دردسرهای بازگشت به زمین

اکشن‌های علمی ــ تخیلی همواره یکی از محبوب‌ترین ژانرها در هر دو صنعت سینماوتلویزیون بوده‌اند. به همین دلیل سریال‌های علمی ــ تخیلی همه‌ساله در سطح وسیعی تولید و روی آنتن می‌روند. زمانی که این درام‌های اکشن علمی ــ تخیلی با حال‌و‌هوای رمزوراز و تعلیق به تصویر کشیده می‌شوند، جذابیت آنها برای تماشاگران و دوستداران این ‌گونه تصویری بیشتر هم می‌شود.

براین مبناست که سازندگان اکشن «صورت فلکی» دست به تولید آن زدند. در همان زمان ساخت سریال، تهیه‌کنندگانش امید بسیار زیادی داشتند که بتوانند فصل‌های زیادی از آن را ساخته و روی آنتن بفرستند. در نوشتار پیش‌رو به این سریال که به‌زودی از شبکه چهار سیما پخش خواهد شد، پرداخته‌ایم. سریال داستان فضانوردی است که پس از یک حادثه در ایستگاه فضایی، به شکل معجزه‌آسایی به زمین باز‌می‌گردد و به همراه خود دستگاه آزمایش اتم سرد که حاوی آزمایش‌های پیشرفته‌ای از فیزیک کوانتوم است، می‌آورد.  پس از بازگشت، این فضانورد تجربیات عجیبی را پشت‌سر می‌گذارد که نشان از جابه‌جا شدن دو دنیای موازی و برخی افراد آن است. صورت فلکی از داستان پیچیده اما جذاب برخوردار است و با این‌که ریتم نسبتا کندی دارد ولی با ایجاد ابهامات، معماها و تعلیق‌هایی بیننده را با خود همراه می‌سازد و به‌ویژه می‌تواند برای دوستداران آثار علمی ــ تخیلی جذابیت خاصی داشته باشد. 
   
ارجاعات مثبت
صورت فلکی با حال‌و‌هوای روانکاوانه و دلهره‌آور خود،تا حد زیادی یادآور فیلم‌های بسیار موفقی چون «بیگانه» ریدلی اسکات است. به باورمنتقدان تلویزیونی موفقیت اکشن‌های معمایی فیلمسازانی چون اسکات واستیون اسپیلبرگ، دست‌اندرکاران تلویزیون را  به تولید سریال‌هایی با این حال‌و‌هوا ترغیب کرد. این در حالی است که تا قبل از این، برنامه‌سازان تلویزیونی در اکشن‌های علمی ــ تخیلی خود بیشتر به تعریف داستان‌هایی فانتزی می‌پرداختند و عموم تماشاگران هم از کارهایی چون «سفر سیاره‌ای» (که در ایران با نام «پیشتازان فضا» روی آنتن رفت و از سریال‌های بسیار پربیننده دهه ۶۰ میلادی بود) استقبال می‌کردند. 
   
هزینه کلان فضایی
پیتر هارنس، خالق صورت فلکی، فیلمنامه آن را براساس طرحی از ‌شان جابلونسکی نوشت و اصرار بر این دارد که داستان سریالش اقتباسی از هیچ‌یک از فیلم‌های موفق ژانر علمی ــ تخیلی نیست و اصیل است. این محصول مشترک تلویزیونی فرانسه، انگلستان و آمریکا با هزینه‌ای کلان وارد مرحله تولید شد.شایعات حکایت ازآن دارد که سازندگانش حدود ۱۵۰میلیون دلار برای تولید آن هزینه کردند. این رقم تاکنون یکی از بزرگ‌ترین ارقامی است که صرف تولید یک سریال شده واگر درام‌های تاریخی همچون «بازی تاج و تخت»راکنار بگذاریم، کمتر مجموعه‌ای را می‌توان سراغ گرفت که چنین هزینه کلان تولیدی داشته باشد. 
   
پرتنش و تعلیقی
نومی راپاس،بازیگر مطرح سینما و تلویزیون فرانسه،نقش اصلی صورت فلکی را بازی کرده است. در این درام پرتنش تعلیقی، او در قالب کاراکتر جوهانا با نام مختصر «جو» ظاهر شده است. جاناتان بنکس و جیمز دآرسی، دو بازیگر سرشناس دیگر دنیای تصویر، نقش‌های مقابل راپاس را بازی کرده‌اند. باربارا سوکوا، بازیگر مطرح دهه۷۰میلادی آلمان هم از دیگر بازیگران مطرح سریال است. صورت فلکی داستانی تعلیقی را به تصویر می‌کشد که تا حد زیادی هم، فضای خانوادگی دارد. با برخورد یک شیء ناشناس به ایستگاه بین‌المللی فضایی، یکی از پنج سرنشین این ایستگاه کشته می‌شود. جو که فضانوردی سوئدی است، همراه بقیه فضانوردان سعی در تعمیر ایستگاه فضایی دارند. زمانی که جو به زمین برمی‌گردد، متوجه این واقعیت تلخ می‌شود که برخی از بخش‌های زندگی‌‌اش را گم کرده یا نمی‌تواند آنها را به یاد بیاورد. داستان سریال با این پرسش جلو می‌رود که چرا چنین اتفاقی افتاده و جو برای بازگرداندن خاطرات و گذشته‌‌اش دست به چه اقداماتی خواهد زد. 
   
همکاری خلاقانه
به گفته هارنس خالق سریال؛ طرح تولید صورت فلکی برای اولین‌بار آوریل سال ۲۰۲۲ در شبکه اپل مطرح شد. همه از شنیدن طرح داستانی آن شگفت‌زده شده بودند. با انتخاب مایکل مک لارن برای کارگردانی سریال، همه کارها به‌سرعت جلو رفت. با ورود الیور هیرشبیگل، فیلمساز مولف آلمانی به گروه کارگردانان این اطمینان حاصل شد که نتیجه کار اثری جذاب و قابل‌تأمل خواهد بود. جوزف سدار فرانسوی هم فیلمساز دیگری بود که به پروژه پیوست. مسئولان هنری آلمان بخشی از هزینه‌های تولید را تقبل کردند که این امر حکایت از توجه خاص آنان به این سریال می‌کرد. به این ترتیب، کلید فیلمبرداری صورت فلکی ژوئن ۲۰۲۲ در لوکیشن‌های کشور آلمان زده شد. اولین اپیزود سریال اواخر فوریه ۲۰۲۴ روی آنتن رفت. صورت فلکی در یک فصل هشت قسمتی به نمایش خود خاتمه داد. با آن‌که صحبت‌های زیادی پیرامون تولید فصل دوم سریال در رسانه‌ها مطرح بوده، تاکنون خبر رسمی درباره کلید خوردن فصل دوم مخابره نشده است. 
   
احتیاط در برخورد
برخورد منتقدان با سریال وداستان آن با احتیاط همراه بوده و نوع داستانگویی خاص آن باعث شد تا نظرها با دقت و احتیاط بیشتری ارائه شود. با وجود این، بیش از۷۵‌درصد نقدهای فیلم مثبت و در تأیید داستان و لحن روایتی آن بود. منتقد نشریه روتن تومیتو، از جمله نوشت: «بازی‌های خوب و طبیعی بازیگران در کنار خلق فضایی ترسناک و دلهره‌آور، از جمله نکاتی است که باید به آن اشاره شود. این مسأله باعث می‌شود تا تمام توجه بیننده به اتفاقات عجیب‌و‌غریبی باشد که قرار است در ادامه رخ دهد. تغییر صحنه‌های ناگهانی داستان، ضربات جانانه‌ای به تصورات تماشاچی زده و او را به تعجب وامی‌دارد.»
   
نکته غیرمنتظره!
همه اینها در حالی است که تماشاگران سریال از شیوه داستانگویی آن استقبال کرده و باعث شدند تا صورت فلکی به صورت یکی از پربیننده‌ترین سریال‌های ژانر علمی ــ تخیلی درآید. این همه درشرایطی بود که این اکشن دلهره‌آور روانکاوانه به‌دلیل متفاوتی هم باعث بروز خبر و جنجال شد. سازندگان سریال در دو اپیزود آن، اقدام به استفاده از دو تابلوی معروف نقاشی هوگو سیمبرگ، نقاش سمبولیست فنلاندی کردندوآنها را در دل داستان خود به نمایش گذاشتند. به گفته سازندگان مجموعه، این تابلوها نقشی سمبلیک در تعریف برخی زوایای داستان سریال داشته‌اند و استفاده از آنها عمدی بوده که این مسأله صدای اعتراض برخی از مدیران گالری‌های هنری و دوستداران عالم نقاشی را بلند کرد. 
   
سکانداری یک خانم
نومی راپاس، بازیگر اصلی سریال همکاری با آن را گامی مهم در کارنامه هنری خود ارزیابی کرده و می‌گوید: «همیشه دوست داشتم بازیگر یک درام اکشن علمی ــ تخیلی با محتوایی از این دست باشم. ژانر علمی ــ تخیلی معمولا ژانری مردانه است و شخصیت‌های خانم در آنها نقش چندانی ندارند. برای همین، بلافاصله بعد از مطالعه فیلمنامه بازی در آن را قبول کردم. در اینجا هم مثل مجموعه فیلم بیگانه که سیگورنی ویور همه‌کاره داستان و ماجراها بود، کاراکتر جو، سکان امور را به دست دارد و اوست که داستان و ماجراها را پیش می‌برد. به نظر من، از این جهت صورت فلکی یک استثنا در بین سریال‌های علمی ــ تخیلی است و باید آن را به فال نیک گرفت.»

آواهایی از آسمان
سریال صورت فلکی توسط ۲۴ نفر از گویندگان گفتار فیلم در واحد دوبلاژ اداره‌کل تأمین و رسانه بین‌الملل سیما دوبله شد. مدیر دوبله این سریال سعید شیخ‌‌زاده و صدابردار آن سهیل عابدی است. شیلا آژیر، رضا آفتابی، رضا الماسی، امیر حکیمی، مریم رادپور، سیما رستگاران، منوچهر زنده‌دل، لادن سلطان‌پناه، ابوالفضل شاه‌بهرامی، مریم شاهرودی، زهره شکوفنده، مرضیه صفی‌خانی، مهسا عرفانی، نغمه عزیزی‌پور، حسن کاخی، امیربهرام کاویانپور، امیرصالح کسروی، نسرین کوچک‌خانی، کسری کیانی، اکبر منانی، امیر منوچهری، غلامرضا مهرزادیان، صنم نکواقبال و سعید شیخ‌‌زاده صداپیشه‌های این اثر بوده‌اند. این مینی‌سریال هشت قسمتی از  امروز ساعت صفر بامداد راهی آنتن شده است.