استان قم خیلی کوچک است و نسبت مساحت پهنای فرونشستی به کل استان؛ این استان جز استان‌های خطرناک فرونشست است/کاشان یک آزمایشگاه بزرگ فرونشست است؛ شکاف‌های طاهر آباد و زندان جدید کاشان واقعا ترسناک است/راه آهن سریع السیر اصفهان تهران در مسیر فرونشست است؛ در ده سال عدد فرونشست در این منطقه به …

فرونشست در نقاط مرکزی ایران به رکورد‌زنی های جهانی رسیده است. استاندار قم اخیرا اعلام کرده که فعالیت‌های معدنی موجب فرونشست در این استان شده‌اند. فعالیت‌های معدنی موجب فروریش زمین می‌شوند و این مسئله بحران‌های جدی برای اطراف شهر قم به وجود خواهد آورد. از سوی دیگر مسیر قم به اصفهان به طور کلی نمونه‌های خطرناکی از فرونشست شکل گرفته که هنوز اقدام عملی و درستی برای رفع چالش‌های آن انجام نشده است.

علی بیت اللهی مدیر بخش مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه،درباره ادعای فرونشست در قم به «انتخاب»گفت: استان قم‌ به طور کلی در شکوهیه و اطراف شهر قم به سمت کاشان درگیر پدیده‌ی ناحیه‌ای فرونشست زمین است. یکی از نقاط ده سانتی فرونشست،در اطراف شهر قم و استان قم است. توسعه‌ی فرونشست در آن منطقه در ۵ سال اخیر، تا ۳۵درصد افزایش داشته است.این استان خیلی کوچک است و نسبت مساحت پهنای فرونشستی به کل استان اگر یک شاخص خطر تعریف شود،این استان را جز استان‌های خطرناک فرونشست می‌گذارد.‌ 

وی در رابطه با نمونه‌های مشابه در کشورهای دیگر بیان کرد: به نظر من براساس تجربیات علمی،در خصوص معادن زیرسطحی،با توجه به توسعه‌ی حفره‌های  زیرسطحی، پدیده‌ای به نام فرونشست ناگهانی زمین یا فروریزش رخ می‌دهد. به دلیل استخراج بی رویه، این پدیده قابل انتظار است. در کشور‌های اروپایی مانند هلند هم که مشکل کم آبی ندارند،به علت استخراج شدید از معادن ذغال سنگ، دچار فروریزش شده اند.

او درباره‌ی وضعیت کاشان از نظر فرونشست اظهار داشت: به نظر من کاشان یک آزمایشگاه منحصر به فرد جهانی از نظر فرونشست است. شکاف های طاهر آباد و زندان جدید کاشان واقعا ترسناک است. من تصویری منتشر کردم که بالغ بر ۹۰ سانتی متر اختلاف ارتفاعی نشان می‌دهد. من نقاط بسیاری را برای گزارش‌نویسی رفتم اما این پدیده  بسیار نادر است. محدوده‌ی کاشان از جمله مناطقی است که به شدت تحت تاثیر فرونشست زمین ناشی از استخراج بی‌رویه‌ی آب است. به دلیل بی توجهی به ورود و خروج آب زیرزمینی و تعادل این دو ورودی و خروجی،متاسفانه در استان اصفهان بالاترین نرخ فرونشست به این نقطه تعلق می‌گیرد. پدیداری آثار فرونشست،آخرین اثر فرونشست بر زمین است که اگر اقدامی نشود، بعد از آن خیلی دیر می‌شود. 

مدیر بخش مرکز زلزله‌شناسی مرکز تحقیقات راه،درباره قرارگیری راه آهن اصفهان-تهران در مسیر فرونشست بیان کرد: مسیر اصفهان تا قم به علت راه آهن سریع السیر مورد بررسی ما بوده است. از سمت تهران به قم و از قم به اصفهان ۲۸۵کیلومتر تقاطع پهنای فرونشستی به صورت لکه‌های جدا از هم داریم که دارای نرخ بالای فرونشست در حد ۱۰ سانتی متر در سال است. به کمیت این عدد توجه کنید، یعنی در ده سال این عدد به ۱ متر می‌رسد. هیچ مسیری نمی‌تواند در برابر ۱ متر فرونشست تحمل داشته باشد. محدوده بین اصفهان و قم یکی از مسیر‌های بارز فرونشست است. 

او افزود: در جنوب تهران به ابعاد ۳۰ کیلومتر در ۴۰ داریم، پایت دریاچه نمک در محدوده شمالی هم لکه‌هایی داریم. از کمربندی قم به کاشان کل مسیر پهنه ی فرونشست است و شکاف های عجیبی داریم. از کاشان به اصفهان هم بعد از گذر از ارتفاعات، حبیب آباد و دولت آباد به صورت سرتاسری درگیر فرونشست است.