سونامی کمبود قطعات یدکی خودروهای چینی در بازار ایران

کمبود یا نایاب بودن قطعات یدکی اکثر خودروهای چینی بازار کشور به یک معضل جدی سد راه شرکت‌های مونتاژی و مصرف کنندگان تبدیل شده است.

طی یک دهه اخیر، بسیاری از خودروسازان مونتاژی و یا شرکت های واردکننده، انواع محصولات چینی در سگمنت های مختلفی را روانه بازار ایران کرده‌اند. اما شاید بزرگترین چالش خرید یا فروش یک ماشین چینی علاوه بر افت قیمت قابل توجه به نسبت محصولات سایر کشور‌ها، تامین قطعات یدکی و قیمت بالای این قطعات باشد.

طبق آخرین اخبار خودرو، تأمین قطعات یدکی خودروهای چینی با مشکلات جدی مواجه بوده و حتی نمایندگی های فروش این محصولات در زمینه تأمین برخی قطعات پاسخگوی مشتری نیستند.

علت قیمت بالا و کمیاب شدن قطعات یدکی خودروهای چینی

براساس اطلاعات منتشر شده، شرکت های مونتاژکار داخلی با کسب سود هنگفت ناشی از فروش محصولات خود به مشتریان و خریداران، اما شبکه تامین قطعات بسیار ضعیفی را ارائه داده اند‌. این مسئله جزو دغدغه های اصلی خریداران محصولات چینی بوده و بسیاری از آنها در تامین قطعات با مشکل مواجه هستند.

در کنار کمیاب بودن قطعات اکثر خودروهای چینی، در برخی موارد قیمت این قطعات نیز سر به فلک کشیده و گاها از نمونه های ژاپنی و اروپایی نیز بیشتر است. نکته جالب اما عدم آشنایی برخی نمایندگی های فروش از جزئیات فنی این خودروها است. در همین خصوص بابک کریمخان، عضو انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور، با اشاره به چالش های تولید خودرو CKD (مونتاژی) با شریک چینی گفت:

 اصولاً در قرارداد با کمپانی های چینی محصول نخست به صورت پک راهی کشور می‌شود و در ایران روند مونتاژ آن صورت می‌گیرد. اما نکته مهم اینجاست شریک چینی خودرو را ارزان تر و قطعات یدکی را با قیمت گران به شریک ایرانی می‌فروشد.

این عضو انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان خودرو کشور با بیان اینکه مونتاژکاران متعهد هستند در قرارداد خود با شریک چینی آنها را به ارائه قطعات یدکی با قیمت مناسب ملزم کنند، عنوان داشت: «متأسفانه در حال حاضر این موضوع انجام نمی‌شود و مونتاژکاران مجبورند قطعات یدکی را با قیمت های بالا از شریک چینی خود خریداری کنند. جالب اینجاست با نظام تعرفه ای که در کشور وجود دارد شریک چینی هیچ الزامی به تولید قطعات یدکی در داخل کشور نمی‌بیند و طبیعی است که کوتاه ترین مسیر را انتخاب و قطعات را به کشور وارد می‌کند.»

لزوم ایجاد بستر لازم برای رشد و توسعه صنعت قطعه کشور

بابک کریمخان در ادامه به قانون داخلی سازی 30 درصدی برای خودروهای CKD اشاره کرد و افزود: «این درصد با تهیه رینگ و لاستیک و باتری محقق می‌شود اما نکته مهم اینجاست هیچ اقدامی برای داخلی سازی قطعات صورت نمی‌گیرد. ما باید در قراردادهای خود با شریک چینی عنوان کنیم که در فاصله زمانی سه تا 5 سال باید با داخلی سازی قطعات از پتانسیل کشور برای تامین قطعات مورد نیاز خودروهای چینی استفاده کنیم.»

وی در ادامه تصریح کرد: «این کشور با نظام تعرفه ای مناسب و سیاست گذاری های قابل قبول خودروسازان اروپایی را وادار به تهیه قطعه و تولید خودرو در چین کرده است. طبیعی است که در این شرایط قطعه ساز با تکنولوژی روز آشنا و روند رشد و توسعه خود را طی می‌کند. اما از آن طرف وقتی قطعه ساز داخلی حتی نمی تواند یک قطعه کوچک از خودروهای چینی را تولید کند چطور می خواهیم روند داخلی سازی خودروها را در داخل کشور انجام دهیم.»

طبق صحبت‌های این عضو انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه سازان، یکی از علل اصلی تمایل مشتریان به خرید خودرو چینی امکانات رفاهی و ایمنی سطح بالای این محصولات و فروش اقساطی آن هم با شرایط مناسب است. در نتیجه مشتری ترجیح دهد به جای خرید خودرو داخلی به سراغ خرید خودرو چینی برود. اما نمی‌داند که در آینده گرفتار تأمین قطعات آن خواهد شد.

وی با اشاره به لزوم ایجاد بستر لازم برای رشد و توسعه صنعت قطعه کشور، گفت: «لازمه رشد صنعت خودرو توسعه صنعت قطعه سازی است اگر قطعه ساز داخلی رشد نکند به طور حتم ما به بازار فروش خودروهای چینی تبدیل خواهیم شد. هیچ کس بازار کشورش را به راحتی دست رقبا نمی دهد اما ما به راحتی در حال نابودی صنعت خود هستیم.»

سود هنگفت واردکنندگان خودروهای چینی

علیرضا نیک آئین، رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران با اشاره به بحران خرید قطعات خودروهای چینی برای خریداران این محصولات، گفت:

متاسفانه هر روز شاهد حضور انواع خودروهای چینی در سطح بازار هستیم غافل از اینکه هیچ توجهی به تأمین قطعات این خودروها نمی‌شود و خریداران این محصولات درصورت بروز مشکل مجبورند در تعمیرگاه‌ها زمین‌گیر باشند.

نیک آیین در ادامه عنوان داشت: «در بازار قطعات یدکی خودروهای چینی هیچ توجهی به انتقال دانش فنی و واردات قطعات مورد نیاز این خودروها نمی‌شود؛ واردکنندگان به صورت سلیقه‌ای اقدام به واردات قطعات خودروهای چینی می‌کنند که برای آنها 200 تا 300 درصد سود دارد. در این میان واحدهای نظارتی رسیدگی لازم را به بازار ندارند و قطعات یدکی خودروهای چینی در بلاتکلیفی مطلق قرار دارند.»

رئیس اتحادیه تعمیرکاران خودرو تهران با اشاره به وقوع مشکل مشکل رادیاتور، توربو شارژ و قطعات اصلی موتور خودروهای چینی و وقوع بحران هایی برای خریدارن این محصولات افزود: «نمی‌دانیم چرا هیچ توجهی به خدمات پس از فروش خودروهای چینی نمی‌شود. وزارت صمت نیز به این موضوع ورود پیدا نمی‌کند و در نهایت این مصرف کننده است که باید در بازار برای خرید قطعات سرگردان باشد.»