معمای قتل مرموز خاخام یهودی در امارات

رسانه‌های اسرائیل گزارش دادند خاخام یهودی وابسته به سازمان «چاپاد» چهار روز پیش در شرایطی مرموزی در امارات ناپدید شده است. جسد این خاخام پس از آن پیدا شد که خودروی او در فاصله حدود یک ساعتی از خانه‌اش پیدا شد. رسانه‌های اسرائیل گزارش کرده‌اند که در خودروی کوگان آثار خشونت و درگیری مشاهده شده است. امارات متحده عربی سه شهروند ازبکستان را در پیوند به قتل یک خاخام یهودی بازداشت کرده است.

به گزارش خبرآنلاین، روزنامه یدیعوت آحارونوت و والانیوز هم گزارش کرده‌اند که سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل و امارات به دست داشتن چند فرد ازبک‌تبار در این عملیات مظنون هستند که بعد از قتل خاخام کوگان به ترکیه گریخته‌اند.

هرچند مقام‌های امارات متحده عربی در مورد انگیزه این قتل چیزی نگفته اند، اما وزارت خارجه اسرائیل ادعا می‌کند که این خاخام اسرائیلی ـ مولداویایی با انگیزه یهودستیزانه کشته شده است. زوی کوگان ۲۸ ساله یک خاخام اولترا ارتدکس بود که در شهر دبی مسئول یک فروشگاه بود.

در واکنش به قتل این خاخام، نتانیاهو گفت: اسرائیل با تمامی ابزار‌ها وارد عمل خواهد شد و عاملان قتل کوگان را به دست عدالت خواهد سپرد و در مقابل آنها هیچ گذشتی نخواهد داشت.

روزنامه عبری زبان «یدیعوت آحارانوت» می‌گوید که کوگان به صورت رسمی به عنوان معاون خاخام بزرگ یهودیان در ابوظبی به امارات سفر کرده بود. کوگان عضو سازمان یهودی صهیونیستی «چاپاد» یا «شپاد» است که طی تجاوز اسرائیل به نوار غزه پس از عملیات طوفان الاقصی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ نامش بیش از پیش بر سر زبان‌ها افتاد و در نبرد‌های مختلف ارتش اسرائیل در نوار غزه مشارکت داشت.

در همین حال، روزنامه هاآرتص به نقل از منابع اماراتی ادعا کرده که «هسته‌ای که غیرمستقیم از ایران هدایت می‌شد» این قتل را انجام داده است. این در حالی است که وای نت (Ynet)، با انتشار گزارشی از برآورد اولیه نهاد‌های اطلاعاتی، نوشت که گروهی که اقدام به کشتن «ظبی کوهن»، خاخام یهودی کرده از ایران دستور نگرفته بلکه به احتمال زیاد تحت امر سازمان حماس و یا گروه جهاد اسلامی بوده است.

خاخام کوگان، شهروند دوملیتی اسرائیلی-مولداویایی، نماینده سازمان یهودیان بنیادگرا به نام «خباد» بود و سابقه خدمت در ارتش اسرائیل را هم داشت. چه آنکه خباد یک بنیاد خیریه مذهبی یهودیان بنیادگرا است که به دنبال برقراری ارتباط با یهودیان غیرمذهبی و سکولار یا سایر شاخه‌های یهودیت است. بنا بر اعلام وبسایت این سازمان، شعبه این سازمان در امارات متحده عربی از هزاران بازدیدکننده و یهودیان ساکن امارات حمایت می‌کند.

گزارش رسانه‌ها حاکی از آن است که برای اولین بار پرچم زرد رنگ سازمان «خباد» در ماه ژوئیه روی یک تانک دیده شد که رزمندگان گردان‌های «القسام» شاخه نظامی جنبش «حماس» با بمبگذاری آن در منطقه «تل‌السلطان» در رفح آن را منفجر کردند. روی این پرچم زرد رنگ تاج آبی رنگی مشاهده می‌شد که زیر آن به زبان عبری واژه «ماشیحاه» یا «مسیح» نوشته شده بود که منظور همان مسیح منجی یهودیان است که آخر الزمان ظهور می‌کند تا قوم یهود را نجات دهد.

این پرچم سازمان «چاپاد» یا «چاپاد لوباویچ» است که یکی از معروف‌ترین سازمان‌های یهودی ارتدوکس حسیدی است که در کشور‌های مختلف فعالیت می‌کند و برای تحقق اهدافش روابط سیاسی گسترده حتی با محافل سکولار دارد. حسیدی‌ها یهودیان مذهبی غربی هستند که از کشور‌های اروپای شرقی به سرزمین‌های اشغالی مهاجرت کرده‌اند و به اندازه حریدی‌ها متعصب و بسته نیستند. آنها همانند دیگر یهودیان با جوامع دیگر یهودی ارتباط دارند و به ویژه در موضوع خدمت اجباری برخلاف حریدی‌ها انعطاف دارند و فرزندان خود را از خدمت اجباری و حضور در ارتش منع نمی‌کنند.

این جنبش قریب دو قرن پیش به وجود آمد و امروزه با بیش از ۲۰۰ هزار پیرو فعال، دارای بیش از ۳ هزار مرکز در سراسر جهان است. تخمین زده می‌شود سالانه یک میلیون یهودی دستکم یک بار در سال در آئین‌ها و مراسم‌های مذهبی خباد شرکت می‌کنند. پیش از این خانه خباد، مرکز اشاعه یهودیت ارتدکس توسط جنبش خباد، در سال ۲۰۰۸ در بمبئی هند مورد حمله شماری از مسلمانان قرار گرفته بود که طی آن شش اسرائیلی کشته شده بودند.

کشته شدن این خاخام در کشور امارات از آنجا اهمیت دارد که ابوظبی روابط رسمی خود با اسرائیل را در توافقی با میانجیگری آمریکا موسوم به «پیمان ابراهیم» برقرار کرده و این روابط در طول جنگ غزه نیز حفظ شد.