محمدرضا سنگری گفت: سوگ، مرثیه، حماسه و معرفت، ۴ بُعد مهم شناخت ائمه اطهار علیهم‌السلام هستند؛ توجه به سوگ و مرثیه فراوان است، اما حماسه عموما مغفول می‌‌ماند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، اولین همایش سراسری مداحان حماسی خوان و شعرای حماسی‌سرا به همت اداره کل فرهنگی شهرداری تهران و هیأت رزمندگان اسلام در تالار ایوان شمس تهران برگزار شد. در این مراسم، شاعران و ذاکران اهل بیت محمود کریمی، سعید حدادیان، میثم مطیعی، سیدمجید بنی‌فاطمه، مهدی رسولی، محمدرضا طاهری، صادق آهنگران، حسین طاهری، مرتضی طاهری، قاسم صرافان، احمد بابایی و ... حضور داشتند.
مصطفی زیبایی‌نژاد مدیرکل فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به پیشینه حماسه‌خوانی در تاریخ اسلام گفت: حماسه‌خوانی و حماسه‌سرایی از سنت‌های قدیمی مداحان و شاعران در رثای سیدالشهدا و ائمه اهل بیت علیهم‌السلام است. موضوعی در برهه‌های دیگر از تاریخ شیعه به ویژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز ادامه پیدا کرد و نمونه‌های فاخری از آن را در دفاع مقدس به وضوح می‌بینیم. هیئت‌ها نیز همواره به حماسه‌خوانی برای شهادت سیدالشهدا اهتمام داشتند و این موضوع به صورت ویژه مورد توجه قرار می‌گرفته است.
وی ادامه داد: ذات حماسه‌خوانی و حماسه‌سرایی به گونه‌ای است که جامعه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و می‌تواند فضای آن را تغییر بدهد. این روزها در شرایطی هستیم که محور حق با تمام وجود در برابر جبهه باطل قرار گرفته و در حال مبارزه همه‌جانبه با آن است. بدون شک رشادت‌هایی که رزمندگان مقاومت در میدان‌های نبرد رقم می‌زنند، حماسه‌های بسیار بزرگی است که باید از طریق شعر و مداحی بیان شوند تا سبب افزایش روحیه این رزمندگان گردد. خوشبختانه می‌بینیم بخش مهمی از این حماسه‌ها توسط هیئتی‌ها، مداحان و شاعران کشور بازخوانی می‌شوند.
مدیرکل فرهنگی شهرداری تهران با اشاره به نخستین همایش حماسه‌خوانان و حماسه‌سرایان گفت: جای خالی یک همایش و دورهمی درباره حماسه‌خوانی و حماسه‌سرایی احساس می‌شد که با همراهی دوستان‌مان در هیئت رزمندگان اسلام به برگزاری این همایش مهم رسیدیم. حضور شاعران و مداحان شاخص و نام آشنا از سراسر کشور مایه دلگرمی ما بود که بتوانیم این رویداد را با کیفیت هر چه بهتر برگزار کنیم. هدف از برگزاری این همایش هماهنگی، هم‌افزایی و شناخت ظرفیت‌های موجود در حوزه حماسه‌خوانی و حماسه‌سرایی است.
او ضمن اشاره به معرفی برگزیدگان شعر و مداحی در این همایش گفت: هیئت رزمندگان فراخوانی داده بودند تا طی آن از مداحان و شاعران حماسی‌‌خوان و حماسی‌سرا تقدیر بشود. این تقدیر در دو محور خواهد بود و یک بخش مربوط به مداحان و شاعران نام آشنای کشور است که آثارشان را بارها شنیده‌ایم و بخش دوم مربوط به تقدیر از جوانان است. امیدواریم بتوانیم با این اقدام روند حماسه‌خوانی در هیئت‌ها را رونق بیشتری ببخشیم.
امین توکلی‌زاده، معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران نیز در مقدمه صحبت‌های خود، یاد و خاطره علی معلم را گرامی داشت و گفت: ما مدیون شاعری حماسه‌سرایی هستیم که شعرش مکتب شهیدپروری داشت. باید یادی از علی معلم بکنم که شعرش پر از حماسه بود.
وی با اشاره به تلاش‌های همه‌جانبه هیئتی‌ها در امورات مختلف اجتماعی و فرهنگی گفت: خاطرم هست اول دهه کرامت بود که بچه هیئتی‌های شهرمان دور هم جمع شدند و گفتند: فیلمی سینمایی به نام «عنکبوت مقدس» ساخته شده که به امام رضا ما توهین کرده است؛ بنابراین باید کاری بکنیم. این‌گونه شد که دست به دست هم دادند و اجتماع بزرگ امام رضایی‌ها را رقم زدند. همین هیئتی‌ها در دوران کرونا پای کار آمدند و زحمت کشیدند. در حال حاضر نیز همین است و هیئتی‌ها محفل‌هایشان را به سوریه و لبنان برده‌اند و برای مظلومیت شیعیان سوگواری می‌کنند.
توکلی‌زاده ادامه داد: همه آنها از مکتب قهرمان‌پروری هستند و با کارهای خود قهرمان پرورش می‌دهند. در حقیقت، هیئت‌ها تبدیل به محلی برای پرورش قهرمان شده‌اند. آنها شیعه ایستاده و مقاوم پرورش می‌دهند، نه شیعه نشسته و محزون. بسیار خوشحالیم که ما هم در این مسیر قدم گذاشتیم و سهمی داریم.
محمدرضا سنگری در بخش دیگری از این جلسه صحبت کرد؛ او ضمن تقدیر از برگزاری چنین رویدادی با هدف توجه به حماسه در مکتب سیدالشهدا و اهل بیت علیهم السلام گفت: به منظور شناخت ائمه اطهار علیهم السلام، 4 ضلع اساسی وجود دارد که لازم است برای هر کدام مجال و فرصت کافی گذاشته شود؛ سوگ، مرثیه، حماسه و معرفت این 4 بعد مهم هستند؛ توجه به سوگ و مرثیه فراوان صورت می‌گیرد اما حماسه عموما مغفول می‌‌ماند. علاوه براین، باب معرفتی نیز موضوعی است که باید بیشتر بدان توجه کرد.
وی ادامه داد: بدون شک، در عزاداری برای سیدالشهدا هم باید به بعد سوگ و وجه تراژدیک این واقعه پرداخت و هم به بعد حماسه توجه کرد؛ من، سوگ را تربیت عاطفی نامگذاری کرده‌ام، بدین معنی که وقتی برای واقعه کربلا اشک می‌ریزیم، باطن عاطفی خود را تربیت می‌کنیم. این اتفاق در شرایطی است که به بعد حماسی کمتر توجه شده است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام با ذکر چند مثال صحبت‌های خود را ادامه داد و گفت: برای نگاه به وجه حماسی واقعه کربلا، می‌خواهم چند مثال برای شما بزنم؛ اولین مثال، حاوی توجه حضرت حجت به حماسه در آخرین لحظات قبل از شهادت اباعبدالله الحسین است؛ ایشان در توصیف دقایقی که امام حسین علیه‌السلام در گودال قتلگاه هستند، می‌فرمایند: «پیشانی‌ات پر از عرق بود؛ تو را می‌زدند و تو به سمت چپ و راست می‌چرخیدی، به گوشه چشم به خیمه‌ها نگاه کردی و سریع نگاهت را آنان گرفتی.» دقت داشته باشید که همه اینها حماسه است.
وی اضافه کرد: دومین و سومین مثال، تصاویری است که خبرنگاران حاضر در کربلا از امام حسین تصویر کرده‌اند. حمید بن مسلم ازدی یکی از این خبرنگاران است که در لحظه شهادت امام حسین به گودال قتلگاه نزدیک می‌شود. او یک گزارش کاملا حماسی می‌دهد و می‌گوید: «من جنگ‌های فراوانی را دیدم اما به حد کسی را ندیدم که زخم‌های زیادی بر بدنش باشد و همه چیزش را از دست داده باشد. با وجود این شرایط، چهره‌ی او پرشکوه‌‌تر از هر چهره دیگری بود و آرامش داشت.» سومین خبرنگار هم هلال بن نافع است که او از لشکریان عمر بن سعد می‌باشد. او می‌نویسد: «قسم می‌خورم که میدان‌های نبرد فراوانی دیدم اما کسی را ندیدم که غرق در خون باشد اما چهره‌‌ای زیبا و درخشان داشته باشد. این قدر این چهره آرام بود که از تصمیمم برای قتلش گذشتم!»
میثم مطیعی مداح و ذاکر اهل بیت در بخش دیگری از جلسه گفت: در واقعه کربلا دو صفحه می‌بینیم؛ یکی صفحه نور است و دیگری صفحه ظلمت. وعده خداوند این است که صفحه نور بر صفحه ظلمت به پیروزی می‌رسد. سوال اصلی اینجاست که اشک را در رثای یک قهرمان می‌گیریم یا کسی که کشته شده است؟ آیا عزاداری حسینی برخاسته از حماسه حسینی است یا سوگ و احساس و عاطفه است؟ دقت داشته باشید که اصل قیام عاشورا و مکتب امام حسین، حماسه است و ما به عنوان مداح باید این حماسه را ستایش کنیم. البته از صحبت‌های ما اینطور برداشت نشود که نباید به صحنه‌های سوگ و عاطفه پرداخت، بلکه آنها هم باید گفته شوند اما فقط نباید بر روایت سوگ متمرکز شویم. بنده معتقدم اصل قیام امام حسین آن جنبه تراژیک و عاطفی نیست، بلکه باید حماسه را زنده نگه داشت، چرا که اصلی‌ترین جنبه قیام امام حسین، حماسه است.
محمود کریمی مداح و ذاکر اهل بیت یکی دیگر از حاضران در این جلسه بود و در سخنانی گفت: برخی اشعاری که خوانده می‌شود، شعر روز است و برخی دیگر، شعر به روز؛ شاعران باید حرف به روز بگویند و «هیهات من الذله» که نمادی از حماسه‌سرایی است، حرف به روز است.
مهدی رسولی مداح نیز در سخنانی گفت: به نظرم حماسه‌خوانی را نباید صرفا در یک میدان مبارزه و جهاد ببینیم، که اگر این‌گونه آن را مورد نظر قرار بدهیم دچار خطای راهبردی می‌شویم. بدون شک امام حسن علیه السلام با صلح خود پرچمدار حماسه و مبارزه است و او را باید اشجع‌الناس بدانیم، چرا که حتی اطرافیان او هم تدابیر ارزشمندش را نفهمیدند. امام صادق علیه‌السلام نیز پرچمدار علم در بین شیعیان و پرچمدار مبارزه است. بنابراین اگر فقط حماسه را در ساحت شمشیر و نیزه ببینیم، دچار خطای راهبردی شده‌ایم.
در بخش پایانی این مراسم، از برگزیدگان این همایش تقدیر شد. در بخش نخست، 5 مداح حماسهخوان ویژه و 5 شاعر حماسه‌سرای ویژه تقدیر شدند:
مداحان حماسهخوان: میثم مطیعی، سیدرضا نریمانی، مهدی رسولی، محمدحسین حدادیان و حسین طاهری
شاعران حماسه‌سرا: محمود حبیبی کسبی، میلاد عرفانپور، محمد رسولی، محمد اسدالهی و حمید رمی
همچنین در بخش مردمی، 3 مداح حماسهخوان و 3 شاعر حماسه‌سرا برگزیده شدند:
مداحان حماسهخوان مردمی: محمدرضا بزری، مسعود پیرایش، یاسین زندی
شاعران حماسه‌سرای مردمی: فاطمه نانی‌زاد، عالیه محرابی و فاطمه جوشقانیان
علاوه بر اینها، دو شاعر نیز از سوی هیئت رزمندگان اسلام برگزیده شدند: قاسم صرافان و امیر عباسی.
