انواع روغن هیدرولیک بر اساس پارامتر های مختلفی دسته بندی می شوند. اصلی ترین پارامتر های دسته بندی روغن هیدرولیک، بر اساس روغن پایه (معدنی، سنتتیک و نیمه سنتتیک) و کاربرد روغن می باشند که متناسب با نوع تجهیزات، شرایط کاری و دمایی، انتخاب می شوند. نقش انواع روغن هیدرولیک، انتقال نیرو، روانکاری، خنک کاری و آب بندی قطعات فلزی سیستم های هیدرولیک می باشد.
انواع روغن هیدرولیک از لحاظ روغن پایه
یکی از اصلی ترین پارامتر های انتخاب روغن های هیدرولیک، روغن پایه است. نوع روغن پایه نشان دهنده ترکیب اصلی شیمیایی، شرایط عملکرد روغن، میزان روانکاری، مقاومت در برابر دما و فشار، در روغن های هیدرولیک می باشد. در ادامه انواع روغن های هیدرولیک را بر اساس روغن پایه مورد بررسی قرار می دهیم:
روغن پایه معدنی
روغن های پایه معدنی از پالایش نفت خام به دست می آیند و قیمتی پایین تر از انواع دیگر دارند. این روغن ها پایداری شیمیایی و روان کنندگی خوبی را شامل می شوند ولی در دمای بالا یا شرایط خاص ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشند. اکثر روانکار های تولید شده توسط شرکت بهران مانند روغن هیدرولیک بهران، از این نوع روغن پایه تولید می شوند و کاربردی عمومی دارند.
روغن پایه نیمه سنتتیک
روغن های پایه نیمه سنتتیک از ترکیب روغن های سنتتیک و معدنی تشکیل می شوند و مزایای هر دو روغن پایه را دارند. این روغن ها پایداری حرارتی، ویسکوزیته بهتر و قابلیت کارکرد در محدوده دمایی وسیع تری نسبت به روغن های معدنی داشته و از لحاظ اقتصادی، دارای قیمت مقرون به صرفه ای نیز هستند. روغن هیدرولیک بهران سه خط، نوعی روغن نیمه سنتتیک است که در سیستم های هیدرولیک صنعتی و ماشین آلات صنعتی استفاده می شود.
روغن پایه سنتتیک
روغن های پایه سنتتیک از ترکیبات شیمیایی در آزمایشگاه ها برای شرایط خاصی تولید می شوند. این روغن ها نسبت به دو نوع دیگر، مقاومت بالاتر در برابر حرارت، اکسیداسیون و فشار دارند و برای محیط های کاری سخت مانند صنایع فولاد و تجهیزات سنگین، گزینه مناسبی می باشند.
انواع روغن هیدرولیک از لحاظ کاربرد
روغن هیدرولیک گیربکس اتوماتیک، از لحاظ کاربرد به چند دسته تقسیم بندی می شود. این دسته بندی ها بر اساس شرایط کاری، نیاز های خاص صنعتی و نوع سیستم هیدرولیک، دارای خواص و ویژگی های منحصر به فردی می باشند. در ادامه برخی از انواع روغن هیدرولیک صنعتی را مورد بررسی قرار می دهیم:
روغن های هیدرولیک عمومی
یکی از انواع روغن هیدرولیک صنعتی، روغن های هیدرولیک با کاربرد عمومی می باشند. این روغن ها معمولا پایه معدنی دارند و دارای افزودنی های ضد خوردگی و ضد زنگ زدگی هستند و برای سیستم های هیدرولیک عادی که تحت فشار یا دمای متوسط کار می کنند، گزینه مناسبی خواهند بود. روغن هیدرولیک بهران سه خط، بهران 400 و بهران 280 نمونه ای از روغن های هیدرولیک عمومی می باشند.
روغن هیدرولیک مقاوم به آتش
روغن هیدرولیک مقاوم به آتش عموما از روغن پایه سنتتیک یا انواع خاص روغن پایه مانند روغن پایه آبی (HFA و HFB) و روغن پایه استری (استر های فسفاتی و استر های مصنوعی)، تولید می شود که اشتعال پذیری پایینی دارد و در مقابل آتش مقاوم می باشد.
این روغن ها برای محیط هایی که خطر آتش سوزی وجود دارد مانند صنایع فولاد، ریخته گری و نیروگاه ها، گزینه مناسبی می باشند. شرکت بهران، پارس و سپاهان این نوع روغن را در ایران تولید می کنند.
روغن هیدرولیک مقاوم به فشار بالا (EP)
این نوع روغن هیدرولیک گیربکس اتوماتیک، معمولا از پایه روغن معدنی یا سنتتیک با افزودنی های مقاوم به فشار مانند سولفور و فسفر، برای سیستم هایی که تحت فشار بالا و بار های بسیار زیاد کار می کنند، تولید می شود.
افزودنی های مقاوم به فشار این روغن، باعث محافظت بیشتر از قطعات هیدرولیک در شرایط کاری سخت می شوند. روغن هیدرولیک ep بهران، سپاهان HLP 46 Ep و ایرانول HLP 46 از انواع این روغن هستند.
روغن هیدرولیک خودرو
روغن هیدرولیک خودرو معمولا از روغن پایه سنتتیک، نیمه سنتتیک و معدنی، به گونه ای تولید می شود که در دماهای متغیر و شرایط کاری خاص خودرو ها، عملکرد خوبی داشته باشد. از این روغن ها در سیستم هیدرولیک فرمان و ترمز خودرو های هیدرولیک استفاده می شود. از انواع روغن قابل استفاده در خودرو، می توان به روغن هیدرولیک بهران سه خط، روغن هیدرولیک فرمان سپاهان و روغن هیدرولیک فرمان بهران، اشاره کرد.
روغن های هیدرولیک چند درجه ای
روغن های هیدرولیک با ویسکوزیته چند درجه ای به طور مثال در ایرانول 20w50، در زمستان و شرایط محیطی سرد، دارای ویسکوزیته 20 و در تابستان و شرایط محیطی گرم، دارای ویسکوزیته 50 می باشند. این روغن ها برای تجهیزاتی که در شرایط دمایی متغیر کار می کنند و نیاز به روانکاری موثر در طیف گسترده دمایی را دارند، گزینه مناسبی می باشند.
از روغن های هیدرولیک چند درجه ای در سیستم های مختلفی مانند سیستم های هیدرولیک صنعتی، انتقال قدرت و ماشین آلات کشاوزی استفاده می شود. برخی روغن هیدرولیک بهران، سپاهان 20w50، شل تلوس s2 v15w40 و ایرانول 15w40 از این دسته روغن ها هستند.
روغن های هیدرولیک با پایه گیاهی یا زیست تخریب پذیر
نوعی دیگر از انواع روغن هیدرولیک، روغن هیدرولیک زیست تخریب پذیر می باشد. این روغن ها از تریگلیسرید، اسید های چرب و فیتو استرول ها تولید می شوند که با طبیعت سازگار بوده و مضر نیستند.
از این روغن ها در برخی صنایع دریایی، ماشین آلات کشاورزی و سیستم های هیدرولیکی استفاده می شود. برخی از روغن های هیدرولیک با پایه گیاهی، روغن شل ecohydraulics، بیو هیدرولیک فلوئید و یوکا هیدرولیک هستند.
