اقدام بی‌سابقه اوکراین در حمله به روسیه

 خبرگزاری آربی‌سی اوکراین امروز (سه‌شنبه) به نقل از یک مقام ارتش این کشور گزارش داد که نیروهای کی‌یف اولین حمله خود را در منطقه مرزی در خاک روسیه با موشک ATACMS ساخت آمریکا انجام دادند.

 این گزارش در حالی است که در روزهای گذشته پس از انتشار اخبار مربوط به تصمیم جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده برای صدور مجوز استفاده اوکراین از موشک‌های بالستیک تاکتیکی ATACMS برای حمله به عمق خاک روسیه، واکنش‌های زیادی را در پی داشت.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در واکنش به این اخبار خواستار پرهیز از تشدید آتش درگیری میان روسیه و اوکراین شد و گفت: پیش از هر چیز، موضع ما کاملاً روشن است، این‌که باید از تشدید مداوم جنگ در اوکراین اجتناب شود.

مقامات روس نیز پیش از این نسبت به پیامدهای استفاده اوکراین از تسلیحات غربی و آمریکایی علیه روسیه هشدار دادند و تاکید کردند که این کار، به منزله ورود غرب به درگیری است.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ ریاست جمهوری روسیه (کرملین) گفت که موضع مسکو در مورد حملات موشکی در عمق خاک روسیه با تجهیزات آمریکایی به وضوح توسط ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در ماه سپتامبر بیان شده است. به گفته پسکوف، این تصمیم نشان دهنده یک «دور جدید» تنش‌ها است.

همچنین وزارت امورخارجه روسیه روز دوشنبه هشدار جدی به ایالات متحده و متحدانش صادر و اعلام کرده است که هرگونه استفاده از موشک‌های دوربرد توسط کی‌یف برای حمله به عمق خاک روسیه به معنای «مشارکت مستقیم» قدرت‌های غربی در این درگیری است.

«ماریا زاخارووا» سخنگوی وزارت خارجه روسیه خاطر نشان کرد که  هرگونه اقدامی از این دست «ماهیت و بنیان درگیری را به طور اساسی تغییر خواهد داد.»

اما بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که اگرچه حمله به روسیه با استفاده از موشک‌های آمریکایی و غربی موجب افزایش تنش‌ها می‌شود، به‌کار گیری این تسلیهات علیه مسکو تاثیر چندانی در میدان نبرد نخواهد داشت، چراکه واشنگتن پس از ماه‌ها تعلل اجازه استفاده از موشک‌های ATACMS را به کی‌یف داده و به‌علاوه تعداد موشک‌هایی که در اختیار اوکراین قرار می‌گیرد به اندازه‌ای نیست که بتواند روند جنگ را تغییر دهد.

جنگ روسیه و اوکراین تشدید شد

 جنگ میان روسیه و اوکراین، که در ابتدا به عنوان یک "عملیات نظامی ویژه" توسط مسکو معرفی شد، در فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد و تاکنون به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های ژئوپلیتیکی قرن تبدیل شده است. این درگیری علاوه بر خسارت‌های انسانی و اقتصادی، تنش‌های بین‌المللی گسترده‌ای ایجاد کرده و کشورهای غربی با حمایت نظامی و سیاسی از اوکراین، به صف‌بندی در مقابل روسیه پرداخته‌اند. اکنون با موافقت آمریکا و متحدانش با حملات دوربرد اوکراین، این جنگ وارد فاز جدید و خطرناکی شده است.

تجاوز نظامی روسیه به اوکراین، که در فوریه ۲۰۲۲ با به رسمیت شناختن مناطق جدایی‌طلب دونتسک و لوهانسک آغاز شد، زمینه‌ساز یکی از طولانی‌ترین و پیچیده‌ترین جنگ‌های معاصر شد. روسیه با هدف تقویت نفوذ در شرق اوکراین و جلوگیری از گسترش ناتو به مرزهای خود، عملیات نظامی را کلید زد. این جنگ با واکنش شدید غرب، تحریم‌های اقتصادی و ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین همراه شد. اکنون با مجوز آمریکا برای حملات موشکی به خاک روسیه، احتمال تشدید درگیری‌ها افزایش یافته است.

بورل گفت که آمریکایی ها برای مدت طولانی به این امر "نه" می گفتند، اما اکنون با آن "موافقت" کردند. به گفته این مقام، وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشست خود این موضوع را مورد بررسی قرار دادند.

روز گذشته، «نیویورک‌تایمز» به نقل از مقامات آگاه آمریکایی گزارش داده بود که بایدن استفاده ارتش اوکراین از موشک‌های «اتکمز» ساخت آمریکا را برای حمله به عمق خاک روسیه، تقویت مواضع نظامی کی‌یف در این مناقشه و افزایش کنترل نیروهای اوکراینی بر منطقه کورسک روسیه را تایید و همه محدودیت‌ها در این زمینه را نیز لغو کرد.

روزنامه فرانسوی «فیگارو» نیز در گزارشی نوشت: به دنبال صدور مجوز استفاده اوکراین از سلاح‌های دوربرد آمریکایی برای حمله به اهداف نظامی در عمق خاک روسیه از سوی جو بایدن رئیس‌جمهوری ایالات متحده، پاریس و لندن هم مجوز استفاده کی‌یف از سلاح‌های دوربرد اهدایی از سوی فرانسه و انگلیس را صادر کردند.

ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه روز دوشنبه اعلام کرد که پاسخ مسکو به حملات به خاک روسیه با موشک های دوربرد غربی احساس خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد:استفاده رژیم کی‌یف از پرتابه‌های دوربرد برای حملات به خاک ما به معنای مشارکت مستقیم آمریکا و ماهواره‌های آن در نبرد با روسیه و همچنین تغییر اساسی در ماهیت درگیری خواهد بود. پاسخ روسیه مناسب و ملموس خواهد بود.

زاخارووا افزود که "هنوز مشخص نیست که آیا چنین اخباری بر اساس منابع رسمی است یا خیر. یک امر واضح است: در میان ناکامی‌های رژیم کی‌یف، حامیان غربی آن بر تشدید حداکثری جنگ ترکیبی علیه روسیه سرمایه‌گذاری کرده اند و تلاش می‌کنند تا به هدف خیالی «شکست دادن راهبردی مسکو» دست یابند. زلنسکی و سرسپردگان وی برای دستیابی به این هدف امیدوارند و هیچ سلاح شگفت‌انگیزی وجود ندارد که بتواند بر روند عملیات نظامی ویژه تأثیر بگذارد. "

رئیس جمهوری روسیه ۲۱ فوریه ۲۰۲۲ (دوم اسفند ۱۴۰۰) با انتقاد از بی‌توجهی غرب نسبت به نگرانی‌های امنیتی مسکو، استقلال جمهوری‌های خلق دونتسک و لوهانسک را در منطقه دونباس به رسمیت شناخت.

ولادیمیر پوتین سه روز پس از آن، پنجشنبه ۲۴ فوریه (۵ اسفند ۱۴۰۰) نیز عملیاتی نظامی که آن را «عملیات ویژه» خواند، علیه اوکراین آغاز کرد و به این ترتیب روابط پرتنش مسکو - کی‌یف به رویارویی نظامی تبدیل شد.

اطلاعات کامل جنگ روسیه و اوکراین

1. تاریخ شروع:

   جنگ روسیه و اوکراین در تاریخ ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد.

2. دلایل شروع جنگ:

   • مخالفت روسیه با گسترش ناتو به سمت شرق اروپا و پیوستن احتمالی اوکراین به این ائتلاف.

   • ادعای ولادیمیر پوتین مبنی بر حمایت از اقلیت‌های روس‌زبان در مناطق جدایی‌طلب دونباس (دونتسک و لوهانسک).

   • ادعای روسیه درباره تهدیدات امنیتی ناشی از نزدیکی ناتو به مرزهایش.

3. منطقه آغاز درگیری:

   • جنگ با حمله نظامی روسیه از چند جبهه آغاز شد، از جمله مناطق شرقی (دونباس)، شمالی (حومه کی‌یف) و جنوبی (کریمه و دریای سیاه).

4. روند جنگ:

   • فاز اول: تصرف سریع مناطق اطراف کی‌یف و افزایش درگیری‌ها در دونباس و جنوب اوکراین.

   • فاز دوم: مقاومت شدید نیروهای اوکراینی و عقب‌نشینی روسیه از کی‌یف در آوریل ۲۰۲۲.

   • فاز سوم: تمرکز روسیه بر شرق و جنوب اوکراین و تلاش برای کنترل کامل دونباس.

5. تحولات کلیدی:

   • تسلیح گسترده اوکراین توسط کشورهای غربی از جمله ارسال سامانه‌های موشکی پیشرفته.

   • تحریم‌های اقتصادی شدید علیه روسیه.

   • تخریب زیرساخت‌های اوکراین توسط حملات هوایی روسیه.

6. ابعاد بین‌المللی:

   • کشورهای ناتو به رهبری آمریکا، تجهیزات نظامی و کمک مالی گسترده به اوکراین ارسال کرده‌اند.

   • روسیه از حمایت کشورهای محدود از جمله ایران و کره شمالی بهره برده است.

7. پیامدهای جنگ:

   • کشته و زخمی شدن هزاران نفر از نظامیان و غیرنظامیان.

   • مهاجرت میلیون‌ها نفر از اوکراین.

   • بحران انرژی و مواد غذایی در سطح جهانی به دلیل تحریم‌ها و مسدود شدن صادرات غلات اوکراین.

جدول تلفات جانی و مالی جنگ روسیه و اوکراین

تلفات جانی

خسارات مالی

این جنگ منجر به نابودی زیرساخت‌های گسترده در اوکراین و تأثیرات اقتصادی و انسانی سنگین در هر دو کشور شده است

جنگ روسیه و اوکراین یکی از پیچیده‌ترین و گسترده‌ترین بحران‌های سیاسی و نظامی جهان در قرن بیست و یکم است. این جنگ علاوه بر آثار انسانی، به شدت بر سیاست‌های جهانی، اقتصاد، و نظم بین‌المللی تاثیر گذاشته است. در اینجا چند نکته و ابعاد که ممکن است به ذهن نرسیده باشند، مطرح می‌کنم:

1. ابعاد اطلاعاتی و سایبری جنگ

• یکی از ابعاد مهم و کم‌تر مورد توجه قرار گرفته جنگ روسیه و اوکراین، حملات سایبری و جنگ اطلاعاتی است. روسیه و اوکراین هر دو از حملات سایبری به عنوان یک ابزار جنگی استفاده کرده‌اند. روسیه بسیاری از زیرساخت‌های اینترنتی و خدمات دولتی اوکراین را هدف قرار داده است. از طرف دیگر، اوکراین از تکنولوژی‌های ارتباطاتی و اطلاعاتی برای مقابله با روسیه و اطلاع‌رسانی به جهان استفاده کرده است.

• شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها نیز نقش بسیار مهمی در این جنگ ایفا کرده‌اند. بسیاری از اخبار و تصاویری که در سراسر دنیا منتشر می‌شود، بر اساس منابع مختلف خبری و حتی تبلیغات طرفین جنگ است که گاهی اعتبار آنها مشکوک است.

2. شکاف‌های داخلی در روسیه

• جنگ در روسیه و اوکراین باعث ایجاد شکاف‌های داخلی در روسیه شده است. برخی از گروه‌های سیاسی و نخبگان روسی از آغاز جنگ انتقاد کرده و خواهان توقف آن شده‌اند. همچنین، افزایش هزینه‌های جنگ و تحریم‌ها منجر به نارضایتی اجتماعی در داخل روسیه گردیده است، اما در عین حال، دولت پوتین تلاش کرده است تا این نارضایتی‌ها را سرکوب کند و مردم را از واقعیت‌های جنگ دور نگه دارد.

3. نقش کشورهای منطقه‌ای

• کشورهای هم‌مرز و اطراف روسیه و اوکراین نیز تحت تاثیر جنگ قرار گرفته‌اند. مثلاً، کشورهای بالتیک (استونی، لتونی، لیتوانی) به شدت از تهدیدات روسیه نگران هستند و در حمایت از اوکراین فعال بوده‌اند. از سوی دیگر، بلاروس که متحد نزدیک روسیه است، به‌طور غیرمستقیم به نفع روسیه وارد جنگ شده و پایگاه‌های خود را برای حملات به اوکراین فراهم کرده است.

• در ترکیه نیز، این جنگ تاثیرات سیاسی و اقتصادی داشته است. ترکیه همواره در تلاش است تا روابط خود را با روسیه و ناتو حفظ کند، که منجر به نقشی پیچیده در حل و فصل بحران شده است.

4. جنبه‌های اقتصادی و بحران جهانی

• یکی از اثرات فوری این جنگ بحران اقتصادی جهانی بود. تحریم‌ها علیه روسیه و مسدود شدن صادرات نفت و گاز به کشورهای اروپایی موجب افزایش قیمت انرژی در سراسر جهان شد. علاوه بر این، جنگ باعث بحران در بازار جهانی غلات شده است زیرا اوکراین یکی از تولیدکنندگان بزرگ غلات در جهان است و جنگ تأثیرات منفی زیادی بر صادرات آن گذاشته است.

5. پناهندگان و بحران انسانی

• جنگ باعث شد میلیون‌ها نفر از اوکراین فرار کنند و به کشورهای اروپایی پناهنده شوند. این بحران پناهندگی یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های انسانی در سال‌های اخیر بوده است و کشورهایی مانند لهستان، رومانی و آلمان پذیرای این پناهندگان بوده‌اند.

6. تأثیرات بر آینده امنیت جهانی

• جنگ روسیه و اوکراین می‌تواند تأثیرات عمیقی بر امنیت جهانی و استراتژی‌های نظامی داشته باشد. تقویت ناتو و افزایش همکاری‌های نظامی کشورهای عضو ناتو با کشورهای غیرعضو (مانند سوئد و فنلاند) یکی از تغییرات عمده است. همچنین، تحولات این جنگ می‌تواند باعث تغییر در سیاست‌های جهانی در خصوص تسلیحات هسته‌ای و امنیت منطقه‌ای شود.

7. نتایج پیش‌بینی نشده در روابط غرب و روسیه

• این جنگ باعث ایجاد یک شکاف عمیق‌تر در روابط میان روسیه و غرب شده است. این شکاف به نوعی دوباره دوران جنگ سرد را به یاد می‌آورد. اما با وجود تحریم‌ها و تهدیدات، روابط اقتصادی و سیاسی میان روسیه و برخی کشورها مانند چین همچنان ادامه دارد.

این جنگ نه تنها بر اوکراین و روسیه بلکه بر دنیای سیاست، اقتصاد، و حتی محیط زیست تأثیرات گسترده‌ای گذاشته است که در آینده نزدیک درک بهتری از پیامدهای آن خواهیم داشت.