آستیگمات چیست؟ + درمان و چگونگی جراحی

به گزارش رکنا، آستیگمات یا آستیگماتیزم (Astigmatism) یک اختلال بینایی است که در آن، نور به‌درستی در یک نقطه خاص از شبکیه چشم متمرکز نمی‌شود. در حالت عادی، قرنیه و لنز چشم باید به شکل کروی و یکنواختی باشند تا نور به‌طور صحیح در شبکیه چشم متمرکز شود. در افراد مبتلا به آستیگماتیزم، شکل قرنیه یا لنز دچار انحراف می‌شود، به‌طوری‌که نور به‌جای اینکه در یک نقطه متمرکز شود، در دو یا چند نقطه روی شبکیه پخش می‌شود. این پدیده باعث تاری دید و مشکلات دیگر در بینایی می‌شود.

آستیگماتیزم می‌تواند به همراه نزدیک‌بینی (میوپیا) یا دوربینی (هایپروپیا) وجود داشته باشد یا به‌تنهایی باشد.

علائم آستیگماتیزم

آستیگماتیزم معمولاً به دلایل زیر ایجاد می‌شود:

1. شکل غیرطبیعی قرنیه: در حالت طبیعی، قرنیه به شکل کروی است. اما در آستیگماتیزم، ممکن است قرنیه به شکل بیضی یا نامنظم باشد.

2. شکل غیرطبیعی لنز چشم: ممکن است لنز داخل چشم نیز دچار انحراف شود.

3. ژنتیک: آستیگماتیزم معمولاً ارثی است و ممکن است از والدین به فرزند منتقل شود.

انواع آستیگماتیزم

1. آستیگماتیزم کورنئال (قرنیه‌ای): هنگامی که انحراف در شکل قرنیه رخ می‌دهد.

2. آستیگماتیزم لنزی: هنگامی که مشکل در لنز چشم باشد.

3. آستیگماتیزم ترکیبی: ترکیبی از هر دو نوع آستیگماتیزم قرنیه‌ای و لنزی.

علل آستیگماتیزم

• تاری دید

• دوگانگی دید

• سردرد

• خستگی چشم

• مشکل در خواندن متون کوچک یا دیدن اشیاء از فواصل دور

• نیاز به تغییر مداوم در عینک‌ها یا لنزهای چشمی

تشخیص آستیگماتیزم

تشخیص آستیگماتیزم از طریق معاینه چشمی انجام می‌شود که شامل آزمون‌هایی مانند:

1. آزمون بینایی سنجی (Vision test): برای بررسی توانایی فرد در تشخیص حروف یا اعداد در فاصله‌های مختلف.

2. تست کراتو متری: اندازه‌گیری انحنای قرنیه برای تشخیص تغییرات در شکل آن.

3. تست رفرکشن: اندازه‌گیری دقیق قدرت انکساری چشم برای تشخیص مشکل در تمرکز نور.

درمان آستیگماتیزم

آستیگماتیزم معمولاً با استفاده از یکی از روش‌های زیر درمان می‌شود:

1. عینک یا لنزهای چشمی: استفاده از عینک‌هایی با عدسی‌های استیگماتیسم‌دار (عدسی‌هایی که انحراف را اصلاح می‌کنند).

2. لنزهای تماسی: لنزهای نرم یا سخت می‌توانند برای اصلاح آستیگماتیزم استفاده شوند.

3. جراحی: در برخی از موارد شدید، جراحی‌هایی مانند لیزیک (LASIK) یا سایر جراحی‌های انکساری برای اصلاح شکل قرنیه و بهبود بینایی انجام می‌شود.

جدول مقایسه انواع آستیگماتیزم

جدول شرح اصلاح آستیگماتیزم با استفاده از عینک

درمان آستیگماتیزم

درمان آستیگماتیزم بستگی به شدت آن، علائم و وضعیت عمومی چشم دارد. درمان‌ها می‌توانند شامل استفاده از عینک یا لنز تماسی، جراحی‌های انکساری و در موارد نادر، درمان‌های دارویی باشد. در ادامه، هر یک از این روش‌ها را به‌تفصیل توضیح می‌دهیم.

1. عینک و لنزهای چشمی

استفاده از عینک یا لنز تماسی یکی از رایج‌ترین روش‌های درمان آستیگماتیزم است. عینک‌های استیگماتیسم‌دار دارای عدسی‌های استوانه‌ای هستند که می‌توانند انحراف نور را در محورهای مختلف اصلاح کنند.

• عینک‌ها: برای افراد مبتلا به آستیگماتیزم ساده یا مرکب، عینک‌ها می‌توانند نور را به‌درستی روی شبکیه متمرکز کنند.

• لنزهای تماسی: در برخی از موارد، لنزهای تماسی ممکن است راحت‌تر از عینک‌ها برای اصلاح آستیگماتیزم استفاده شوند. لنزهای تماسی مخصوص آستیگماتیزم به‌نام "لنزهای استوانه‌ای" یا "تورسیک" شناخته می‌شوند. این لنزها در مقابل حرکت در چشم ثابت باقی می‌مانند و اصلاح دقیقی از انحراف نور را فراهم می‌کنند.

2. جراحی‌های انکساری

در صورتی که آستیگماتیزم شدید باشد یا بیمار تمایل به کاهش وابستگی به عینک یا لنز داشته باشد، جراحی‌های انکساری ممکن است یک گزینه مناسب باشند. مهم‌ترین این جراحی‌ها عبارتند از:

• لیزیک (LASIK): یکی از روش‌های محبوب جراحی برای اصلاح آستیگماتیزم است. در این روش، با استفاده از لیزر، شکل قرنیه تغییر داده می‌شود تا نور به‌درستی روی شبکیه متمرکز شود.

• PRK (Photorefractive Keratectomy): مشابه لیزیک است، اما در PRK لایه‌ای از سطح قرنیه برداشته می‌شود. این روش معمولاً برای افرادی که قرنیه نازک‌تری دارند، مناسب‌تر است.

• LASEK: یک روش مشابه PRK که در آن لایه‌ای از اپیتلیوم قرنیه برداشته می‌شود.

• جراحی‌های لنزی (IOL): در برخی موارد، جراحی‌های تعویض لنز چشم می‌توانند برای اصلاح آستیگماتیزم و اصلاح انکساری استفاده شوند.

3. درمان‌های دارویی

به‌طور کلی، آستیگماتیزم به‌طور مستقیم با دارو قابل درمان نیست. اما در برخی موارد، برای تسکین علائم، داروهایی مانند قطره‌های چشمی برای کاهش خشکی چشم یا التهاب ممکن است تجویز شوند. این درمان‌ها می‌توانند به بهبود راحتی چشم کمک کنند، اما اثر مستقیمی در اصلاح آستیگماتیزم ندارند.

عوارض آستیگماتیزم

اگر آستیگماتیزم درمان نشود یا به‌طور نادرست درمان گردد، می‌تواند منجر به برخی مشکلات شود:

1. تاری دید مزمن: این مشکل می‌تواند کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار دهد و در فعالیت‌های روزمره مانند خواندن، رانندگی و دیدن جزئیات دچار مشکل شود.

2. اضطراب و استرس: افرادی که از آستیگماتیزم رنج می‌برند ممکن است به‌دلیل تاری دید و مشکلات بینایی، احساس ناراحتی و اضطراب کنند.

3. سردردهای مداوم: بسیاری از افراد مبتلا به آستیگماتیزم، به‌ویژه در مواقعی که در حال تمرکز طولانی‌مدت هستند، دچار سردرد می‌شوند.

4. دوگانگی یا دید دوتایی: آستیگماتیزم می‌تواند منجر به دید دوگانه (دوبینی) شود، به‌ویژه زمانی که فرد در محیط‌های کم‌نور قرار می‌گیرد.

بیماری‌های مشابه آستیگماتیزم

بسیاری از بیماری‌های چشمی می‌توانند علائمی مشابه آستیگماتیزم داشته باشند یا به آن مرتبط باشند:

1. نزدیک‌بینی (میوپیا): در این وضعیت، فرد قادر به دیدن اشیاء نزدیک است، اما اشیاء دور به‌صورت تار دیده می‌شوند. این بیماری نیز ناشی از انکسار نور است، اما در آن نور به‌درستی در شبکیه متمرکز نمی‌شود، بلکه در جلو یا عقب آن.

2. دوربینی (هایپروپیا): برخلاف میوپیا، افراد مبتلا به دوربینی برای دیدن اشیاء نزدیک مشکل دارند، زیرا نور به‌جای اینکه در شبکیه متمرکز شود، در پشت آن متمرکز می‌شود.

3. پیرچشمی (Presbyopia): این اختلال معمولاً با افزایش سن ایجاد می‌شود و باعث مشکل در دیدن اشیاء نزدیک می‌شود، اما نه به‌طور مستقیم مرتبط با آستیگماتیزم است.

4. کنتاکت قرنیه: این اختلال زمانی ایجاد می‌شود که قرنیه دچار تغییرات ساختاری یا آسیب می‌شود، و می‌تواند منجر به تاری دید مشابه آستیگماتیزم شود.

زمینه بیماری و شرایط سنی

آستیگماتیزم معمولاً از دوران کودکی شناسایی می‌شود و در بسیاری از موارد، ممکن است ارثی باشد. این بیماری می‌تواند در هر سنی ایجاد شود، اما در برخی موارد، علائم آستیگماتیزم به‌طور کامل در سنین پایین قابل تشخیص نباشد. در صورتی که بیماری درمان نشود، ممکن است با افزایش سن و تغییرات طبیعی در چشم، مشکلات بینایی بدتر شود.

1. کودکان: آستیگماتیزم در کودکان شایع است و در صورت عدم درمان، می‌تواند بر رشد و توسعه بینایی تأثیر منفی بگذارد. اگر آستیگماتیزم شدید باشد، ممکن است منجر به آمبلیوپی (کسالت چشم) یا دوساختگی دید شود. به همین دلیل معاینات منظم چشم در کودکان بسیار مهم است.

2. افراد میانسال و مسن: در سنین میانسالی، آستیگماتیزم می‌تواند به همراه پیرچشمی (Presbyopia) بروز کند. این افراد معمولاً در فاصله‌های نزدیک مشکل دارند، در حالی که آستیگماتیزم می‌تواند دید آن‌ها را در فاصله‌های دور تحت تأثیر قرار دهد.

3. افراد مسن: با افزایش سن، تغییرات طبیعی در چشم‌ها مانند خشکی چشم یا مشکلات در انکسار نور ممکن است به آستیگماتیزم افزوده شود.

پیشگیری از آستیگماتیزم

آستیگماتیزم در بسیاری از موارد ارثی است و نمی‌توان از آن جلوگیری کرد. با این حال، برخی اقدامات می‌توانند از بروز مشکلات دیگر در چشم جلوگیری کنند:

• معاینات منظم چشم: مراجعه منظم به چشم‌پزشک برای شناسایی زودهنگام هر گونه مشکل بینایی.

• استفاده از عینک‌های مناسب: در صورت داشتن آستیگماتیزم، استفاده از عینک‌های مناسب می‌تواند از پیشرفت مشکلات بینایی جلوگیری کند.

• رعایت بهداشت چشم: جلوگیری از قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون محافظت، استفاده از عینک‌های آفتابی، و رعایت بهداشت چشم.

درخواست شما را به صورت جداول مرتب می‌کنم تا اطلاعات به شکل واضح و قابل مقایسه ارائه شود.

1.جدول شرایط سنی و آستیگماتیزم

این جدول به توضیح چگونگی بروز و تأثیر آستیگماتیزم در گروه‌های سنی مختلف می‌پردازد:

2.جدول روش‌های درمان آستیگماتیزم

این جدول به مقایسه روش‌های مختلف درمان آستیگماتیزم می‌پردازد:

3.جدول بیماری‌های مشابه آستیگماتیزم و درمان آن‌ها

این جدول مقایسه‌ای بین آستیگماتیزم و سایر بیماری‌های مشابه بینایی و روش‌های درمانی آن‌ها است:

4. مقایسه آستیگماتیزم با بیماری‌های مشابه

در این جدول، مقایسه‌ای از ویژگی‌های آستیگماتیزم و برخی بیماری‌های مشابه که بر بینایی تأثیر می‌گذارند ارائه شده است:

در مجموع، آستیگماتیزم یکی از اختلالات رایج چشم است که می‌تواند در سنین مختلف بروز کند و بر کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. روش‌های درمانی متنوعی برای آن وجود دارد که می‌توانند از عینک و لنزهای تماسی گرفته تا جراحی‌های لیزیک و PRK را شامل شوند. همچنین، باید توجه داشت که آستیگماتیزم ممکن است با سایر مشکلات بینایی مانند نزدیک‌بینی، دوربینی یا پیرچشمی همزمان باشد که در هر مورد روش درمانی متفاوتی در نظر گرفته می‌شود.