌های انگور وجود دارد که علائم مشکلات شدید کبدی در موش‌ها از جمله بزرگ شدن کبد، التهاب و تجمع چربی را کاهش می‌دهد. خوردن انگور کامل و دانه‌دار یک راه ساده برای افزودن این ترکیبات به رژیم غذایی است. مکمل عصاره هسته انگور نیز ممکن است آنتی اکسیدان‌های لازم را تامین کند.
گریپ فروت حاوی دو آنتی اکسیدان اصلی از جمله نارنجین و نارینجنین است. این آنتی اکسیدان‌ها به کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های کبد کمک می‌کنند. یک مطالعه در سال 2019 میلادی نشان داد که آنتی اکسیدان نارینگین ممکن است با کاهش استرس اکسیداتیو در برابر استئاتوز کبدی ناشی از الکل از کبد محافظت کند. با این حال، برخی از داروها می‌توانند با گریپ فروت تداخل داشته باشند
میوه و آب گلابی نیز ممکن است برای سلامت کبد مفید باشد. یک مقاله معتبر در سال 2022 میلادی نشان داد که عصاره گلابی اثرات مفیدی روی کبد در مطالعات حیوانی دارد. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. از طرفی، یک بررسی در سال 2023 میلادی مشخص کرد که رژیم‌های غذایی مبتنی بر گیاه با خطر کمتر بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) و محتوای چربی کبد مرتبط می‌کند. در مورد اینکه چه غذاهایی انزیم کبد را پایین می‌آورد، باید به غذاهای گیاهی زیر اشاره کرد:
- سبزیجات از جمله هویج، کلم بروکلی و کاهو
- حبوبات از جمله لوبیا، نخود و لوبیا سبز
چربی‌های سالم
مصرف ماهی‌های چرب و مکمل‌های روغن ماهی ممکن است به کاهش تاثیر شرایطی مانند NAFLD کمک کند. یک مطالعه در سال 2021 میلادی نشان داد که مکمل‌های منظم روغن ماهی خطرات مرتبط با سرطان کبد را کاهش می‌دهند. ماهی‌های چرب سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند که اینها چربی‌های خوبی محسوب می‌شوند که به کاهش التهاب کمک می‌کنند. این چربی‌ها ممکن است به ویژه در کبد مفید باشند، زیرا به نظر می‌رسد از تجمع چربی‌های اضافی جلوگیری کرده و سطح آنزیم را در کبد حفظ می‌کنند.
خوردن آجیل نیز ممکن است راه ساده دیگری برای سالم نگه داشتن کبد و محافظت در برابر NAFLD باشد. آجیل به طور کلی حاوی اسیدهای چرب غیر اشباع، ویتامین E و آنتی اکسیدان است. این ترکیبات ممکن است در جلوگیری از NAFLD و کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو موثر باشند. توصیه می‌شود مصرف ماهی‌های چرب و آجیل را در برنامه غذایی خود لحاظ کنید.
غلات کامل
چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد؟ باید بگوییم که مصرف بلغور جو دوسر به عنوان غلات کامل راهی آسان برای افزودن فیبر به رژیم غذایی است. فیبر ابزار مهمی برای هضم است و فیبرهای خاص موجود در جو دوسر به ویژه برای کبد مفید هستند. جو و بلغور جو دوسر سرشار از ترکیباتی به نام بتاگلوکان هستند.
همانطور که یک مطالعه در سال 2017 میلادی گزارش می‌دهد، بتا گلوکان‌ها از نظر بیولوژیکی به تعدیل سیستم ایمنی و مبارزه با التهاب کمک می‌کنند و اغلب در کاهش خطر دیابت و چاقی موثر هستند. همچنین افرادی که به دنبال اضافه کردن جو دوسر یا بلغور جو دوسر به رژیم غذایی خود هستند باید به جای جو دوسر فوری به دنبال جو کامل باشند. بلغور جو دوسر فوری اغلب حاوی پرکننده‌هایی مانند آرد یا قند است که برای کبد مفید نیست.
قهوه
مطالعه‌ای در سال 2021 میلادی در بریتانیا انجام شد، نشان داد که قهوه ممکن است بر خطر بیماری مزمن کبدی تاثیر بگذارد. محققان ثابت کردند که همه انواع قهوه با خطرات کمتر بیماری مزمن کبدی و عوارض آن مرتبط هستند، اگرچه قهوه آسیاب شده بیشترین تاثیر را در میان انواع قهوه بدون کافئین داشت.
متخصصان پیشنهاد می‌کنند بین 3 تا 4 فنجان قهوه در روز حداکثر اثر محافظتی را برای کبد دارد. مطالعه دیگری نشان داد که مصرف منظم و طولانی مدت قهوه ممکن است یک اثر محافظتی بر سطح آنزیم‌های کبدی در افراد مبتلا به بیماری کبدی و افراد مبتلا به مصرف مزمن الکل داشته باشد.
چای سبز
چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد؟ یک بررسی تحقیقاتی در سال 2020 میلادی نشان داد که مصرف متوسط چای سبز با سطوح پایین‌تر دو آنزیم کبدی از جمله آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) مرتبط است. هر دو آنزیم ممکن است به دلیل آسیب کبدی افزایش یابند. چای سبز ممکن است باعث کاهش این آنزیم‌ها یا آسیب حاد کبدی شود.
یک بررسی سیستماتیک در سال 2020 میلادی نشان می‌دهد که اثرات چای سبز به وضعیت سلامت فرد بستگی دارد و مزایایی را برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) ارائه کند. با این حال، چای سبز ممکن است آنزیم‌های کبدی را در افراد بدون NAFLD افزایش دهد.
روغن زیتون
خوردن بیش از حد چربی برای کبد مفید نیست، اما برخی چربی‌ها مانند روغن زیتون اثر مثبت بر کاهش آنزیم‌های کبدی دارد. یک مطالعه سال 2019 میلادی نشان داد که اگر روغن زیتون به عنوان بخشی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای استفاده شود، ممکن است به کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود عملکرد کبد کمک کند. این موضوع بدین دلیل محتوای بالای اسیدهای چرب غیر اشباع در روغن زیتون است. با این حال، اطلاعات بالینی در مورد مزایای روغن زیتون برای افراد مبتلا به NAFLD در حال حاضر کمیاب است.
سیر
چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد؟ یک کارآزمایی بالینی در سال 2020 میلادی نشان داد که 800 میلی گرم پودر سیر در طی 15 هفته به طور قابل توجهی افزایش چربی و خطر ابتلا به بیماری‌های همراه را در افراد مبتلا به NAFLD بهبود می‌بخشد. مصرف سیر خام همچنین ممکن است خطر ابتلا به سرطان کبد را نیز کاهش دهد. بر اساس یک بررسی سیستماتیک از معتبر 2020 میلادی، مکمل سیر نیز شاید سطوح آلانین ترانس آمیناز (ALT) را کاهش دهد، اما بر سطوح آسپارتات ترانس آمیناز (AST) تاثیری نگذارد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تأیید این تأثیر مورد نیاز است.
از مصرف چه غذاهایی اجتناب کنیم؟
پزشکان یک رژیم غذایی متعادل را برای سلامت کلی بدن توصیه می‌کنند. با این حال، برخی از غذاها وجود دارند که پردازش آنها برای کبد دشوارتر است. این غذا عبارتند از:
- غذاهای چرب: اینها شامل غذاهای سرخ شده، فست فودها، اسنک‌ها و چیپس‌های بسته بندی شده هستند.
- غذاهای نشاسته‌ای: اینها شامل نان‌های کم فیبر، نان‌های بسیار فرآوری شده، پاستا، کیک و محصولات پخته شده هستند.
- غذاهای شیرین: اینها شامل غلات (نان سفید و برنج سفید)، محصولات پخته شده و آب نبات، شکلات و سایر موارد هستند.
- غذاهای پرنمک: اینها شامل انواع سوسیس و کالباس، پنیرها، پودینگ ها، سس‌ها، ترشی جات و غیره هستند.
- مصرف الکل: مصرف الکل و نوشیدنی‌های این دسته باید به طور کامل از برنامه غذایی حذف شوند.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا به این سوال پاسخ دهیم که چه غذاهایی انزیم کبد را پایین میاورد؟ انتخاب غذاهای مفید برای کبد می‌تواند به شما کمک کند تا از مشکلات احتمالی سلامتی در آینده جلوگیری کنید. بسیاری از غذاها و نوشیدنی‌ها مانند بلغور جو دوسر، چای سبز، انواع توت‌ها، روغن زیتون و سیر می‌توانند به محافظت از کبد کمک کنند. در مقابل، هضم غذاهای چرب، شور و شیرین برای کبد سخت‌تر است.
سلامت کبد برای سلامت کلی بدن بسیار مهم است. داشتن کبد ناسالم می‌تواند منجر به بیماری کبد و اختلالات متابولیک شود. اگرچه ممکن است مدیریت همه عوامل خطر غیر ممکن باشد، مصرف برخی غذاها و نوشیدنی‌ها ممکن است به ارتقای سلامت کبد کمک کند. پس توصیه می‌کنیم یک رژیم غذایی سالم را در پیش بگیرید
