اواخر پاییز تا اواسط زمستان، «جره» و «بالاده» کازرون در استان فارس میزبان گردشگرانی است که به تماشای نرگس‌ها آمده‌اند.
به گزارش همشهری آنلاین ، این منطقه به دلیل آب و هوای معتدل و خاک حاصلخیز یکی از مهم‌ترین مراکز تولید و پرورش گل نرگس در کشور به شمار می‌رود؛ جایی که به خانه نرگس ایران لقب گرفته و جایگاه رویش ژنتیک گل نرگس هم هست. حالا با گذشت ۲ سال از ثبت ملی شدن نرگس‌زارهای این منطقه، این‌طور که «زهرا بنا» کارشناس مسئول واحد باغبانی جهاد کشاورزی کازرون به همشهری می‌گوید اجرای طرح صنایع تبدیلی برای تهیه اسانس گل نرگس در منطقه جره و بالاده منتظر صدور مجوز است.
بزرگترین دیمزار نرگس
عطر نرگس از گوشه و کنار شهر به مشام می‌رسد. شهرستان کازرون بزرگترین تولیدکننده گل نرگس در ایران است. کارشناس مسئول واحد باغبانی جهاد کشاورزی کازرون می‌گوید: «ارقام متفاوت نرگس در استان‌های مختلف کشت می‌شود. بیشتر رقم نرگس شهرستان جره و بالاده رقم شهلای کم پر و شهلای پر پر است.» ویژگی خاص منطقه جره و بالاده که از سال ۱۳۹۵از سوی انجمن گل و گیاه کشور به عنوان خانه نرگس ایران شناخته شده، داشتن بزرگترین گلزار نرگس در کشور است. در این منطقه از هر هکتار تقریبا ۵۰۰ کیلوگرم گل برداشت می‌شود.
زهرا بنا درباره مساحت زیر کشت ادامه می‌دهد: «سطح زیر کشت گل نرگس در منطقه جره و بالاده ۲۶۰ هکتار است که ۱۱۰ هکتار آن به صورت یکپارچه دیمزار است. متوسط عملکرد در مترمربع بین ۵۰ تا ۷۰ شاخه گل نرگس است. اگر بارندگی خوب باشد تا ۱۰۰ شاخه در هر مترمربع نیز برداشت می‌شود.»
علاوه بر استان فارس گل نرگس در خوزستان، خراسان جنوبی، لرستان، کهگیلویه و بویراحمد گلستان، مازندران، سمنان، البرز، ایلام، کرمان، تهران، همدان و مرکزی هم کشت می‌شود که در مجموع سالانه حدود ۶۰۰ میلیون شاخه گل نرگس از سطح زیر کشت بیش از هزار هکتار برداشت می‌شود.
نرگس‌کاران
از آنجا گل نرگس در فارس و خوزستان به صورت دیم کشت می‌شود و در مابقی مناطق به دلیل مقاوم بودن به کم‌آبی، نیاز آبی اندکی دارد، فرصتی برای اشتغالزایی نیز هست. زهرا بنا در این باره می‌گوید: «به طور متوسط در هر هکتار نرگس‌زار ۳ تا ۵ نفر به صورت مستقیم و ۴ تا ۶ نفر به صورت غیر مستقیم مشغول کارند.» آمار نشان می‌دهد اشتغال فصلی گل نرگس در زمان برداشت و کاشت پیاز به ۱۰۰ نفر در هکتار می‌رسد و حدود ۲۰ هزار نفر در کشور در کشت و تولید گل نرگس فعالیت می‌کنند. این اشتغال شامل مراحل مختلف کاشت، برداشت، بسته‌بندی و توزیع گل نرگس است. بنا ادامه می‌دهد: «افزایش سطح زیر کشت برای افزایش اشتغالزایی بومیان یکی از برنامه‌های در دست اجراست.»
در استان فارس۶۵۰۰۰ نفر، استان خوزستان۶۲۰۰ نفر، استان مازندان ۱۰۰۰ نفر، استان خراسان جنوبی ۷۵۰ نفر و استان گلستان۱۰۰نفر به کسب و کار در تولید گل نرگس مشغول هستند.
جایگاه رویش ژنتیکی گل نرگس کشور
منطقه جره و بالاده به عنوان جایگاه رویش ژنتیکی گل نرگس در ایران نیز معرفی شده که به مفهوم تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی ارزشمندی است که در گونه‌های مختلف گل نرگس وجود دارد. این منطقه به دلیل شرایط آب‌وهوایی متنوع و خاک حاصلخیز، میزبان گونه‌های متعددی از گل نرگس است که برخی از آنها به طور طبیعی رشد می‌کنند و برخی دیگر کشت می‌شود.
استان فارس دارای انواع نرگس شیپوری، بوقی، شیراز، پر پر، هزار پر و شهلا، نرگس مسکین، نروک یا پنجه گربه‌ای است. ذخایر ژنتیکی امکان پرورش گونه‌های متنوع گل نرگس را فراهم می‌کند که از نظر مقاومت به شرایط محیطی، کیفیت گل، و عطر، قابل‌توجه‌اند. افزایش بهره‌وری در کشت از دیگر مزایای این ذخیره ژنتیکی است که به گفته زهرا بنا، فرصتی برای توسعه گردشگری را فراهم کرده‌است.
او می‌گوید: «در فصل برداشت نرگس این منطقه میزبان گردشگران بسیاری است که علاوه بر لذت بردن از نرگس‌زار، با شیوه برداشت و بسته‌بندی گل‌های نرگس نیز آشنا شوند. مردم محلی هم با تهیه انواع غذاهای محلی و صنایع دستی از آنان پذیرایی می‌کنند. تا کنون چند بار جشنواره گل نرگس هم در این منطقه برگزار شده است. حفظ این تنوع ژنتیکی و بهره‌گیری از آن می‌تواند نقش مهمی در توسعه پایدار مناطق روستایی و اقتصادی دارد.»
فرصتی برای سرمایه‌گذاری
استان فارس به دلیل کیفیت بالای گل نرگس، بخش مهمی از نیاز بازار را که طور معمول شامل بازار گل تهران، گل فروشی‌های شیراز و استان‌های مجاور است، تامین می‌کند، اما با چالش‌هایی نظیر نبود واحدهای فرآوری روبه‌رو است. بنا می‌گوید که نرگس‌کاران از نبود صنایع تبدیلی و خام فروشی گل نرگس ناراضی هستند. او ادامه می‌دهد: «مطالعات برای راه‌اندازی صنایع فرآوری اسانس گل نرگس و عرقیجات انجام شده و منتظر صدور مجوز هستیم تا کسب و کار نرگس‌کاران با ایجاد ارزش افزوده رونق بیشتری بگیرد.» علاوه بر اسانس و عرقیات موارد دیگری هم از جمله صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی، بسته‌بندی و صادرات نیز شامل صنایع تبدیلی گل نرگس می‌شود که هنوز برای آن اقدامی صورت نگرفته در حالی که فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری و اشتغالزایی است.
