محمد فاضلی: اجازه دهید جامعه‌ در بیرون «کنش سیاسی» داشته باشد خبرگزاری بین المللی

شفقنا – محمد فاضلی، نویسنده و پژوهشگر گفت: اگر اجازه دهند جامعه‌ای در بیرون کنش سیاسی داشته باشد همه خصومت در درون توئیتر ریخته نمی‌شود.

به گزارش شفقنا از ایرنا، محمد فاضلی عصر دوشنبه ۲۸ آبان ۱۴۰۳ در جلسه رونمایی از کتاب «توئیتری شدن سیاست» که در خانه اندیشمندان علوم انسانی و پلتفرم اجتماعی کارزار برگزار شد، با بیان اینکه کتاب با نظریه‌های مفصل شروع می‌شود، افزود: زمانی که رسانه‌ها می‌توانند به شکل گسترده فعالیت کنند، فضای دموکراتیک در جامعه ایجاد می‌شود. توسعه رسانه‌ها سبب توسعه دموکراسی می‌شود.

وی با بیان اینکه کتاب می‌گوید توئیتر به عنوان رسانه، فرهنگ سیاسی را گسترش می‌دهد، گفت: این فرهنگی است که در دهه ۷۰ و ۸۰ وجود دارد. یورگن هابرماس می‌گوید هرچقدر گفت‌ وگو در جامعه بیشتر شود، دموکراسی در جامعه بیشتر می‌شود. علی رغم اینکه انتظار داریم توئیتر به فرهنگ دموکراسی کمک کند، زیرا گفت‌ وگو باعث می‌شود تفاوت‌ها را قبول کنیم و خشونت‌ گریزی جز جامعه دموکراتیک است و در میان جوامع همبستگی تقویت می‌شود. همواره همبستگی رسانه این فضا را ایجاد می‌کند.

به گفته فاضلی شواهدی در توئیتر نشان می‌دهد که در توئیتر قبیله‌هایی تشکیل شده که فقط اعضای قبیله خود را تقویت می‌کنند و با قبیله‌های دیگر حرف نمی‌زند و می‌جنگد.

این پژوهشگر افزود: رسانه‌های دموکراتیک سعی دارند مدارا را تقویت کنند و بگویند با آنکه فردی مخالف من است، می‌توان با او گفت‌وگو کرد، اما کافی است بخش فحاشی‌های این کتاب را بررسی کنید. نویسنده اعلام می‌کند، توئیتر فحاش‌ترین بخش رسانه است.

توئیتر باعت شکل‌گیری وسط بازها می‌شود

فاضلی با تاکید بر اینکه توئیتر نه تنها فضایی برای گفت‌ وگو ایجاد نمی‌کند، بلکه موجب شکل‌گیری «وسط‌بازها» می‌شود، ادامه داد: در توئیتر در بحرانی‌ترین شرایط آنچه ترند می‌شود، «وسط‌باز خفه شو» است.

به گفته این پژوهشگر آمار نشان می‌دهد که فقط سه درصد از مردم ایران در توئیتر هستند و در میان آنها ۱۴۰ هزار نفر فعال اند. اما آنکس که در توئیتر فعال است با چنین فضایی دست و پنجه نرم می‌کند.

او معتقد است: کاربران توئیتر بعد از استفاده از آن حالشان بد می‌شود و از زندگی ناراضی می‌شوند و کاربران بعد از اینکه مدتی در توئیتر می‌مانند آن را ترک می‌کنند زیرا توئیتر بر ساختن جامعه سیاه تاکید می‌کند.

فاضلی با فرض گرفتن اینکه جامعه‌ آرزوی دموکراسی دارد، ادامه داد: کاربران توئیتر درگیر رادیکالیسم، فردگرایی و پاره پاره شدن هستند. سیاست‌گذاری در ایران هم سرنخ‌های را از همین فضا می‌گیرد و ممکن است بر اساس این فضا، سیاستی را بنا کند.

این پژوهشگر با بیان اینکه این کتاب به موقعی است، افزود: افرادی که در توئیتر هستند اگر بخواهند در فضای واقعی حضور داشته باشند، میراث خود را به فضای عمومی می‌آورند.

فاضلی با بیان اینکه لازم است درباره فضای توئیتر بررسی تطبیقی انجام شود، گفت: اگر به جامعه‌ای اجازه دهند در بیرون کنش سیاسی داشته باشد، همه خصومت در درون توئیتر ریخته نمی‌شود البته محدود بودن کاراکترها هم می‌تواند به تند بودن پست‌ها کمک کند.

نسل زد نسبت به گذشتگان از توئیتر بیشتر استفاده می‌کند

محمد رهبری نویسنده کتاب «توئیتری شدن سیاست» نیز در توضیح چند نکته درباره کتاب بیان کرد: نقاط ضعف و مطالبی که درباره محتوای کتاب گفته شده است، دقیق و درست است. در زمانی که بسیاری از پژوهشگران معتقدند باید پیمایش‌های ملی را مطالعه کرد و آنچه در فضای مجازی اتفاق می‌افتد انعکاسی از جامعه است، این کتاب را نوشتم.

این پژوهشگر با بیان اینکه تحولات درون شبکه‌های اجتماعی در تحولات جامعه تاثیر می‌گذارد، ادامه داد: در جامعه پساصنعتی نحوه جامعه‌پذیری مردم متاثر از فضای درونی شبکه‌های اجتماعی است. می‌توان گفت فقط سه درصد جامعه در توئیتر عضو هستند اما باید توجه داشت، ۲۵ درصد دانشجویان از توئیتر استفاده می‌کنند که نشان می‌دهد نسل جدید خیلی بیشتر، از این فضا استفاده می‌کند و نسل جدید تحت تاثیر فضای حاکم قرار می‌گیرد.

وی ادامه داد: اینها آینده ما را می‌سازند و بنابراین افراد بیشتری در آینده در توئیتر فعالیت می‌کنند و همه مستقیم و غیر مستقیم از محتوای آن تغذیه می‌کنند و این روند اثر مثبت یا منفی را بر جامعه می‌گذارد و به خاطر تاثیرهایی که دارد باید توییتر را مطالعه کرد.

اطلاعات داده‌کاوی با جامعه فاصله دارد

رهبری با تاکید بر اینکه اثری که توئیتر دارد شاید کوتاه مدت نباشد، افزود: آنچه در داده‌کاوی پیدا می‌کنیم با آنچه در جامعه است تفاوت زیادی دارد. به همین دلیل است که پروژه خود را به «بررسی فرهنگ سیاسی» اختصاص دادم.

این پژوهشگر با بیان اینکه از سال ۹۶ روزانه توئیتر را مطالعه و ساعاتی را صرف بررسی آن کرده است، گفت: باید توجه داشت افرادی که از توئیتر حالشان بد شد، گوشی هوشمند را کنار نگذاشتند و در فضای مجازی فعال هستند.

وی با بیان اینکه فضای توئیتر قطبی شده است، ادامه داد: خوشه‌هایی که در توئیتر شکل می‌گیرد، با دیگر گروه‌ها در جنگ هستند در نتیجه در توئیتر فضایی چندپاره و تیز شکل می‌گیرد.

نوشته‌های تند و تیز در توئیتر لایک بیشتر می‌گیرد

رهبری با بیان اینکه نوشته‌ها در توئیتر تند و تیز است، گفت: وقتی قرار است سخنی در قالب ۲۸۰ کاراکتر بیان شود، این محدودیت باعث می‌شود گفته‌ها در توئیتر خیلی تیز بیان شود و گفتمان شکل نمی‌گیرد. در آن فضا هرچه افراد تیزتر حرف بزنند، لایک و دنبال کننده بیشتری خواهند داشت.

به گفته این نویسنده توئیتر به پوپولیسم دامن می‌زند و فعالیت‌های پوپولیستی را بیشتر می‌کند. افراد در توئیتر حرف‌هایی می‌زنند که لایک و دنبال کننده بیشتر دریافت کنند. پوپولیسم کم‌کم فضا نخبگانی و سیاسی را در برمی‌گیرد.

وی افزود: کاربران احساس می‌کنند فعالیت در توئیتر اثرگذاری دارد و فرد احساس نمی‌کند که باید کنشگری جمعی داسته باشد. همچنین رادیکالیسم در فرم و محتوا گسترش پیدا می‌کند. روح حاکم به مطالب و ادبیات توئیتر رادیکال است.

رهبری با اعلام اینکه نگاه انتقادی و بدبینانه به توئیتر دارد، ادامه داد: فیلترینگ توئیتر همه اثرها را پررنگ‌تر کرده است و زمانی که فضایی را فیلتر می‌کنیم مانع دیدگاه انتقادی می‌شویم. باید فضا را باز و آزاد گذاشت تا دیدگاه انتقادی به آن داشت. اگر فضای توئیتر آزاد باشد رادیکالیسم کمتر می‌شود و افراد با نگاه انتقادانه بیشتر به آن نگاه می‌کنند.

ابوالفضل دلاوری نیز با بیان اینکه این کتاب با اقبال خوبی مواجه شده است، ادامه داد: امیدواریم مطالعات این نویسنده ادامه پیدا کند. در طول پژوهش در روند اقداماتی که داشت از او یاد گرفتم.

جلسه رونمایی از کتاب «توئیتری شدن سیاست» با همت انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، خانه اندیشمندان علوم انسانی و پلتفرم اجتماعی کارزار برگزار شد.

در این مراسم محمد جواد ظریف معاون راهبردی رئیس جمهور، هادی خانیکی و محمد رهبری نویسنده کتاب «توئیتری شدن سیاست» نیز درباره ابعاد سیاست ورزی در شبکه‌های اجتماعی سخنرانی کردند.