این روزها موضوع «رفع فیلترینگ» در شرایطی در کانون توجه رسانه‌ها، دولت و افکارعمومی قرار گرفته است که به‌نظر می‌رسد اصل «ساماندهی فضای‌مجازی» همچنان حلقه مفقوده مباحث این حوزه به‌حساب می‌آید؛ موضوعی که باید فراتر از بحث‌های «ادامه فیلترینگ» یا «رفع فیلترینگ» مورد توجه قرار گیرد.
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: اگرچه رئیس‌جمهور در تازه‌ترین موضع‌گیری خود درباره پرونده «فیلترینگ» تأکید کرده است که «در موضوع اینترنت و رفع فیلترینگ به نگاه مشترک میان سران رسیده‌ایم و در پی رفع مشکلات این حوزه هستیم»، اما نکته اساسی اینجاست که نباید اجازه داد راهبرد محوری «ساماندهی فضای‌مجازی» در سایه موضوع بحث‌برانگیز «فیلترینگ» مورد غفلت قرار گیرد.
ساماندهی فضای‌مجازی، موضوعی ورای بحث «فیلترینگ» به‌شمار می‌رود که در مقطعی بنا به ضرورت‌های جاری در کشور اعمال شده‌است. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد با وجود «فیلترینگ» نیز راهبرد ترسیمی «ساماندهی فضای‌مجازی» چندان مورد توجه قرار نگرفته؛ نقیصه‌ای که اکنون و با زمزمه‌های «رفع فیلترینگ» به نگرانی‌ها درباره تعلل در این حوزه دامن زده‌است.
خطری پیش روی تصمیم‌سازان
در چنین شرایطی است که نگرانی‌ها پیرامون «مختل شدن حکمرانی در فضای‌مجازی» دوچندان می‌شود. براین اساس هم بود که رئیس دستگاه قضایی در دیدار روز سه‌شنبه خود با جمعی از استادان و نخبگان علمی تهران، به دغدغه‌ها و نظرات مختلف مطرح در این زمینه اشاره کرد و گفت که یک نظر، ناظر بر این است که محدودیت‌ها به‌طورکامل رفع شود؛ در این زمینه باید این سؤال را مطرح کرد که آیا سایر کشورها حاکمیت خود را در قبال فضای مجازی، مخدوش می‌کنند؟
دغدغه مطرح شده ازسوی غلامحسین محسنی‌اژه‌ای در شرایطی بود که او درباره پیش‌زمینه اعمال برخی محدودیت‌ها در فضای‌مجازی نیز تأکید کرد برخی سکوها به‌دلیل وقایع پاییز۱۴۰۱ یا تصمیم‌های کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و در موارد نادری نیز به‌واسطه آرای قضایی، فیلتر شده‌اند.
همه اینها در حالی است که ضرورت «ساماندهی فضای‌مجازی» امروزه به اصلی اساسی و مورد توجه دولت‌ها در نقاط مختلف جهان تبدیل شده‌است و حتی کشورهای توسعه یافته غربی نیز با شیوه‌های متنوع درپی حکمرانی مطلوب بر فضای‌مجازی هستند.
نقشه راه حکمرانی قانونمند بر فضای‌مجازی
رهبرمعظم‌انقلاب طی سال‌های اخیر بارها ضمن تأکید بر ضرورت ساماندهی فضای‌مجازی، بر مهیا شدن بستر مناسب به‌منظور بهره‌گیری مطلوب از ظرفیت‌های این فضا تأکید کرده‌اند؛ راهبردی که لزوم توجه ویژه به حکمرانی قانونمند بر فضای‌مجازی را به مسئولان و تصمیم‌سازان کشور گوشزد می‌کند.
۱
ضرورت قانونمند شدن فضای‌مجازی
۶ شهریورماه ۱۴۰۳
بیانات در نخستین دیدار هیأت دولت چهاردهم
مهم این است که در فضای‌مجازی، حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد؛ اینکه بنده گاهی گفته‌ام فضای‌مجازی رها و ول است، به‌خاطر این است. حکمرانی براساس قانون؛ اگر قانونی ندارید، قانون را به‌وجود بیاورید و براساس آن، زمام کار را به‌دست بگیرید. همه دنیا این کار را می‌کنند. نقض حکمرانی قابل‌قبول نیست. فضای‌مجازی باید قانونمند شود؛ آن‌وقت «فرصت» خواهد شد.
۲
مصداق بارز حقوق عمومی
۷ تیرماه ۱۴۰۱
بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضاییه
یکی از حقوق عمومی مردم این است که امنیت‌روانی داشته باشند. امنیت روانی یعنی چه؟ یعنی هر روز یک شایعه‌ای، دروغی، حرف هراس‌افکننده‌ای در ذهن‌ها پخش نشود. هر چندوقت یا چند روز یک‌بار، گاهی چند ساعت یک‌بار با انتشار شایعه‌ای یا دروغی، در فضای‌مجازی، مردم را نگران می‌کنند. یکی از وظایف قوه قضاییه، برخورد با این مسئله است. اگر قانون هم ندارید، سریع قانون تهیه کنید.
۳
رعایت عدالت
۲ آبان‌ماه ۱۴۰۰
بیانات در دیدار مهمانان کنفرانس وحدت اسلامی و جمعی از مسئولان نظام
امروز در فضای‌مجازی انسان گاهی اوقات بی‌عدالتی مشاهده می‌کند؛ خلاف می‌گویند، تهمت می‌زنند و... اینها بی‌عدالتی است و نباید انجام شود. آن کسی که با فضای‌مجازی سروکار دارد، باید خود مراقبت کند و آن کسی که فضای‌مجازی را در اختیار دارد، باید مراقبت مضاعف کند که این کارها انجام نشود.
۴
نیاز به راه‌های ابتکاری
۲۱ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰
بیانات در ارتباط تصویری با نمایندگان تشکل‌های دانشجویی
فضای مجازی یک مسئله جدیدی است؛ پدیده تازه‌ای است و قبلا وجود نداشته؛ بنابراین، برای پیشگیری از مشکلات ناشی از این پدیده، امروز به فکرهای جدید و راه‌های ابتکاری و درواقع دانش و فکر نو نیاز هست.
۵
این افتخار ندارد
یک‌فروردین‌ماه ۱۴۰۰
سخنرانی نوروزی خطاب به ملت ایران
متأسفانه در فضای‌مجازی، با وجود این همه تأکیدی که من کردم، رعایت‌های لازم صورت نمی‌گیرد و در یک جهاتی واقعاً ول است که باید آن کسانی که مسئول هستند، حواس‌شان باشد. همه کشورهای دنیا روی فضای‌مجازی خود اعمال مدیریت می‌کنند؛ درحالی‌که ما افتخار می‌کنیم به اینکه ما فضای‌مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد؛ این به‌هیچ‌وجه افتخار ندارد. فضای‌مجازی را باید مدیریت کرد.
