یک نماینده مجلس اظهار کرد: معمولاً بازارها یا رقابتی هستند یا انحصاری، اما در بازار خودرو هر دو حالت به طور همزمان اعمال شده است. این موضوع واقعاً عجیب است و میتوان در علم اقتصاد در این زمینه تحقیق کرد. به دو خودروساز گفتهایم که شما باید انحصار داشته باشید، اما از طرفی قیمتها را خودتان تعیین نکنید و ما تصمیم میگیریم.
مصطفی دهقانپور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، درباره افزایش قیمت خودروهای دو شرکت سایپا و ایران خودرو گفت: بازار خودرو در کشور ما بازار کارآمدی نیست. بازاری است که هم از انحصار و هم از دستوری بودن قیمتها رنج میبرد. ضرر اصلی را هم مردم میبینند که به خاطر انحصار، قیمتها بالا و کیفیت و ایمنی پایین است؛ و به سبب دستوری بودن قیمتها شرکتهای خودروساز ضرر میکنند که با یکسری هزینههای تمامشده وقتی خودرو را بیرون میآورند قیمتهای عجیبوغریب را میبینند.
این نماینده مجلس ادامه داد: در کنار این داستانها انواع و اقسام افزایش قیمتها را داریم. هم نرخ ارز و مواد اولیه افزایش قیمت دارد و هم وقتی پای صحبتهای خودروساز مینشینید در این شرایط انحصاری او نیز حرفهایی دارد؛ مثلاً میگوید خودرو دناپلاس هزینه خیلی بالاتری دارد و در بازار هم دو برابر قیمت خرید و فروش میشود.
عرضه خودروهای داخلی و وارداتی افزایش نیابد، بازار خودرو اصلاح نمیشود
دهقانپور با تاکید بر اینکه باید ابتدا ریشه را درست کنیم توضیح داد: تا عرضه مناسب خودرو در کشور اتفاق نیفتد حالا چه افزایش عرضه خودروهای داخلی چه افزایش واردات، این بازار قرار نیست اصلاح شود.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اضافه کرد: قطعاً مردم با این افزایش قیمت خودروها گلهمندتر خواهند شد و ما هم گلهمند هستیم اما به هر حال تورم قریب به ۴۰ درصدی همه قیمتها را بالا برده است. این قیمت دستوری هم چند وقتی بود اجازهاش صادر نشده بود اما گویا دولت مجوزی داده و این افزایش قیمت اتفاق افتاده است.
باید دید دولت در واردات عزم جدی دارد که طرف عرضه بازار را سیراب کند یا نه
او در ادامه درباره راهکار ساماندهی بازار خودرو گفت: باید منتظر باشیم ببینیم دولت در واردات عزم جدی دارد که طرف عرضه بازار را سیراب کند یا نه.
دلالی در دونرخی بودن کالا و سوبسید و یارانه شکل میگیرد
دهقانپور درباره حضور دلالان در بازار خودرو و تفاوت افزایش قیمت از درِ کارخانه تا بازار توضیح داد: اصلاً دلالی کجا شکل میگیرد، هر کجا که قیمت تمامشده حرف آخر را نزند، هر کجا که دونرخی وجود داشته باشد، هر کجا که سوبسید و یارانه شکل بگیرد؛ در کشور هم که در خودرو، گوشی موبایل، نهادههای دامی، نان، سکه، دلار و هزاران حوزه دیگر این موضوع حکمفرماست.
تا زمانی که به بازار اعتماد نداشته باشیم وضعیت همین است
این نماینده مجلس با بیان اینکه تا وقتی به بازار اعتماد نداشته باشیم وضعیت همین است افزود: جلوی دلالی را هم شاید با بگیروببند و هم کارهای قضایی بتوان کوتاهمدت گرفت و بازار را آرام کرد، اما راهکاری برای بلندمدت نیست. کجا شما در یک خرید و فروش ساده خودرو میتوانید ۵۰۰ میلیون تومان سود ببرید.
سفره رانت را پهن کردهایم و انتظار داریم دلال هم به این سمت نیاید
عضو کمیسیون صنایع تاکید کرد: مقصر قطعاً سیاستگذار و کسانی هستند که درباره اصلاح قیمتها، علم اقتصاد و عملکرد بازار، کجفهمی، ترس و رودربایستی دارند. سفره رانت را پهن کردهایم و انتظار داریم دلال هم به این سمت نیاید و کارکرد اخلاقی خود را داشته باشد، رویکرد بازار این نیست.
او ادامه داد: فعال اقتصادی که نام آن را دلال میگذاریم اما در واقع فعال اقتصادی غیرمولد است، به آن سمتی میرود که حاشیه سود بهتر باشد. وقتی ما قیمتها را دستوری میکنیم و انحصار را شکل میدهیم، شرایط را برای حضور آنها فراهم میکنیم.
معمولاً بازار یا رقابتی است یا انحصاری، ما در بازار خودرو هر دو را اجرا کردهایم
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان با اشاره به اینکه بازار خودرو ما شاید اولین پدیده با این شکل و شمایل در دنیا باشد توضیح داد: معمولاً بازار یا رقابتی است یا انحصاری، ما در بازار خودرو هر دو را اجرا کردهایم. واقعاً عجیب است و میتوان در علم اقتصاد درباره آن پژوهش کرد. به دو خودروساز گفتهایم که شما انحصار داشته باشید و از آن طرف قیمت را هم خودتان تعیین نکنید، ما به شما میگوییم. معلوم است که ناکارآمدی و سیستم غیرمولد دلالی را افزایش میدهد.