گره کور VAR چگونه باز می‌شود؟

فدراسیون فوتبال از ابتدای این فصل تلاش کرد که مسابقات لیگ را با کمک‌داور ویدئویی برگزار کند، اما در همان ابتدای راه با صدا‌و‌سیما وارد چالش شد و از این رو سعی کرد در این زمینه مستقل عمل کرده و باشگاه‌ها را نیز کم‌کم به سمت خودش بکشاند. در حال حاضر شرایط به شکلی است که فدراسیون از طرفی برای پایبند بودنش به قرارداد با شرکت چینی طرف قراردادش برای وارد کردن ۶ دستگاه وار با صدا‌و‌سیما به نوعی بجنگد و از یک سو نیز برای اجاره دادن دستگاه‌های خریداری‌شده‌اش با باشگاه‌ها بر سر اجاره آنها به توافق برسد. این در شرایطی است که همه تیم‌های لیگ برتر نیز انتظار دارند بازی‌هایشان هر هفته با کمک‌داور ویدئویی برگزار شود که با شرایط موجود امکان‌پذیر نیست.  

دردسر بدهی سرخابی‌ها

فدراسیون برای اینکه بتواند تجهیزات ویدئویی را از شرکت آمریکایی‌ای وی اس خریداری کند مستقیماً از طریق فیفا وارد عمل شد و بعد از تقریباً یک سال توانست سه دستگاه را با قیمت بالاتر و با دور زدن تحریم‌ها وارد ایران کند. در کنار آن فدراسیون به سراغ یک شرکت چینی (ریگور) رفت تا هم دستگاه‌ها را با قیمت کمتر بخرد و هم اینکه دیگر نیازی به دور زدن تحریم‌ها و از دست دادن زمان نشود. از این رو فدراسیون با همکاری دولت سیزدهم بودجه ۱۱۰ میلیارد تومانی برای خرید ۶ دستگاه VAR گرفت. 

 اما این بودجه در اختیار شرکت توسعه قرار داده شده و این شرکت با تغییر دولت بنا به دلایلی حاضر نشده و نیست که این پول را در اختیار فدراسیون قرار دهد. اول اینکه دستگاه شرکت چینی که یکی از آنها وارد ایران شده و مورد تأیید نماینده فیفا نیز قرار گرفت، هنوز نتوانسته تأییدیه صدا‌و‌سیما را بگیرد و از این رو شرکت توسعه و تجهیز تأکید داشته اگر این تأییدیه نباشد بودجه اشاره‌شده را به فدراسیون نمی‌دهد. موضوع دیگر بدهی‌های سنگین دو باشگاه استقلال و پرسپولیس به شرکت توسعه و تجهیز بابت برگزاری بازی‌های دو تیم در ورزشگاه آزادی است که باعث شده این شرکت به فدراسیون اعلام کند تا زمانی که این باشگاه‌ها تکلیف بدهی خود را مشخص نکنند، بودجه اشاره‌شده در اختیارشان قرار نخواهد گرفت.

 هر‌چند فدراسیون به این شرکت تأکید داشته طلبشان از این دو باشگاه را از خودشان که مالکیت جداگانه دارند بگیرد و این موضوع ربطی به آنها ندارد. در سوی دیگر سرخابی‌ها نیز مدعی‌اند اجاره ورزشگاه آزادی را باید سازمان لیگ از طریق درآمد آنها از تبلیغات محیطی پرداخت کند. به هر جهت این گره به راحتی قابل باز شدن نیست و اگر قرار باشد شرایط تغییر نکند آن وقت فدراسیون با شکایت شرکت چینی مواجه خواهد شد از این جهت که با این شرکت برای خریداری ۶ دستگاه قرارداد امضا کرده است.  

فدراسیون از پس هزینه‌های VAR بر‌نمی‌آید

فدراسیون بعد از اینکه در وارد کردن دستگاه‌های چینی به مشکل خورد مجبور شد بازی‌های لیگ را با سه دستگاه VAR که از شرکت‌ای وی اس خریداری کرده بود، برگزار کند. ضمن اینکه فدراسیون برای خرید دستگاه دیگری از این شرکت هم از نظر مالی دچار مشکل شده و هم اینکه شرکت اشاره‌شده دیگر حاضر نیست با دور زدن تحریم‌ها دستگاهی را به ایران بفرستد. در همین راستا فدراسیون تیم‌های پرطرفدار لیگ را در اولویت استفاده از کمک‌داور ویدئویی قرار داد. جالب اینکه در بین تیم‌های پرطرفدار تیم تراکتور تنها باشگاهی است که از همان ابتدای لیگ تمایل چندانی برای استفاده از تجهیزات ویدئویی در بازی‌های خانگی‌اش از خود نشان نداده است. بازی‌های این فصل سرخابی‌ها به جز یکی دو مسابقه که دستگاه‌ها مشکل داشت با کمک‌داور ویدئویی برگزار شده است. مشکل اصلی این است که فدراسیون برای جا‌به‌جایی دستگاه ویدئویی برای هر مسابقه بالغ به ۲۰۰ میلیون تومان هزینه می‌کند که شامل کرایه حمل، هزینه کار‌گر، دستمزد مهندسان و. می‌شود. از این رو مهدی تاج و مشاورانش به این نتیجه رسیدند که برای برگزاری هر مسابقه‌ای با کمک‌داور ویدئویی در ادامه مسابقات لیگ و جام حذفی شرایط جدیدی را در نظر بگیرند.

 نامه فدراسیون به باشگاه‌ها برای VAR 

فدراسیون با همکاری سازمان لیگ ابتدا قصد داشتند شرایط در نظر گرفته‌شده برای استفاده از تجهیزات ویدئویی را در جلسه حضور نمایندگان باشگاه‌های لیگ برتری اعلام کنند، اما در نهایت تصمیم گرفته شد که این آیین‌نامه برای باشگاه‌ها ارسال شود و نظر خودشان را اعلام کنند. در این نامه مشخص شد که فدراسیون برای اجاره دستگاه‌ها مبلغ ۴۰۰ میلیون در نظر بگیرد و هزینه خرید کمک‌داور ویدئویی را هم ۴۰ میلیارد تومان اعلام کرد. 

درباره اینکه آیا این مبلغ در نظر گرفته‌شده منصفانه است یا نه، یکی از کارشناسان مربوطه به «فرهیختگان» گفت: «فوتبال در همه کشور‌های پیشرفته دنیا و حتی حوزه خلیج فارس به سمتی رفته که همه باشگاه‌ها دارای ورزشگاه اختصاصی‌اند. این ورزشگاه‌ها مجهز به جدیدترین اسکوربرد‌ها، اتاق مدیا، رختکن‌های پیشرفته، سکو‌های شماره‌گذاری‌شده، گیت‌های پیشرفته و همچنین کمک‌داور ویدئویی هستند. درواقع باشگاه‌ها از راه‌های درآمدزایی خود که مهم‌ترین آن حق پخش است توانسته‌اند ورزشگاه‌های مجهز و کاملی را برای میزبانی از بازی‌های خانگی خود داشته باشند. اینکه باشگاه‌های ایرانی تا چه حد می‌خواهند خودشان را به‌روز کنند فعلا به خودشان ارتباط دارد، اما با شرایطی که برای صدور مجوز حرفه‌ای در نظر گرفته شده و هر سال هم سخت‌تر می‌شود، باشگاه‌های ما باید به سمت مجهز شدن به امکانات روز قدم‌های بلندی بردارند، در غیر این صورت خیلی کشور‌های همسایه عقب خواهند افتاد. 

در شرایط فعلی فدراسیون طبیعی است که نتواند از پس نگهداری تجهیزات ویدئویی و حمل‌و‌نقل آن بر بیاید و به این خاطر مجبور است این دستگاه‌ها را با شرایطی که اعلام کرده به باشگاه‌ها بفروشد یا اجاره دهد. چند باشگاه هستند که حاضرند ورزشگاه‌های خود را مجهز به تجهیزات ویدئویی کنند و خرید آنها به این راحتی نخواهد بود. از این جهت که کشورمان در تحریم است و برای وارد کردن دستگاه‌های چینی هم یک‌سری مشکلات داخلی پیش رو قرار گرفته است. در چنین شرایطی فعلا باید دستگاه‌های موجود اجاره داده شود تا هزینه نگهداری و حمل‌و‌نقل آن به نوعی برای فدراسیون تأمین شود.»

نصف باشگاه‌ها VAR نمی‌خواهند

تقریباً تمامی باشگاه‌های لیگ برتری (به غیر از سرخابی‌ها و تراکتور) از ابتدای فصل به فدراسیون اعتراض کرده‌اند که چرا بازی‌هایشان در لیگ با کمک‌داور ویدئویی برگزار نمی‌شود و اعتقاد دارند فدراسیون در این زمینه بین تیم‌ها تبعیض قائل است. در همین راستا فدراسیون در نظر دارد تکلیف باشگاه‌هایی که تمایل به استفاده از تجهزات ویدئویی در بازی‌هایشان دارند و باقی را مشخص کند. با این وضعیت هر باشگاهی که تا شروع دوباره مسابقات لیگ و جام حذفی با شرایط در نظر گرفته‌شده از سوی فدراسیون موافقت کند، نامش در بین تیم‌هایی قرار خواهد گرفت موافق اجرای این تصمیم است. باشگاهی هم که تمایل نداشته باشد قاعدتاً دیگر نباید اعتراضی به عدم استفاده از VAR در بازی‌هایش داشته باشد. هم‌اکنون باشگاه‌های استقلال، فولاد، گل‌گهر و سپاهان به خرید یا اجاره تجهیزات ویدئویی چراغ سبز نشان داده‌اند و چند باشگاه فعلا واکنشی نشان نداده‌اند. در این میان هم باشگاه‌هایی هستند که از پس هزینه‌های جاری تیمشان به زور برمی‌آیند و طبیعتا آنها ترجیح می‌دهند مثل یک باشگاه معمولی فقط برای بقا در لیگ برتر تلاش کنند، اما ممکن است این تفکر در آینده‌ای نه‌چندان دور آنها را از لیگ برتر به علت نگرفتن مجوز حرفه‌ای دور کند.