مدیریت فضای مجازی در دنیا چگونه است؟/ بررسی دغدغه‌ و قوانین برخی کشورها برای حفاظت از کودکان و نوجوانان

گروه جامعه جهان نیوز: یکی از مباحث مهم این روزها در کشورهای مختلف، موضوع حضور کودکان و نوجوانان در فضای مجازی، مخصوصاً شبکه های اجتماعی است. موضوعی که می توان آن را هم از بُعد فردی و هم از بُعد اجتماعی مورد بررسی قرار دارد. در اینجا برای نمونه، به برخی قوانین و دغدغه هایی که در این زمینه در بعضی از کشورها وجود دارد، اشاره می کنیم:   یک: اسفند ماه سال گذشته، تسنیم گزارش داد که کنگره ایالتی فلوریدا که تحت کنترل جمهوری خواهان است، طرح ممنوعیت استفاده افراد زیر 16 سال از رسانه‌های اجتماعی بدون رضایت والدین را تصویب کرد. همچنین در این گزارش بیان شد که براساس ارزیابی های صورت گرفته، ایالت یوتا در مارس سال 2023 نخستین ایالت در آمریکا بود که دسترسی کودکان به شبکه های اجتماعی را محدود کرد و پس از آن، ایالت های آرکانزاس، لوئیزیانا، اوهایو و تگزاس اقدام مشابهی را انجام دادند. بسیاری از ایالت های دیگر نیز در حال تدوین قانون مشابهی هستند.   دو: تیرماه سال گذشته، مهر به نقل از خبرگزاری فرانسه گزارش داد که پارلمان فرانسه لایحه ممنوعیت استفاده نوجوانان زیر ۱۵ سال این کشور از شبکه‌های اجتماعی را تصویب کرد. بر اساس این مصوبه نمایندگان پارلمان فرانسه، دسترسی کودکان زیر ۱۵ سال به شبکه‌های اجتماعی منوط به رضایت والدین شده است. والدین فرانسوی با ابلاغ قانون مورد اشاره این امکان را پیدا خواهند کرد که حساب فرزند زیر ۱۵ سال فرزند خود در شبکه‌های اجتماعی را محدود کنند و آن را به حالت تعلیق در بیاورند. براساس اعلام رسانه‌ها، محدودیت‌های جدید برای سکوهای بزرگ مانند «اسنپ‌چت»، «تیک‌تاک» یا «اینستاگرام» در نظر گرفته شده است.   سه: شورای وزیران اسپانیا در ماه ژوئن لایحه‌ای را تصویب کرد که حداقل سن برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی را ۱۶ سال تعیین می‌کند. در اسپانیا، اکنون برای افتتاح یک حساب کاربری و اتصال به تیک‌تاک، اینستاگرام یا ایکس به اجازه والدین نیاز است. آژانس حفاظت از داده‌های اسپانیا (AEPD) اعلام کرده است که روی توسعه یک سیستم شناسایی کار می‌کند تا از دور زدن افراد زیر سن قانونی هنگام ایجاد حساب‌های خود جلوگیری کند.   چهار: دولت چین از سال ۲۰۲۳ دسترسی افراد زیر ۱۸ سال به اینترنت را بین ساعات ۲۲ شب تا ۶ صبح ممنوع کرده است. این قانون که به نام «ضد اعتیاد» و «ضد نزدیک‌بینی» شناخته می‌شود، همچنین زمان اتصال کودکان به اینترنت را بسته به سن آن‌ها بین ۴۰ دقیقه تا ۲ ساعت در روز محدود می‌کند. برای کودکان زیر ۱۳ سال، دسترسی به اینترنت باید توسط والدین تأیید شود، که این کار با استفاده از کدهای صادر شده برای نوبت‌های ۳۰ دقیقه‌ای انجام می‌شود. اپلیکیشن چینی تیک‌تاک نیز از این قوانین مستثنی نیست، به‌طوری که افراد زیر ۱۴ سال فقط به مدت ۴۰ دقیقه در روز می‌توانند از آن استفاده کنند. همچنین، بازی‌های ویدئویی آنلاین نیز محدود شده‌اند و کودکان و نوجوانان فقط اجازه دارند سه ساعت در هفته از این بازی‌ها استفاده کنند.   پنج: در انگلیس، لایحه ایمنی آنلاین، شرکت های آنلاین و شبکه های اجتماعی را به طور قانونی ملزم می کند کودکان و افراد جوان را در فضای آنلاین ایمن نگه دارند. شرکت ها باید هرگونه محتوای غیرقانونی یا مخرب مانند پست های مروج آزار، اختلالات تغذیه ای یا قلدری را پاک کنند. شرکت ها برای جلوگیری از دسترسی کودکان و کاربران جوان به محتوای نامتناسب با سن شان باید محدودیت های سنی وضع و اقداماتی جهت کنترل سن کاربران ایجاد کنند. چنانچه شرکت ها یا رگولاتورهای رسانه این اقدامات را انجام ندهند، سازمان آفکام (رگولاتور رسانه) می تواند جریمه ای تا سقف ۱۸ میلیون پوند برای شرکت وضع کند و یا در برخی موارد ممکن است برای مدیر شرکت ها مجازات زندان در نظر گرفته شود. همچنین، چند ماه پیش، کمیته آموزش مجلس عوام انگلیس تاکید کرد که سن مجاز ورود کودکان به شبکه‌های اجتماعی مانند فیسبوک و اینستاگرام باید از ۱۳ سال به ۱۶ سال افزایش یابد.       شش: اخیراً آنتونی آلبانیزی نخست وزیر استرالیا به این مضمون گفته است: «ما حداقل سن برای دسترسی به رسانه های اجتماعی را به 16 سال تبدیل می کنیم». وی در صحبت‌های خود به مضرات این شبکه‌ها برای کودکان از جمله نمایش‌های مضر از تصویر بدن و محتوای زن‌ستیزانه که مخاطب آن پسران هستند، اشاره کرد و گفت: «مسئولیت اجرای این قانون بر عهده پلتفرم‌های این شبکه‌ها خواهد بود». فیلم   این موارد نشان می دهد در کشورهایی که حتی اسلامی نیستند و اساساً مانند ما در معرض تهاجم فرهنگی گسترده دشمنان در فضای حقیقی و مجازی قرار ندارند، نسبت به وضعیت کودکان و نوجوانان در فضای مجازی حساسیت دارند. طبیعی است که در جمهوری اسلامی باید بیش از همه این کشورها به این مسأله توجه شود. حال، این وظیفه دولت، مجلس و قوه قضائیه و همچنین نهادهایی مانند شورای عالی فضای مجازی و شورای عالی انقلاب فرهنگی است که به صورت جدی این مباحث را پیگیری کنند. در هر صورت، کودکان و نوجوانان، آینده سازان این کشور هستند و در مورد آنها، وظایف سنگینی بر عهده ماست.