اخبار ویژه

آرزواندیشی درباره ترامپ و عصبانیت از واقع‌بینی تحلیلی

«مشخص نیست چرا رادیکال‌ها از این گزاره نگران‌اند که ممکن است ترامپِ این دوره متفاوت از دوره اولش باشد؟».

این سؤال را سایت اجاره‌ای و غربگرای انتخاب منتشر کرده است. این سایت که دوست دارد با پیچیدن به پَروپای کیهان، سری در میان سرها دربیاورد و دیده شود، در مطلبی با عنوان «گره خوردن برادر حسین‌های ایران با رادیکال‌های واشنگتن» نوشت: «گرچه به قول غالب، حضور دوباره ترامپ در کاخ‌سفید به نفع ایران نخواهد بود و تقریباً همه در کلام بر این موضوع اتفاق‌نظر دارند اما انگار رادیکال‌های وطنی از روی کار آمدن مجدد او چندان بدشان هم نیامده است. شباهت‌سازی زیادی هم می‌شود در همین روزهای بعد از انتخابات آمریکا با دوران ریاست‌جمهوری او مشاهده کرد؛ چه آنکه تندروهای وطنی مانند همان ایام سعی می‌کنند فضا را تند کنند و هرکس که سخن از مذاکره و تعامل بین‌المللی بزند را با هر ابزاری که در اختیار دارند، منکوب کنند و به حاشیه برانند. آنها از همین حالا شروع کرده‌اند به گفتن اینکه اگر ترامپ بیاید الا و لابد، تحریم‌ها علیه ایران را افزایش می‌دهد و حتی ممکن است ایران در آستانه جنگ قرار بگیرد. با این پیش‌فرض، سطح انتظارات را هم افزایش می‌دهند.

تردیدی نیست که ترامپ هدف اِعمال فشار حداکثری بر ایران را دارد؛ چون تصور می‌کند با فشار بر ایران می‌تواند امتیاز بگیرد. ترامپ و تیمش چنین هدفی را دنبال می‌کنند اما ایران می‌تواند با یک دیپلماسی کارآمد، منعطف و خلاق دولت ترامپ را کنترل کند تا وضعیت فی‌مابین بحرانی نشود. رادیکال‌های وطنی اما از قضا دنبال ایجاد تنش‌اند و در همه این سال‌ها کوشیده‌اند هر اقدامی که منجر به کاهش تنش‌ها شود را دچار مخاطره کنند؛ نمونه بارزش برجام بود که آنها برای از بین‌بردن آن از هیچ تلاشی فروگذار نکردند و حتی آن را در مجلس به آتش کشیدند. رادیکال‌های وطنی دقیقاً همان خطی را دنبال کردند که ترامپ می‌خواست و به موازات حملاتی که ترامپ به برجام می‌کرد و آن را بدترین توافق تاریخ آمریکا می‌نامید، تندروهای داخلی هم دقیقاً همین موضع را تکرار می‌کردند و مشخص نبود چه می‌شود توافقی که دولت ترامپ می‌خواست به سرعت از آن خارج شود، برای ایران هم زیان‌بار بوده است. رادیکال‌ها اما هدف دیگری را دنبال می‌کردند. شاید حتی آنها می‌دانستند که برجام به ثبات دیپلماسی ایران در عرصه بین‌المللی کمک می‌کند و تحریم‌ها را معلق می‌کند اما اولاً آنها می‌خواستند که این موفقیت در دولتی میانه‌رو به سرانجام نرسد و ثانیاً آنها در شرایطی می‌توانند در عرصه سیاسی پیشروی کنند که بحران وجود داشته باشد؛ چه بحران داخلی و چه بحران خارجی. تندروها حالا هم همین دست‌فرمان را پیش گرفته‌اند و می‌خواهند دولت چهاردهم در شرایطی سخت قرار دهند تا اگر بخواهند به سمت مذاکره با غربی‌ها حرکت کند، باید خود را آماده حملات سخت داخلی یک طیف خاص بکند.

مشخص نیست چرا رادیکال‌ها از این گزاره نگران‌اند که ممکن است ترامپِ این دوره متفاوت از دوره اولش باشد؟ ترامپ به هر حال تا چهار سال آینده رئیس‌جمهور آمریکا خواهد بود و این امری است اجتناب‌ناپذیر؛ بنابراین چه بهتر است که او بخواهد تجدیدنظری در سیاست‌های خود داشته باشد. طبیعی است اگر چنین تجدیدنظری به وجود نیاید، چالش میان ایران و آمریکا همچنان در پرتنش‌ترین شرایط خود باقی می‌ماند اما انکار این احتمال که شاید به دلیل شرایط منطقه‌ای و نیز داخلی آمریکا ترامپ بخواهد دست‌کم بخشی از رویکردهای دور اولش را در پیش نگیرد، چه کمکی به وضع موجود می‌کند؟».

یک‌بار دیگر، متن سایت انتخاب را بخوانید! «تعامل بین‌المللی» چه ربطی به پیچیدن نسخه مذاکره به هر قیمت با ترامپ دارد؟! اگر نویسنده، تردیدی ندارد که ترامپ هدف اِعمال فشار حداکثری بر ایران را دارد، چرا وانمود/ آرزو می‌کند که شاید او تغییر کرده و متفاوت از دوره قبلش باشد؟ از آن شناخت نسبت به ترامپ و اذعان به آن، چگونه می‌توان آرزو کاشت و برداشت کرد؟!

در موضوع برجام همین جماعت غربگرا دوست دارند مردم فراموش کرده باشند که مذاکره‌طلبی توأم با خفت و خواری همین‌ها و تاکید بر ماندن در برجام حتی اگر آمریکا از آن خارج شود (و سپس، دادن تضمین پیشاپیش به خانم موگرینی در این‌باره)، چگونه موجب جرأت پیداکردن ترامپ برای زیر پا گذاشتن حقوق ایران شد!

از همه مضحک‌تر این که سینه‌چاکان برجام در مقابل منتقدان داخلی، جرأت ندارند حقوق پایمال‌شده ملت ایران در همین توافق را از آمریکا و اروپا مطالبه کنند و به جای آن در بازی مار و پله غرب، نسخه مذاکره دوباره از نقطه صفر و فراموشی امتیازات واگذارشده و خسارات پدید آمده برای ایران را دارند؟ چرا این‌جا هم مانند نوکران گوش به فرمان بایدن و ترامپ موضع می‌گیرند؟! هم‌اکنون، در حالی که وزیر محترم امور خارجه می‌گوید «برجام دیگر خاصیت سابق را ندارد و قابل احیا نیست»، خاطرنشان می‌کند که مکانیسم اسنپ‌بک تعبیه شده در آن، تهدیدی علیه منافع ایران است. تحلیلگر انتخاب از دیدن این عدم موازنه عایدی و خسارت برجام ناتوان است؟

نهایتاً این‌که نویسندگان تحلیل‌های باسمه‌ای، جز زیر پا گذاشتن برجام، دستور ترور شهید سلیمانی، واکنش موهن «نه مرسی» به اظهارات مذاکره‌طلبانه ظریف در سال 1399، و گذاشتن 13 شرط برای مذاکره با ایران، چه تصویر و تصور دیگری از ترامپ دارند؟ یا اصلاً خبر دارند که ویژگی مشترک انتصاب‌های اخیر ترامپ، صهیونیست و ضدایرانی بودن افراد بوده و نتانیاهو و لابی صهیونیستی، بیشترین حمایت را برای پیروزی وی به کار بسته بودند؟! بنابراین، توهم ترامپ متفاوت را بر مبنای کدام واقعیت نقاشی می‌کنند؟!

مسئله اصلی، قانونمندی مجازی است نه فیلترینگ یا رفع فیلتر

مسئله اصلی درباره اینترنت و فضای مجازی، برخلاف هوچیگری برخی جریان‌های سیاسی، ادامه فیلترینگ یا رفع فیلترینگ نیست، بلکه قانونمندی و حکمرانی قانونمند است.

روزنامه همشهری در گزارشی با عنوان «آدرس غلط فیلترینگ» نوشت: موضوع «رفع فیلترینگ» در شرایطی در کانون توجه رسانه‌ها، دولت و افکارعمومی قرار گرفته‌ که به نظر می‌رسد اصل «ساماندهی فضای مجازی» همچنان حلقه مفقوده‌ مباحث این حوزه به حساب می‌آید؛ موضوعی که باید فراتر از بحث‌های «ادامه فیلترینگ» یا «رفع فیلترینگ» مورد توجه قرار گیرد.

اگرچه رئیس‌جمهور در تازه‌ترین موضع‌گیری خود درباره پرونده «فیلترینگ» تاکید کرده است که «در موضوع اینترنت و رفع فیلترینگ به نگاه مشترک میان سران رسیده‌ایم و درپی رفع مشکلات این حوزه هستیم»، اما نکته اساسی اینجاست که نباید اجازه داد راهبرد محوری «ساماندهی فضای مجازی» در سایه موضوع بحث‌برانگیز «فیلترینگ» مورد غفلت قرار گیرد.

ساماندهی فضای مجازی، موضوعی ورای بحث «فیلترینگ» به‌شمار می‌رود که در مقطعی بنا به ضرورت‌های جاری در کشور اعمال شده است. تجربه سال‌های اخیر نشان می‌دهد با وجود «فیلترینگ» نیز راهبرد ترسیمی «ساماندهی فضای مجازی» چندان موردتوجه قرار نگرفته است؛ نقیصه‌ای که اکنون و با زمزمه‌های «رفع فیلترینگ»، به نگرانی‌ها درباره تعلل در این حوزه دامن زده است.

در چنین شرایطی است که نگرانی‌ها پیرامون «مختل شدن حکمرانی در فضای مجازی» دوچندان می‌شود. براین اساس هم بود که رئیس دستگاه قضائی در دیدار با جمعی از اساتید و نخبگان علمی تهران، به دغدغه‌ها و نظرات مختلف مطرح در این زمینه اشاره کرد و گفت که یک نظر، ناظر بر این است که محدودیت‌ها به‌طور کامل رفع شود؛ دراین زمینه باید این سؤال را مطرح کرد که آیا سایر کشور‌ها حاکمیت خود را در قبال فضای مجازی، مخدوش می‌کنند؟

آقای ‌اژه‌ای درباره پیش‌زمینه اعمال برخی محدودیت‌ها در فضای مجازی نیز تاکید کرد برخی سکو‌ها به‌دلیل وقایع پاییز ۱۴۰۱ یا تصمیم‌های کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه و در موارد نادری نیز به‌واسطه آرای قضائی، فیلتر شده‌اند.

همه اینها در حالی است که ضرورت «ساماندهی فضای مجازی» امروزه به اصلی اساسی و موردتوجه دولت‌ها در نقاط مختلف جهان تبدیل شده است و حتی کشورهای توسعه‌یافته غربی نیز با شیوه‌های متنوع درپی حکمرانی مطلوب بر فضای مجازی هستند.

رهبر معظم‌ انقلاب 6 شهریورماه 1403 در دیدار دولت چهاردهم فرمودند: مهم این است که در فضای مجازی، حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد؛ اینکه بنده گاهی گفته‌ام فضای مجازی رها و ول است، به‌خاطر این است. حکمرانی براساس قانون؛ اگر قانونی ندارید، قانون را به وجود بیاورید و براساس آن، زمام کار را به دست بگیرید. همه دنیا این کار را می‌کنند. نقض حکمرانی قابل‌قبول نیست. فضای مجازی باید قانونمند شود؛ آن‌وقت «فرصت» خواهد شد.

ایشان همچنین 7 تیرماه 1401 در دیدار رئیس و مسئولان قوه قضائیه خاطرنشان کردند: یکی از حقوق عمومی مردم این است که امنیت روانی داشته باشند. امنیت روانی یعنی چه؟ یعنی هر روز یک شایعه‌ای، دروغی، حرف هراس‌افکننده‌ای در ذهن‌ها پخش نشود. هر چندوقت یا چند روز یک‌بار، گاهی چند ساعت یک‌بار با انتشار شایعه‌ای یا دروغی، در فضای مجازی، مردم را نگران می‌کنند. یکی از وظایف قوه‌ قضائیه، برخورد با این مسئله است. اگر قانون هم ندارید، سریع قانون تهیه کنید.

رهبر انقلاب اول فروردین‌ماه 1400 هم فرمودند: متأسفانه در فضای مجازی، با وجود این همه تأکیدی که من کردم، رعایت‌‌های لازم صورت نمی‌گیرد و در یک جهاتی واقعاً ول است که باید آن کسانی که مسئول هستند، حواس‌شان باشد. همه‌ کشورهای دنیا روی فضای مجازی خود اعمال مدیریت می‌کنند، در حالی که ما افتخار می‌کنیم به اینکه ما فضای مجازی را ول کرده‌ایم! این افتخار ندارد؛ این به هیچ‌وجه افتخار ندارد. فضای مجازی را بایستی مدیریت کرد.

همشهری همچنین ضمن بررسی چگونگی بومی‌سازی فضای مجازی در کشورهای مختلف و همچنین نحوه اعمال در پنج قاره جهان خاطرنشان کرد: مسئله اصلی رهابودن فضای مجازی است. مسئله اصلی فقدان قانونگذاری و رگولاتوری در این حوزه است. مسئله اصلی این است که اساساً طرح و برنامه‌ای برای قانونمندکردن فضای مجازی وجود ندارد. مسئله اصلی این است که اساساً کارهای روی زمین مانده از جمله اینترنت ملی و... رها شده است؛ فیلترینگ مسئله ثانوی است. به اندازه غربی‌ها و آمریکایی‌ها که صاحب پلتفرم‌های فیلترشده در ایران هستند، برای این عرصه نگران باشیم. امروزه همه‌جای دنیا برای فضای مجازی در کشورشان، برنامه‌ریزی می‌کنند. دغدغه دارند و قانونگذاری می‌کنند. دولت آمریکا رسماً یک پلتفرم را دادگاهی می‌کند و حضورش را محدود می‌سازد. در سطح اتحادیه اروپا برای پلتفرم‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند. بسیاری از کشورها از جمله چین، آلمان و روسیه برخی پلتفرم‌ها را محدود و برخی را ممنوع می‌کنند. پرداختن به مسئله فیلترینگ تقلیل‌دادن ماجراست. پلتفرم صرفاً یک رسانه یا ابزار سرگرمی نیست. پلتفرم یک جامعه است؛ یک شبکه حقیقی و انسانی که شناخت می‌سازد، قدرت ساخت امر ذهنی دارد و نگرش‌، گرایش و باور ایجاد می‌کند و اراده و رفتار می‌سازد. پلتفرم، بخشی از خاک کشور است. مگر می‌شود جزئی از کشور را قوانین کشورهای دیگر اداره کند؟

دولت با دستور گران‌سازی طرف مردم را گرفت یا دلالان را؟!

تصمیم به افزایش قیمت خودرو از سوی دولت، در شرایطی گرفته شده که این روزها مردم با مشکلات اقتصادی فراوانی مواجه هستند.

روزنامه وطن امروز در گزارشی با عنوان سواری دادن به خودروسازان نوشت: در روزهای اخیر و در شرایطی که مردم با مشکلات اقتصادی بیشتری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، تصمیم دولت به افزایش دوباره قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا بار دیگر افکار عمومی را شوکه کرد. این تصمیم در حالی گرفته شده که هم‌اکنون سود خودروسازان از خودروهای بی‌کیفیتی که ارائه می‌کنند بسیار بالاتر از نُرم‌ها و متوسط‌های جهانی است و خودروساز مونتاژکاری که به عنوان نمونه یک مدل خاص از یک خودروی چینی را در کشور مونتاژ می‌کند چند برابر همان شرکت در کشور چین از این روند سود می‌برد؛ حال اینکه مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، پیش‌تر با انتقاد شدید از وضعیت بازار خودرو، وعده اصلاح این شرایط را داده بود.

با تصمیم دولت به افزایش دوباره قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا، طی روزهای اخیر شاهد بازپخش بسیار زیاد اظهارات وی در دوره انتخابات میان مردم هستیم. اکنون افکار عمومی آن اظهارات را صرفاً انتخاباتی و در راستای جمع کردن رأی از مردم می‌بینند. عدم تحقق قول‌های انتخاباتی وی و عمل برعکس وعده‌ها، باعث شده مردم این اقدامات را ناشایست ببینند و ویدئویی را که همان روزها وی درباره استعفای خود منتشر کرده بود به دنبال ویدئوی قبلی بازنشر کنند.

افزایش قیمت محصولات خودروسازان در حالی خبری شد که در ماه‌های اخیر، موضوع عرضه خودرو در بورس کالا به یکی از اخبار مهم برای بسیاری از فعالان بازار سرمایه و صنعت خودرو تبدیل شده بود. به نظر می‌رسد این روزها در مراحل گذار برای اعلام رأی نهائی درباره عرضه یا عدم عرضه خودرو در بورس کالا باشیم؛ طرحی که یک بار قبلاً ثابت کرده به زیان مصرف‌کننده بوده و موجب موجی از گرانی مجدد در این کالا شده است.

از سوی دیگر روزنامه جوان هم با انتقاد از گرانی شبانه قیمت خودرو نوشت: افزایش ۳۵‌درصدی قیمت خودرو که قیمت‌های خودرو‌های داخلی را ۵۰ تا ۲۰۰‌میلیون تومان بالا برد، هم باعث افزایش قیمت خودرو در بازار آزاد و هم با واکنش گسترده مردم روبه‌رو شد. قطعاً این گرانی قیمت‌ها که در دولت چهاردهم ابلاغ شده، فشار مضاعفی بر دخل و خرج اقشار متوسط و خریداران خودرو وارد می‌کند. مسئول اطلاع‌رسانی دولت در اظهاراتی متناقض بر تأمین زیان خودروسازان از جیب مردم صحه گذاشت و گفت: «به جای اینکه دلالان در بازار آزاد سود کلانی به جیب بزنند، قیمت خودرو را گران کردیم تا سود حاصله به جیب خودروسازان برود».

الیاس حضرتی بعد از آن تأکید کرد: «مردم عادی امکان خرید خودرو از کارخانه را ندارند و از بازار آزاد خریداری می‌کنند»... به عبارت دیگر وی به اظهارات ضدونقیض خود مهر تأیید زد و پذیرفت که سیستم خرید خودرو غیرعادلانه است و مردم ضعیف ولو به چند برابر قیمت، خودرو را از دلالان بازار آزاد خریداری می‌کنند. اظهارات غیرمنطقی الیاس حضرتی، با واکنش گسترده رسانه‌ها، افکار عمومی و کارشناسان روبه‌رو شد و واقعیت تلخ دست کردن دولت در جیب مردم بار دیگر برای آحاد جامعه به تصویر کشیده شد. 

کنشگران معتقدند توجیهات آقای حضرتی به نمایندگی از دولت، بهانه‌جویی است و بازار خودرو بار‌ها ثابت کرده وقتی قیمت‌ رسماً گران می‌شود، بلافاصله قیمت‌ها در بازار هم گران می‌شود و دلیل مهم آن سوداگری مافیای خودرو است.  

مثال این ادعا راه‌اندازی سامانه یکپارچه خودرو بود که خودروساز‌ها به قدری در این سامانه کارشکنی کردند که وزارت صمت عقب‌نشینی کرد و فروش خودرو در این سامانه به طور کلی کنار گذاشته شد.  اگر واقعاً هدف دولت تأمین رضایت مردم است چرا سامانه کنار گذاشته شد؟ سامانه‌ای که جلوی رانت را می‌گرفت، به طور کلی تعطیل شد.