حواشی کنسرت جنیفر در عربستان؛ تضاد سنت و مدرنیته

«موسم‌الریاض» یک برنامه سرگرمی و جشنواره‌ای بین‌المللی است که در شهر ریاض، پایتخت پادشاهی عربستان سعودی برگزار می‌شود. آن‌طور که در اهداف این جشنواره از سوی مسئولان عربستانی بیان شده، قرار است این جشنواره عربستان را در افق ۲۰۳۰ به یک مقصد تفریحی گردشگری جهانی مبدل کند که «کیفیت زندگی» و ارتقای آن به‌زعم برگزارکنندگان، یکی از چشم‌اندازهای این برنامه است.

آنچه می‌خوانید گزارش روزنامه همدلی درباره حواشی یک جشنواره در عربستان است: جشن‌های ۲۵۰۰ ساله که به‌منظور بزرگداشت همین مدت تاریخ مدون شاهنشاهی ایران و در زمان سلطنت محمدرضا شاه پهلوی از تاریخ ۱۲ تا ۱۶ اکتبر ۱۹۷۱ یعنی سه‌شنبه ۲۰ مهر تا شنبه ۲۴ مهر ۱۳۵۰ در تخت جمشید برگزار شد، جشنی گران بود که صرف‌نظر از تمام انتقاداتی که درباره آن مطرح شده و هنوز هم می‌شود، به نقل از جلد چهاردهم از کتاب نیمه پنهان (سیمای کارگزاران فرهنگ و سیاست) که توسط موسسه کیهان منتشر شده و به زندگی امیرعباس هویدا اختصاص دارد جشنی بود که توسط صهیونیست‌ها طراحی شده بود هرچند جرقه اولیه این جشن را شجاع‌الدین شفا مشاور فرهنگی خاندان پهلوی زده است. بااین‌حال عباس میلانی هم در کتاب نگاهی به شاه درباره این موضوع بحث کرده است. اینکه آغاز ماجرا چطور بوده و چگونه، جای خود اما در نگاهی به شاه، عباس میلانی تاکید دارد که مشاوری که به‌منظور توسعه گردشگری در ایران به دولت ایران مشاوره داده است بر این موضوع تاکید داشته که باید در ایران حادثه‌ای رخ دهد که چشم جهانیان به ایران خیره بماند و دائم در رسانه‌ها از ایران بحث شود.

همین موضوع باعث شده بود که شاه و ملکه‌اش به اندازه ۲۰ صفحه در روزنامه نیویورک‌تایمز رپورتاژ آگهی بروند که ۲۰ میلیون دلار هزینه داشته است. مطابق گزارش‌ها در آن مقطع رسانه‌ها نزدیک به یک‌میلیون واژه خبر درباره این واقعه منتشر کردند و بزرگ‌ترین شبکه‌های تلویزیونی جهان این برنامه را به‌صورت زنده پوشش دادند. قرار بود محصول این هزینه‌ها به‌جایی منتهی شود که ایران آن زمان قطب گردشگری منطقه خاورمیانه باشد. اینکه چنین شده است یا نه، باید متخصصان امر، نتیجه را بررسی کنند. حالا به نظر می‌رسد با سروصدایی که هفته پیش جشنواره «موسم‌الریاض» به راه انداخت، عربستان هم پا در همان راه گذاشته و می‌خواهد یاد و خاطر جشن‌های ۲۵۰۰ ساله ایرانی را زنده کند که شاید از این طریق چشم جهانیان به‌سوی عربستان سعودی خیره بماند!

موسم‌الریاض روی دور پنجم

«موسم‌الریاض» یک برنامه سرگرمی و جشنواره‌ای بین‌المللی است که در شهر ریاض، پایتخت پادشاهی عربستان سعودی برگزار می‌شود. آن‌طور که در اهداف این جشنواره از سوی مسئولان عربستانی بیان شده، قرار است این جشنواره عربستان را در افق ۲۰۳۰ به یک مقصد تفریحی گردشگری جهانی مبدل کند که «کیفیت زندگی» و ارتقای آن به‌زعم برگزارکنندگان، یکی از چشم‌اندازهای این برنامه است. «موسم‌الریاض» سال ۲۰۱۹ کار خود را آغاز کرده است و  از آن روز که نخستین دور خود را برگزار کرد تا همین امروز، با حضور چهره‌های مشهور بین‌المللی و با کمک رسانه‌های بین‌المللی، سعی کرده است؛ توجه جهان را به خود جلب کند. نخستین دوره این جشنواره ۱۱ اکتبر ۲۰۱۹ در ریاض آغاز به کارکرد پس‌ازآن که تعداد بازدیدکنندگان به بیش از ۷ میلیون نفر رسید، تمدید شد، برگزارکنندگان این جشنواره، بخش‌هایی ازجمله سرزمین عجایب زمستانی، ال‌مرابا، الصفاری، و صحراهای ریاض را تا  ۱۸ ژانویه ۲۰۲۰، تمدید کردند و درنهایت  جشنواره  در منطقه بلوار ریاض پایان مارس ۲۰۲۰ به کار خود پایان داد. تعداد رویدادهای جشنواره به بیش از  رویداد۱۰۰ رسید. این جشنواره در ۱۲ سایت با مساحت ۱۴ میلیون مترمربع برگزار شد. ۲۸۰ شرکت سعودی در امر برگزاری جشنواره حضور داشتند. نخستین دوره این جشنواره تفریحی، با بیش از ۱۰ میلیون بازدیدکننده، شعار «فراتر از تصور» را به بر پیشانی خود داشت.«موسم‌الریاض» به عنوان یک مهمانی با بالاترین میزان آتش‌بازی، وارد رکوردهای جهانی گینس ۲۰۲۲ شد.۱۲ اکتبر ۲۰۲۴ رئیس هیات مدیره اداره سرگرمی عمومی (GEA)عربستان و مشاور ترکی بن عبدالمحسن آل شیخ، آغاز پنجمین دوره این جشنواره که هر بار بیش از ۲ ماه به طول انجامیده است را اعلام کرد. برای پنجمین دوره «موسم‌الریاض» زمینی به مساحت بیش از ۷.۲ میلیون مترمربع در نظر گرفته شده است. در برگزاری این دوره ۲۱۰۰ شرکت، ۴۲۰۰ قرارداد منعقد کرده‌اند که از این میزان، ۹۵ درصد قراردادها داخلی و مابقی با شرکت‌های بین‌المللی هستند و نیز ۱۱ دوره مسابقات قهرمانی بین‌المللی و ۱۰ نمایشگاه مختلف برگزار خواهد شد.

شب الی‌صعب

هفته پیش خبر اجرای جنیفر لوپز در ریاض تمام رسانه‌ها را درنوردید. آن‌قدر این خبر با تصاویر متعدد از برنامه‌ای که او اجرا کرده بود، در شبکه‌های مجازی دست‌به‌دست می‌شد و گاهی به طنز و گاهی به جد، درباره آن مطلب می‌نوشتند که گویی این خبر تمام رخدادهای اخیر منطقه، تحت تاثیر قرارگرفته بود.

«موسم‌الریاض» که هر بار حدود دو ماه در حال برگزاری بوده در این دوره نیز بخش‌های مختلفی داشته است. هوای ۱۳ نوامبر مصادف با ۲۳ آبان که تاریک شد. رخدادی در ریاض به وقوع پیوست که تا امروز، بخش زیادی از رسانه‌ها، از آن حرف می‌زنند. در این شب برند معروف «الی‌صعب» برای بزرگداشت چهل و پنجمین سال فعالیتش، شبی پرخرج را در ریاض سپری کرد. شبی که از جنیفر لوپز گرفته تا هانده آرچل در این مراسم، اجرا داشتند و چشم‌ها را بارنگ‌هایی که در سالن برگزاری این مراسم، به کار رفته بود، خیره کردند.

«الی صعب» د اصل یک طراح لبنانی شناخته‌شده در سطح بین‌المللی است که با برند لوکس خود به نماد طراحی‌های مجلل و هنری تبدیل شده‌است. این برند با تمرکز بر لباس‌های شب و لباس عروس، به خاطر طراحی‌های خیره‌کننده و پر جزئیاتش شناخته می‌شود. استفاده از پارچه‌های فاخر، کارهای دست‌دوزی ظریف و جزئیات درخشان در طراحی‌ها، به لباس‌های برند «الی صعب» جلوه‌ای رویایی و باشکوه می‌بخشد. همان شب وقتی تصاویر این مراسم در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شد همه مطلع شدند که حتی مونیکا بلوچی هم لباس‌های این برند را پوشیده و روی فرش قرمز این مراسم قدم زده است.

در نمایش مد «الی‌صعب» (فشن شو) که بیشتر به یک پروژه هنری – نمایشی بزرگ می‌مانست، ستارگان پرآوازه‌ای، چون جنیفر لوپز، سلین دیون، کامیلا کابیو، خواننده آمریکایی-کوبایی، هانده ارچل بازیگر ترکیه‌ای و نانسی عجرم خواننده لبنانی روی صحنه رفتند. در مراسم فرش قرمز این مراسم نیز افرادی چون آدریانا لیما، استلا مکسول، کندیس سوانپول و مونیکا بلوچی حاضر شدند

حواشی یک جشنواره

حواشی این جشنواره از جایی شروع شد که برخی با دیدن تصاویر مراسم بر این موضوع تاکید می‌کردند که نباید در این سرزمین که به نام سرزمین وحی نام گرفته، چنین برنامه‌ای برگزار می‌شد. برنامه‌ای که به زعم گروهی پر از فسق و فجور بود و به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان حضور در آن را برای انسان مسلمان مباح دانست. تصاویر جنیفر لوپز با آن پوشش برای بسیاری از مسلمانان معتقد گران آمد . دیگر پوشش‌های ۹۰۰ مهمان و ۹۰ مدل که ۳۰۰ لباس مختلف را به نمایش گذاشتند به‌عنوان بخشی از اعتراضات فردی مطرح شد اما آن‌طور که رصد رسانه‌ها نشان می‌دهد فقط سمسول معاری رئیس مرکز مطالعات مذهبی اندونزی این را گفته که عربستان به دلیل قرارگرفتن خانه خدا و قبر پیامبر اعظم صلی‌الله علیه در آن، از شأن و جایگاه خاصی برخوردار است. او تاکید کرده است که «این برنامه‌ها نباید به شهرهای مدینه و مکه تسری یابد و سعودی‌‎ها باید بدانند که با هر شیوه‌ای نباید به فکر افزایش درآمد باشند.»

داستان این حاشیه‌ها هر چند خبری جعلی مانند رفتن جنیفر لوپز بر  فراز نماد کعبه را به همراه داشت اما شاید واضح‌ترین انتقاد باید به اجرای Rotate  از  باشد.  Becky G & Burna Boy اجرایی که در آن پر است از نماد. نماد کعبه در این اجرا به وضوح دیده می‌شود. این اجرا البته متعلق به شب «الی‌صعب» نیست و برخلاف عکس‌هایی که از آن در فضای مجازی به‌غلط منتشر شده است متعلق به افتتاحیه مراسم «موسم‌الریاض ۲۰۲۴» است. «بکی جی» در افتتاحیه این جشنواره و هنگام اجرا از نماد مکعبی استفاده کرد که نه‌تنها تمام مشخصات آن با کعبه هم‌خوان بود بلکه از نمادهای ۹۹۹ و ۶۶۶ که معانی خاصی هم دارند در اجرای خود استفاده کرده است.  در این مراسم دو رپر معروف هم حضور داشتند.