سیلاب را به نام حقابه تمام نکنیم/گرد و غبار خشکی تالاب‌ها به چشم خودمان می‌رود

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، امسال هم مانند چند سال گذشته در پاییز با کم بارشی مواجه شدیم، سازمان هواشناسی اعلام کرده بود که در پاییز امسال میزان بارش‌ها کم‌تر و دمای هوا گرم‌تر از حد نرمال خواهد بود حالا که روز‌های پایانی دومین ماه پاییز را سپری می‌کنیم با این حقیقت مواجه شده ایم، چون هنوز بارشی جدی در کشور رخ نداده است فقط در بخش‌های شمالی که آنهم به سیل و بروز خسارت تبدیل شدند، علاوه بر این حتی دمای بالاتر از نرمال را تجربه می‌کنیم، خبر بدتر اینکه گفته می‌شود که نیمه اول زمستان هم از نظر بارش چنگی به دل نمی‌زند و بارندگی‌ها کمتر از نرمال و دمای هوای بالاتر از نرمال خواهد بود.

این شرایط قطعا وضعیت بدی را برای منابع آبی که این روز‌ها بی رمق و نیمه جان هستند رقم خواهد زد که با این حساب شرایط برای زیست بوم‌های تالابی دشوارتر خواهد شد، چون تا به امروز همیشه از حق تالاب‌ها زده و به بخش‌های دیگر داده شد در حالیکه بر اساس قانون حفاظت از تالاب‌ها ابتدا آب شرب و سپس حقابه محیط زیست باید تامین شود، شاید نتیجه همین عملکرد باعث شده است که ۹ تالاب کشور در مرداد ماه امسال کامل خشک شوند، در کنار این مساله دیگری که وجود دارد بروز سیلاب‌هایی است که گا‌ها در گوشه و کنار رخ می‌دهد و متاسفانه وزارت نیرو آنرا به پای تامین حقابه می‌نویسد در حالی که در حالت عادی هم حقابه تالاب‌ها به حدی کم است که فقط قادر است بستر تالاب‌ها را مرطوب نگه دارد که اگر این روند ادامه یابد تالاب‌های بیشتری را از دست خواهیم داد همانطور که متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی معتقد است که فهرست تالاب‌های خشک شده می‌تواند گسترده‌تر باشد و تالاب‌های بیشتری به بیابان تبدیل شده باشند.

علی ارواحی گفت: در گزارشی که اعلام شده ۹ تالاب کشور به بیابان تبدیل شدند حتی می‌تواند گسترده‌تر از این باشد، چون اکنون برخی از تالاب‌ها برای بیش از دو دهه است که به طور کامل خشک شده اند از جمله آنها پریشان، گاوخونی و در مقیاسی بختگان را می‌توان نام برد، شاید برای بختگان در چند سال گذشته یکی دو مرحله حقابه رهاسازی شده باشد یا بعضا در یک سری از بارش‌ها در حد محدود یک سطحی از آن آبگیری می‌شود، اما دوباره کاملا خشک می‌شود بنابراین به نظر می‌رسد این فهرست گسترده‌تر است.

حیات تالاب‌ها به میزان آب ورودی و تامین حقابه آنها بستگی دارد

وی درباره اهمیت تامین حقابه تالاب‌ها اظهارداشت: حیات تالاب‌ها به میزان آب ورودی و تامین حقابه آنها بستگی دارد وقتی تالابی آبدار باشد موجب تعدیل آب و هوای منطقه، مانع انتشار گرد و غبار و عامل پیشگیری از فرونشست و فروچاله‌ها خواهد بود، علاوه بر این در برخی از تالاب‌ها معیشت جامعه محلی به تولیدات تالابی مانند صنایع دستی و ماهیگیری وابسته است، حتی اگر غیر مستقیم‌تر نگاه کنیم حیات تالاب‌ها باعث می‌شود اراضی که پیرامون آن هستند حاصلخیز باقی بمانند وقتی تالابی خشک می‌شود آبخوان شروع به افت می‌کند و این پایین رفتن آب باعث می‌شود که اراضی پیرامون تالاب به مرور حاصلخیزی خود را از دست بدهند یعنی حتی کشاورزی هم به عنوان یک مقیاس غیر مستقیم و دورتر تحت الشعاع قرار می‌گیرد.

ارواحی تاکید کرد: به همین دلیل موضوع تحویل منظم حقابه تالاب‌ها و دریاچه‌ها بسیار مهم است، نکته‌ای که وجود دارد این است که در قانون برنامه هفتم توسعه پیش بینی شده که سالانه ۱۰ میلیارد متر مکعب آب به عنوان حقابه تالاب‌ها و دریاچه‌ها رها سازی شود حال سوال اینجاست که این ۱۰ میلیارد متر مکعب چگونه محاسبه شده است، در نظر بگیرید فقط حقابه مورد نیاز دریاچه ارومیه آنهم در شرایط نرمال سالانه ۳.۴ میلیارد متر مکعب است این در حالیست که بیش از ۲۵۰ تالاب و دریاچه در کشور وجود دارد بنابراین چگونه قرار است این ۱۰ میلیارد متر مکعب حیات این تالاب‌ها و دریاچه‌ها را تضمین کند؟

وی ادامه داد: البته تحویل همین میزان حقابه از سد‌ها به دریاچه‌ها و تالاب‌ها اتفاق نمی‌افتد و اگر هم رهاسازی شود در مسیر با چالش‌هایی مواجه می‌شود و به تالاب نمی‌رسد، مثلا در گاوخونی بار‌ها این اتفاق افتاده است، در بالادست آبی را به اسم حقابه تالاب گاوخونی رها می‌کنند، در مسیر این آب کاملا از دسترس خارج می‌شود و گاوخونی بی نصیب می‌ماند، وزارت نیرو هم می‌گوید که حقابه را رها کرده است در حالیکه آبی به تالاب نرسیده، چون آب در مسیر توسط کشاورزان به بهره برداری می‌رسد، در واقع یک بخش از آب رها شده از بالادست به سبب تبخیر یا نفوذ عمقی از دسترس خارج می‌شود یک بخش دیگر هم توسط کشاورزان با پمپاژ مستقیم آب از رودخانه گرفته می‌شود، همچنین مسیر‌های فرعی انتقال آب باز و دوباره آب از دسترس خارج می‌شود، عملا بار‌ها این اتفاق افتاده و آبی به عنوان حقابه به تالاب گاوخونی نرسیده است.