پی‌ ام‌ اس چیست؟

به گزارش رکنا، سندروم پیش از قاعدگی یا پی‌ام‌اس (PMS) به مجموعه‌ای از علائم جسمی، روانی و رفتاری اطلاق می‌شود که در فاصله 7 تا 14 روز پیش از شروع خونریزی قاعدگی (پریود) در زنان بروز می‌کند. این علائم معمولاً به طور موقت و پس از آغاز قاعدگی برطرف می‌شوند. پی‌ام‌اس می‌تواند تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی زنان داشته باشد و در برخی موارد، علائم به حدی شدید می‌شوند که نیاز به درمان پزشکی پیدا می‌کند. در این توضیحات، به تشریح کامل شرایط، علائم، علت‌ها، درمان‌ها و سایر جوانب پی‌ام‌اس پرداخته می‌شود.

1. تعریف پی‌ام‌اس (PMS)

پی‌ام‌اس عبارت است از مجموعه‌ای از علائم جسمی، روانی و رفتاری که در طول نیمه دوم سیکل قاعدگی (بین تخمک‌گذاری و شروع قاعدگی) رخ می‌دهند. این علائم معمولاً چند روز قبل از شروع قاعدگی بروز کرده و پس از آغاز خونریزی قاعدگی کاهش می‌یابند یا از بین می‌روند.

2. شرایط سنی و گروه‌های در معرض

پی‌ام‌اس معمولاً در زنان در سنین باروری (20 تا 40 سال) مشاهده می‌شود. با این حال، این وضعیت می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد. در بیشتر موارد، علائم پی‌ام‌اس در زنان بین 30 تا 40 سالگی شدیدتر هستند و با افزایش سن ممکن است شدت علائم کاهش یابد. برخی از زنان در دوران یائسگی دیگر علائم پی‌ام‌اس را تجربه نمی‌کنند، زیرا سطح هورمون‌ها به طور طبیعی کاهش می‌یابد.

3. علت‌ها و عوامل موثر در پی‌ام‌اس

علت دقیق پی‌ام‌اس هنوز به طور کامل مشخص نشده است، اما برخی از عواملی که می‌توانند در بروز این بیماری مؤثر باشند عبارتند از:

• تغییرات هورمونی: در طول چرخه قاعدگی، تغییرات هورمونی مانند افزایش و کاهش استروژن و پروژسترون می‌تواند باعث بروز علائم جسمی و روانی در زنان شود.

• پاسخ غیرطبیعی به تغییرات هورمونی: برخی از زنان ممکن است به تغییرات هورمونی حساس‌تر باشند و علائم شدیدتری را تجربه کنند.

• نقص در تولید یا متابولیسم نوروتراسمیترها: در برخی از زنان، نقص در تولید یا متابولیسم موادی مانند سروتونین (که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد) می‌تواند به علائم روانی و خلقی منجر شود.

• استرس و سبک زندگی: استرس‌های روانی، شیوه زندگی ناسالم (مانند خواب ناکافی، تغذیه نامناسب، و مصرف مواد مخدر یا الکل) می‌توانند علائم پی‌ام‌اس را تشدید کنند.

• ژنتیک: مطالعات نشان داده‌اند که پی‌ام‌اس ممکن است در برخی خانواده‌ها بیشتر شیوع داشته باشد، که نشان‌دهنده نقشی ژنتیکی در بروز این بیماری است.

• کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی: کمبود مواد مغذی مانند ویتامین B6، کلسیم و منیزیم ممکن است باعث بروز یا تشدید علائم پی‌ام‌اس شود.

4. زمان بروز و مدت علائم

• علائم پی‌ام‌اس معمولاً یک هفته تا 10 روز قبل از شروع قاعدگی بروز کرده و پس از شروع خونریزی قاعدگی به سرعت کاهش می‌یابند. در برخی موارد، علائم ممکن است تا دو روز پس از شروع خونریزی همچنان ادامه یابند.
• شدت و مدت زمان علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برخی زنان علائم خفیفی دارند که تنها موجب ناراحتی جزئی می‌شود، در حالی که در دیگران علائم ممکن است شدید و مداوم باشند.

5. علائم پی‌ام‌اس

علائم پی‌ام‌اس می‌توانند به دو دسته جسمی و روانی تقسیم شوند:

علائم جسمی:

• نفخ و ورم بدن: افزایش احتباس آب در بدن، که باعث احساس نفخ، ورم و سنگینی می‌شود.

• درد و حساسیت در سینه‌ها: حساسیت زیاد در نواحی سینه‌ها و حتی درد.

• سردرد: سردردهایی که معمولاً شبیه به میگرن هستند.

• خستگی و بی‌حالی: احساس خستگی مفرط حتی پس از استراحت.

• مشکلات گوارشی: مانند یبوست، اسهال، یا تغییرات در الگوی اجابت مزاج.

• افزایش اشتها: افزایش میل به غذاهای خاص (مانند شکلات یا مواد قندی).

علائم روانی و رفتاری:

• تغییرات خلقی: احساس غم، اضطراب، یا افسردگی به صورت ناگهانی و بدون علت مشخص.

• تحریک‌پذیری و عصبانیت: واکنش‌های عاطفی شدید و تحریک‌پذیری.

• اختلال در خواب: خواب زیاد یا بی‌خوابی.

• کاهش تمرکز: احساس عدم توانایی در تمرکز یا حافظه ضعیف.

6. تشخیص پی‌ام‌اس

تشخیص پی‌ام‌اس بر اساس تاریخچه پزشکی و علائم بیمار صورت می‌گیرد. پزشک ممکن است از بیمار بخواهد که یک تقویم یا نمودار علائم (برای پیگیری علائم روزانه) نگه دارد تا روند علائم در طول چرخه قاعدگی مشخص شود. در صورتی که علائم شدید باشند یا پزشک به اختلالات دیگر مشکوک شود، ممکن است آزمایش‌هایی برای رد کردن سایر بیماری‌ها انجام شود.

7. درمان‌ها و داروهای استفاده‌شده

درمان پی‌ام‌اس به میزان شدت علائم بستگی دارد و ممکن است شامل روش‌های مختلفی باشد:

1. داروهای مسکن:

• برای کاهش دردهای جسمی و کرامپ‌های قاعدگی، مسکن‌های غیراستروئیدی ضد التهابی مانند ایبوپروفن و پاراستامول توصیه می‌شود.

2. داروهای ضد افسردگی (SSRI):

• داروهای ضد افسردگی (به ویژه مهارکننده‌های بازجذب سروتونین یا SSRIs) برای کاهش علائم روانی، مانند اضطراب و افسردگی، استفاده می‌شوند.

3. قرص‌های ضد بارداری هورمونی:

• این داروها می‌توانند سطح هورمون‌ها را تنظیم کرده و به کاهش علائم پی‌ام‌اس کمک کنند. آنها معمولاً برای زنانی که علائم شدید دارند یا نمی‌خواهند باردار شوند تجویز می‌شوند.

4. مکمل‌های غذایی:

• برخی مکمل‌ها می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند:

  • کلسیم: کاهش علائم جسمی مانند درد و نفخ.

  • ویتامین B6: برای کاهش علائم روانی مانند افسردگی و اضطراب.

  • منیزیم: برای کاهش درد و نفخ.

5. راه‌های طبیعی و مکمل:

• ورزش: ورزش منظم مانند پیاده‌روی، دویدن، یوگا و شنا می‌تواند به کاهش استرس، بهبود خلق و خو و کاهش برخی از علائم جسمی کمک کند.

• یوگا و مدیتیشن: تکنیک‌های آرام‌سازی و مدیتیشن می‌توانند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کنند.

بخش درمان و داروهای مورد استفاده برای سندروم پیش از قاعدگی (پی‌ام‌اس) به صورت جدول آورده شده است:

8. پیشگیری و راه‌های کاهش علائم

اگرچه پی‌ام‌اس به طور کامل قابل پیشگیری نیست، اما تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به کاهش شدت و فرکانس علائم کمک کند:

• تغذیه سالم: پرهیز از مصرف بیش از حد نمک، کافئین، قند و چربی‌های ترانس.

• ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک می‌کند.

• خواب کافی: خواب کافی و با کیفیت برای تعادل هورمونی و مدیریت استرس بسیار مهم است.

• مدیریت استرس: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق، یوگا و مدیتیشن می‌تواند در کنترل علائم مؤثر باشد.

9. عوارض و مشکلات مرتبط با پی‌ام‌اس

اگر علائم پی‌ام‌اس شدید یا طولانی‌مدت باشند، ممکن است بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی بگذارند و موجب مشکلاتی مانند:

• اختلال در عملکرد شغلی و اجتماعی

• کاهش روابط خانوادگی و زناشویی

• اختلالات خواب و اضطراب مزمن

• در برخی موارد، ممکن است به اختلالات شدیدتری مانند سندروم پیش از قاعدگی شدید (PMDD) منجر شود که نیاز به درمان خاص دارد.

توضیحات جامع و کامل درباره سندروم پیش از قاعدگی (پی‌ام‌اس) به صورت جدول آورده شده است:

نکات تکمیلی:

• پی‌ام‌اس می‌تواند در برخی افراد به حدی شدید باشد که اختلال عملکردی در زندگی روزمره ایجاد کند. به این وضعیت "سندروم پیش از قاعدگی شدید" (PMDD) گفته می‌شود که در آن علائم افسردگی و اضطراب به طور قابل توجهی تشدید می‌شوند.

• اگر علائم شدید یا غیرقابل کنترل باشند، مشاوره پزشکی برای یافتن راهکارهای درمانی مناسب ضروری است.