ویژگی‌های برجسته شهید فخری‌زاده در علم و حکمرانی

به گزارش بهداشت نیوز حجت‌الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه در این مراسم یاد و خاطره شهدای خدمت، شهدای اخیر غزه و لبنان، رهبران جریان مقاومت و محور مقاومت، و شهدای علم و فناوری به‌خصوص شهید دکتر محسن فخری‌زاده را گرامیداشت و شهید فخری زاده را مایه افتخار علم و فناوری کشور دانست. 
وی از شهردار و مجموعه شهرداری تهران درباره ایده حکیمانه «ستارگان شهر» تشکر کرد و گفت: این مراسم به درستی با شهید فخری‌زاده آغاز شد. این ایده بسیار ارزشمند است و امیدوارم استمرار یابد تا این ستارگان درخشان در دل‌ها زنده بمانند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ما در کشور دانشمندان بسیاری داریم، از جمله استادان تمام و ممتاز، که بسیاری از آن‌ها خدمات ارزنده‌ای ارائه کرده‌اند. اما این سؤال مطرح می‌شود که چرا برخی از افراد مانند شهید فخری‌زاده، با وجود طی نکردن مسیرهای کامل دانشگاهی، نقشی کلیدی در پیشرفت علم و فناوری کشور ایفا می‌کنند؟
دانش عمیق و تخصص در فیزیک هسته‌ای
استاد خسروپناه برای پاسخ به این سؤال درباره شهید فخری‌زاده به پنج ویژگی برجسته وی اشاره و بیان کرد: شهید فخری‌زاده در دانش فیزیک هسته‌ای، عمیقاً عالم بود و این دانش را با دقت و فهمی دقیق درک کرده بود. اساتید این حوزه نیز بر تسلط او تأکید داشتند.
دغدغه تبدیل دانش به صنعت
وی با بیان اینکه شهید فخری زاده علم را برای علم نمی‌خواست، گفت: دغدغه اصلی او تبدیل دانش به صنعت و برطرف کردن نیازهای کشور بود. شهید فخری‌زاده با فرآیندهای مرتبط با تبدیل ایده به محصول صنعتی (TRL) آشنا بود و در این مسیر نقش کلیدی داشت.
عقلانیت و پیوند دانش با فلسفه
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: شهید فخری‌زاده نگاه عمیقی به فلسفه و علم داشت و تلاش می‌کرد بین دانش فیزیک و فلسفه پیوند ایجاد کند. او مباحث فلسفی، مانند حرکت جوهری ملاصدرا و مباحث عرفانی ابن عربی، را به‌خوبی با فیزیک مدرن، از جمله مکانیک کوانتوم، ترکیب می‌کرد. این نگرش منحصربه‌فرد او، فلسفه را از حالت نظری صرف به کاربردهای انضمامی کشاند.
استاد خسروپناه گفت: اولین بار که با ایشان آشنا شدم، نه ایشان را می‌شناختم و نه ارتباطی با او داشتم. شهید فخری‌زاده چهره‌ای رسانه‌ای نبود. یک‌بار، از طریق واسطه‌ای پیغامی برای ما فرستادند که در انجمن حکمت و فلسفه جلسات فلسفه فیزیک راه‌اندازی کنیم. نکته جالب این بود که من هم دغدغه‌ای مشابه داشتم. فلسفه محض که صرفاً به معقولات ثانی فلسفی بپردازد، برای ما کافی نبود. ما معتقد بودیم که فلسفه باید امتداد اجتماعی و علمی پیدا کند و به مفاهیم انضمامی و کاربردی بپردازد. به همین دلیل، پیش‌تر جلساتی در حوزه فلسفه زیست‌شناسی، فلسفه فیزیک و فلسفه علوم را آغاز کرده بودیم.
وی ادامه داد: در تبیین‌های فلسفی، به‌ویژه از حکمت متعالیه و عرفان ابن‌عربی بهره می‌برد. نمی‌خواهم بگویم شهید فخری‌زاده متخصص فلسفه ملاصدرا یا عرفان ابن‌عربی بود، اما آنچه از این دو مکتب مطالعه کرده بود یا از اساتید خود آموخته بود، به‌درستی درک کرده بود. این درک صحیح از مباحث فلسفی و ارتباط آن با مفاهیم مکانیک کوانتومی یکی از ویژگی‌های خاص ایشان بود.
مدیریت با رویکرد حکمرانی
استاد خسروپناه گفت: دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: ویژگی چهارم شهید فخری‌زاده، مدیریت او با رویکرد حکمرانی بود. برخی افراد مدیریتشان صرفاً از نوع Governance یا مدیریت هرمی است. اما شهید فخری‌زاده به حکمرانی به معنای واقعی اعتقاد داشت؛ مدلی که در آن نخبگان در سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و حتی فرآیندهای اجرایی مشارکت دارند. او هرگز نمی‌گفت: همه باید گوش بدهند." وقتی با ایشان آشنا شدم، هنوز خودم در حوزه حکمرانی کار نکرده بودم. اکنون که پنج یا شش سال است در این زمینه تألیفاتی دارم، بدون اغراق می‌گویم که احساس می‌کنم شهید فخری‌زاده گویی ده‌ها کتاب در این حوزه مطالعه و نظریه‌پردازی کرده بود. ای کاش افرادی که در حوزه فیزیک هسته‌ای با او کار کرده‌اند، مدل حکمرانی ایشان را مکتوب کنند.
خسروپناه در پایان بیان کرد: یکی از دغدغه‌های جدی من این است که انسان‌های موفقی مانند شهید رئیسی، شهید فخری‌زاده، شهید صفی‌الدین و شهید سیدحسن نصرالله الگوهای حکمرانی هستند. شهید فخری‌زاده، الگویی برای حکمرانی علم و فناوری داشت.
نگاه توحیدی و عرفانی
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه شهید فخری‌زاده فردی موحد و دارای نگاه عرفانی عمیق بود، بیان کرد: او از عرفان و توحید فلسفی بهره می‌برد و نگرشی الهی و معنوی نسبت به جهان داشت. انس او با اشعار حافظ و عرفای بزرگی چون ابن عربی، دیدگاه توحیدی او را غنا بخشیده بود.
استاد خسروپناه عنوان کرد: شهید فخری‌زاده، در کنار این ویژگی‌های برجسته، شخصیتی الهام‌بخش بود که نگاه عمیق و جامع او به علم و معنویت، مسیری نوین در پیشرفت علم و فناوری کشور ایجاد کرد.