رکنا: جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، تأیید کرد که ایالات متحده محدودیتهای عرضه موشکهای «اَتکَمز» دارای بُرد ۳۰۶ کیلومتر به اوکراین را لغو کرده است. این تصمیم به کییف امکان میدهد حملات خود را به داخل خاک روسیه گسترش دهد. بورل اعلام کرد که واشنگتن پس از مدتها مخالفت، اکنون به این اقدام چراغ سبز نشان داده است.
- فهرست محتوا
- اطلاعات کامل جنگ روسیه و اوکراین
- جدول تلفات جانی و مالی جنگ روسیه و اوکراین
- تلفات جانی
- خسارات مالی
- موشک اتکمز ATACMS (Army Tactical Missile System)
- توضیحات بیشتر موشکهای «اَتکَمز»
به گزارش رکنا، جنگ میان روسیه و اوکراین، که در ابتدا به عنوان یک "عملیات نظامی ویژه" توسط مسکو معرفی شد، در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد و تاکنون به یکی از بزرگترین بحرانهای ژئوپلیتیکی قرن تبدیل شده است. این درگیری علاوه بر خسارتهای انسانی و اقتصادی، تنشهای بینالمللی گستردهای ایجاد کرده و کشورهای غربی با حمایت نظامی و سیاسی از اوکراین، به صفبندی در مقابل روسیه پرداختهاند. اکنون با موافقت آمریکا و متحدانش با حملات دوربرد اوکراین، این جنگ وارد فاز جدید و خطرناکی شده است.
تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، که در فوریه ۲۰۲۲ با به رسمیت شناختن مناطق جداییطلب دونتسک و لوهانسک آغاز شد، زمینهساز یکی از طولانیترین و پیچیدهترین جنگهای معاصر شد. روسیه با هدف تقویت نفوذ در شرق اوکراین و جلوگیری از گسترش ناتو به مرزهای خود، عملیات نظامی را کلید زد. این جنگ با واکنش شدید غرب، تحریمهای اقتصادی و ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین همراه شد. اکنون با مجوز آمریکا برای حملات موشکی به خاک روسیه، احتمال تشدید درگیریها افزایش یافته است.
بورل گفت که آمریکایی ها برای مدت طولانی به این امر "نه" می گفتند، اما اکنون با آن "موافقت" کردند. به گفته این مقام، وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست خود این موضوع را مورد بررسی قرار دادند.
روز گذشته، «نیویورکتایمز» به نقل از مقامات آگاه آمریکایی گزارش داده بود که بایدن استفاده ارتش اوکراین از موشکهای «اتکمز» ساخت آمریکا را برای حمله به عمق خاک روسیه، تقویت مواضع نظامی کییف در این مناقشه و افزایش کنترل نیروهای اوکراینی بر منطقه کورسک روسیه را تایید و همه محدودیتها در این زمینه را نیز لغو کرد.
روزنامه فرانسوی «فیگارو» نیز در گزارشی نوشت: به دنبال صدور مجوز استفاده اوکراین از سلاحهای دوربرد آمریکایی برای حمله به اهداف نظامی در عمق خاک روسیه از سوی جو بایدن رئیسجمهوری ایالات متحده، پاریس و لندن هم مجوز استفاده کییف از سلاحهای دوربرد اهدایی از سوی فرانسه و انگلیس را صادر کردند.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که پاسخ مسکو به حملات به خاک روسیه با موشک های دوربرد غربی احساس خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد:استفاده رژیم کییف از پرتابههای دوربرد برای حملات به خاک ما به معنای مشارکت مستقیم آمریکا و ماهوارههای آن در نبرد با روسیه و همچنین تغییر اساسی در ماهیت درگیری خواهد بود. پاسخ روسیه مناسب و ملموس خواهد بود.
زاخارووا افزود که "هنوز مشخص نیست که آیا چنین اخباری بر اساس منابع رسمی است یا خیر. یک امر واضح است: در میان ناکامیهای رژیم کییف، حامیان غربی آن بر تشدید حداکثری جنگ ترکیبی علیه روسیه سرمایهگذاری کرده اند و تلاش میکنند تا به هدف خیالی «شکست دادن راهبردی مسکو» دست یابند. زلنسکی و سرسپردگان وی برای دستیابی به این هدف امیدوارند و هیچ سلاح شگفتانگیزی وجود ندارد که بتواند بر روند عملیات نظامی ویژه تأثیر بگذارد. "
رئیس جمهوری روسیه ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (دوم اسفند ۱۴۰۰) با انتقاد از بیتوجهی غرب نسبت به نگرانیهای امنیتی مسکو، استقلال جمهوریهای خلق دونتسک و لوهانسک را در منطقه دونباس به رسمیت شناخت.
ولادیمیر پوتین سه روز پس از آن، پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) نیز عملیاتی نظامی که آن را «عملیات ویژه» خواند، علیه اوکراین آغاز کرد و به این ترتیب روابط پرتنش مسکو - کییف به رویارویی نظامی تبدیل شد.
اطلاعات کامل جنگ روسیه و اوکراین
تاریخ شروع:
جنگ روسیه و اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد.
دلایل شروع جنگ:
مخالفت روسیه با گسترش ناتو به سمت شرق اروپا و پیوستن احتمالی اوکراین به این ائتلاف.
ادعای ولادیمیر پوتین مبنی بر حمایت از اقلیتهای روسزبان در مناطق جداییطلب دونباس (دونتسک و لوهانسک).
ادعای روسیه درباره تهدیدات امنیتی ناشی از نزدیکی ناتو به مرزهایش.
منطقه آغاز درگیری:
جنگ با حمله نظامی روسیه از چند جبهه آغاز شد، از جمله مناطق شرقی (دونباس)، شمالی (حومه کییف) و جنوبی (کریمه و دریای سیاه).
روند جنگ:
فاز اول: تصرف سریع مناطق اطراف کییف و افزایش درگیریها در دونباس و جنوب اوکراین.
فاز دوم: مقاومت شدید نیروهای اوکراینی و عقبنشینی روسیه از کییف در آوریل ۲۰۲۲.
فاز سوم: تمرکز روسیه بر شرق و جنوب اوکراین و تلاش برای کنترل کامل دونباس.
تحولات کلیدی:
تسلیح گسترده اوکراین توسط کشورهای غربی از جمله ارسال سامانههای موشکی پیشرفته.
تحریمهای اقتصادی شدید علیه روسیه.
تخریب زیرساختهای اوکراین توسط حملات هوایی روسیه.
ابعاد بینالمللی:
کشورهای ناتو به رهبری آمریکا، تجهیزات نظامی و کمک مالی گسترده به اوکراین ارسال کردهاند.
روسیه از حمایت کشورهای محدود از جمله ایران و کره شمالی بهره برده است.
پیامدهای جنگ:
کشته و زخمی شدن هزاران نفر از نظامیان و غیرنظامیان.
مهاجرت میلیونها نفر از اوکراین.
بحران انرژی و مواد غذایی در سطح جهانی به دلیل تحریمها و مسدود شدن صادرات غلات اوکراین.
جدول تلفات جانی و مالی جنگ روسیه و اوکراین
تلفات جانی
کشور | تعداد کشتهها | تعداد مجروحین | تلفات غیرنظامیان |
---|---|---|---|
اوکراین | 70,000–100,000 نظامی | 120,000+ نظامی | بیش از 20,000 غیرنظامی (تا 2024) |
روسیه | 71,000+ نظامی | 150,000+ نظامی | اطلاعات دقیق کمتر در دسترس است |
خسارات مالی
کشور | هزینههای نظامی | خسارات اقتصادی | زیرساختهای تخریبشده |
---|---|---|---|
اوکراین | بیش از 70 میلیارد دلار کمک نظامی دریافت کرده | 120 میلیارد دلار خسارت زیرساختی | حدود 25% GDP آسیبدیده |
روسیه | 132 میلیارد دلار هزینه نظامی تا 2024 | 322 میلیارد دلار زیان سرمایه مالی در 2022 | کاهش تولید ناخالص داخلی بین 81–104 میلیارد دلار در سال 2022 |
این جنگ منجر به نابودی زیرساختهای گسترده در اوکراین و تأثیرات اقتصادی و انسانی سنگین در هر دو کشور شده است
جنگ روسیه و اوکراین یکی از پیچیدهترین و گستردهترین بحرانهای سیاسی و نظامی جهان در قرن بیست و یکم است. این جنگ علاوه بر آثار انسانی، به شدت بر سیاستهای جهانی، اقتصاد، و نظم بینالمللی تاثیر گذاشته است. در اینجا چند نکته و ابعاد که ممکن است به ذهن نرسیده باشند، مطرح میکنم:
1. ابعاد اطلاعاتی و سایبری جنگ
یکی از ابعاد مهم و کمتر مورد توجه قرار گرفته جنگ روسیه و اوکراین، حملات سایبری و جنگ اطلاعاتی است. روسیه و اوکراین هر دو از حملات سایبری به عنوان یک ابزار جنگی استفاده کردهاند. روسیه بسیاری از زیرساختهای اینترنتی و خدمات دولتی اوکراین را هدف قرار داده است. از طرف دیگر، اوکراین از تکنولوژیهای ارتباطاتی و اطلاعاتی برای مقابله با روسیه و اطلاعرسانی به جهان استفاده کرده است.
شبکههای اجتماعی و رسانهها نیز نقش بسیار مهمی در این جنگ ایفا کردهاند. بسیاری از اخبار و تصاویری که در سراسر دنیا منتشر میشود، بر اساس منابع مختلف خبری و حتی تبلیغات طرفین جنگ است که گاهی اعتبار آنها مشکوک است.
2. شکافهای داخلی در روسیه
جنگ در روسیه و اوکراین باعث ایجاد شکافهای داخلی در روسیه شده است. برخی از گروههای سیاسی و نخبگان روسی از آغاز جنگ انتقاد کرده و خواهان توقف آن شدهاند. همچنین، افزایش هزینههای جنگ و تحریمها منجر به نارضایتی اجتماعی در داخل روسیه گردیده است، اما در عین حال، دولت پوتین تلاش کرده است تا این نارضایتیها را سرکوب کند و مردم را از واقعیتهای جنگ دور نگه دارد.
3. نقش کشورهای منطقهای
کشورهای هممرز و اطراف روسیه و اوکراین نیز تحت تاثیر جنگ قرار گرفتهاند. مثلاً، کشورهای بالتیک (استونی، لتونی، لیتوانی) به شدت از تهدیدات روسیه نگران هستند و در حمایت از اوکراین فعال بودهاند. از سوی دیگر، بلاروس که متحد نزدیک روسیه است، بهطور غیرمستقیم به نفع روسیه وارد جنگ شده و پایگاههای خود را برای حملات به اوکراین فراهم کرده است.
در ترکیه نیز، این جنگ تاثیرات سیاسی و اقتصادی داشته است. ترکیه همواره در تلاش است تا روابط خود را با روسیه و ناتو حفظ کند، که منجر به نقشی پیچیده در حل و فصل بحران شده است.
4. جنبههای اقتصادی و بحران جهانی
یکی از اثرات فوری این جنگ بحران اقتصادی جهانی بود. تحریمها علیه روسیه و مسدود شدن صادرات نفت و گاز به کشورهای اروپایی موجب افزایش قیمت انرژی در سراسر جهان شد. علاوه بر این، جنگ باعث بحران در بازار جهانی غلات شده است زیرا اوکراین یکی از تولیدکنندگان بزرگ غلات در جهان است و جنگ تأثیرات منفی زیادی بر صادرات آن گذاشته است.
5. پناهندگان و بحران انسانی
جنگ باعث شد میلیونها نفر از اوکراین فرار کنند و به کشورهای اروپایی پناهنده شوند. این بحران پناهندگی یکی از بزرگترین بحرانهای انسانی در سالهای اخیر بوده است و کشورهایی مانند لهستان، رومانی و آلمان پذیرای این پناهندگان بودهاند.
6. تأثیرات بر آینده امنیت جهانی
جنگ روسیه و اوکراین میتواند تأثیرات عمیقی بر امنیت جهانی و استراتژیهای نظامی داشته باشد. تقویت ناتو و افزایش همکاریهای نظامی کشورهای عضو ناتو با کشورهای غیرعضو (مانند سوئد و فنلاند) یکی از تغییرات عمده است. همچنین، تحولات این جنگ میتواند باعث تغییر در سیاستهای جهانی در خصوص تسلیحات هستهای و امنیت منطقهای شود.
7. نتایج پیشبینی نشده در روابط غرب و روسیه
این جنگ باعث ایجاد یک شکاف عمیقتر در روابط میان روسیه و غرب شده است. این شکاف به نوعی دوباره دوران جنگ سرد را به یاد میآورد. اما با وجود تحریمها و تهدیدات، روابط اقتصادی و سیاسی میان روسیه و برخی کشورها مانند چین همچنان ادامه دارد.
این جنگ نه تنها بر اوکراین و روسیه بلکه بر دنیای سیاست، اقتصاد، و حتی محیط زیست تأثیرات گستردهای گذاشته است که در آینده نزدیک درک بهتری از پیامدهای آن خواهیم داشت.
موشک اتکمز ATACMS (Army Tactical Missile System)
یک سیستم موشکی تاکتیکی است که توسط ایالات متحده برای اهداف نظامی کوتاه تا میانبرد طراحی شده است. این موشک، یکی از مهمترین تجهیزات نیروهای زمینی ایالات متحده است که قادر است هدفهای ثابت و متحرک را با دقت بالا هدف قرار دهد. در ادامه به توضیح ویژگیها و کاربردهای این موشک میپردازیم
مشخصات فنی:
برد: برد این موشک بستگی به مدلهای مختلف آن دارد، ولی به طور معمول میتواند تا ۳۰۰ کیلومتر (۱۸۶ مایل) برسد.
پلتفرم پرتاب: موشک ATACMS از سیستمهای پرتابگر متحرک HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System) و MLRS (Multiple Launch Rocket System) پرتاب میشود.
نوع کلاهک: این موشک قابلیت حمل کلاهکهای مختلفی از جمله کلاهکهای انفجاری، خوشهای و حتی بمبهای پخشکننده برای هدفهای بزرگتر دارد.
دقت: ATACMS دقت بالایی دارد و قادر است به طور دقیق به اهداف استراتژیک نظیر مراکز فرماندهی، پایگاههای نظامی، انبارهای تسلیحات و زیرساختهای حیاتی دشمن اصابت کند.
تاریخچه و کاربردها:
توسعه: ATACMS ابتدا در دهه ۱۹۸۰ توسط شرکت Lockheed Martin برای ارتش ایالات متحده ساخته شد. این موشک در طول زمان به روز رسانیهایی دریافت کرده و به یک سلاح پیشرفتهتر تبدیل شده است.
عملیاتها: ATACMS در چندین عملیات نظامی در خاورمیانه، از جمله جنگ خلیج فارس و جنگ عراق، استفاده شده است. این موشک به دلیل برد بلند و دقت بالای خود در عملیاتهای تهاجمی بسیار مؤثر بوده است.
استفاده در جنگ روسیه و اوکراین:
در سالهای اخیر، به خصوص پس از آغاز جنگ روسیه و اوکراین در ۲۰۲۲، توجه جهانی به استفاده از ATACMS برای تقویت تواناییهای نظامی اوکراین جلب شده است. ایالات متحده در پاسخ به درخواستهای کییف، تصمیم به ارسال ATACMS به اوکراین گرفت تا این کشور بتواند حملات دوربرد به اهداف حساس و استراتژیک در داخل روسیه و مناطق اشغالی انجام دهد. این تصمیم میتواند به تغییرات درگیریهای نظامی در جبههها منجر شود و به اوکراین این امکان را بدهد که نیروهای روسی را تحت فشار بیشتری قرار دهد.
نکات کلیدی:
محدودیتها: پیش از این، ایالات متحده از ارسال موشکهایی با برد بیش از ۳۰۰ کیلومتر به اوکراین خودداری کرده بود، اما با تصمیم اخیر بایدن، این محدودیتها لغو شد.
واکنش روسیه: روسیه به شدت به این تصمیم واکنش نشان داد و هشدار داد که استفاده از این موشکها ممکن است باعث افزایش تنشها و پیچیدگی جنگ شود. به گفته مقامات روسی، چنین اقدامی نشاندهنده مشارکت بیشتر غرب در جنگ علیه روسیه است.
این موشک یکی از سلاحهای کلیدی در تقویت توانمندیهای نظامی اوکراین و ایجاد توازن قدرت در میدان جنگ است.
در زیر جدولی از ویژگیهای موشک ATACMS و چند موشک مشابه دیگر آورده شده است. این مقایسه شامل مشخصات فنی و کاربردی است:
ویژگی | ATACMS (ایالات متحده) | Iskander (روسیه) | GMLRS (ایالات متحده) | P-800 Oniks (روسیه) |
---|---|---|---|---|
برد | ۳۰۰ کیلومتر (در برخی مدلها بیشتر) | ۵۰۰ کیلومتر | ۸۰ کیلومتر | ۶۰۰ کیلومتر |
پلتفرم پرتاب | HIMARS, MLRS | Iskander-M Launcher | HIMARS, MLRS | کشتیهای جنگی، سامانههای ساحلی |
کلاهک | انفجاری، خوشهای، شیمیایی | خوشهای، بالستیک، نوترونی | انفجاری، خوشهای | کلاهکهای هدایتشونده ضدکشتی |
نوع پرتاب | عمودی، از وسیله نقلیه متحرک | پرتاب عمودی از سیستم متحرک | عمودی، از وسیله نقلیه متحرک | عمودی، از کشتی یا سامانه ساحلی |
دقت | بسیار دقیق (CEP کم) | بسیار دقیق | دقت بالا (CEP کم) | دقت بالا (CEP کم) |
نوع حملات | حملات تاکتیکی به اهداف استراتژیک | حملات به اهداف نظامی و شهری | حملات تاکتیکی به اهداف زمینی | حملات به اهداف دریایی و زمینی |
عملکرد در جنگها | استفاده در جنگهای عراق و خلیج فارس و اخیر در اوکراین | استفاده در جنگهای سوریه و اوکراین | استفاده در جنگهای اخیر سوریه و یمن | استفاده در عملیاتهای دریایی و ساحلی |
توضیحات بیشتر موشکهای «اَتکَمز»
ATACMS (Army Tactical Missile System) یکی از مهمترین موشکهای تاکتیکی است که توسط ارتش ایالات متحده به کار میرود. این موشک به دلیل برد قابل توجه و دقت بالای خود، قادر است به اهداف حیاتی در عمق سرزمین دشمن حمله کند. در جنگ اوکراین، ایالات متحده تصمیم گرفت موشکهای ATACMS را برای اوکراین ارسال کند.
Iskander (یا SS-26 Stone) موشک بالستیک کوتاهبرد روسی است که از پرتابگرهای متحرک شلیک میشود. این موشک به دلیل توانایی در حمله به اهداف دوربرد و دقت بالا در اصابت به اهداف، در جنگها بسیار مورد استفاده قرار میگیرد.
GMLRS (Guided Multiple Launch Rocket System) نوعی موشک هدایتشونده است که عمدتاً برای حملات تاکتیکی و استفاده در سیستمهای MLRS و HIMARS طراحی شده است. این سیستم میتواند با دقت بالا به اهداف زمینی حمله کند و قابلیت پرتاب در محیطهای متحرک را داراست.
P-800 Oniks که به نام Yakhont نیز شناخته میشود، موشک ضد کشتی و ضد زمینی روسی است که در شرایط مختلف جنگی (خصوصاً دریایی) به کار میرود و میتواند به اهداف دریایی و زمینی با برد بلند حمله کند.