واکنش کارآفرینان به اظهارات عضو شورای عالی فضای مجازی درباره فیلترینگ: بگذار در ایران بمانیم و کار کنیم
انتخاب . ۱۴۰۳/۹/۶، ۱۱:۵۰
روزنامه ایران نوشت: درحالی که فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور این روزها زیر ضرب فیلترینگ و تحریم، به زحمت در این مسیر سرپا مانده‌اند، دفاع از روند فعلی فیلترینگ و اشاره به موفقیت‌هایی در نتیجه این نگاه، صدای بسیاری از فعالان این اکوسیستم را درآورده است.
به‌تازگی رسول جلیلی عضو شورای عالی فضای مجازی، نمونه‌های موفق و برنده ناشی از فیلترینگ فعلی را نرم‌افزار «نشان» و «آپارات» و حتی «دیجی‌کالا» دانسته و گفته است که این پلتفرم‌ها در حال حاضر براحتی جایگزین «ویز»، «یوتیوب» و «آمازون»شده‌اند و مردم هم از این موضوع رضایت دارند؛ موضوعی که واکنش فعالان حوزه استارتاپی را به دنبال داشت.
به عنوان مثال حمید محمدی، رئیس هیأت مدیره دیجی‌کالا در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «نفع هیچ‌کس؛ نه مردم، نه کسب‌وکارهای دیجیتال و نه حتی حاکمیت در فیلترینگ نیست و رفع آن دغدغه‌ای عمومی است. کسانی که می‌گویند اگر فیلترینگ نباشد، کسب‌وکار ایرانی نمی‌تواند رشد کند، دایه مهربان‌تر از مادر نباشند. اتفاقاً کسب‌وکارهای دیجیتال از فیلترینگ آسیب دیدند و اعتماد مردم به کسب‌وکارهای داخلی از دست رفت. رفع فیلترینگ، دغدغه‌ای عمومی است. از آبروی کسب‌وکارها برای حمایت از فیلترینگ خرج نکنیم. من از مدیران ارشد کسب‌وکارهای تجارت الکترونیک می‌خواهم صادقانه بگویند آیا فیلترینگ به رشد کسب‌وکارشان کمک کرده یا مانع آن شده است؟»
سیاست‌های محدودکننده و هزینه‌زا
مسیریاب «نشان» هم با انتشار بیانیه‌ای به صحبت‌های رسول جلیلی مبنی بر اینکه «هرجا سرویس داخلی خوب توسعه دادیم مردم استقبال کردند، مثلاً «نشان» را جایگزین «ویز» کردیم»، واکنش نشان داد و یادآور شد: سیاست‌های محدودکننده شما و همفکران‌تان در فضای مجازی، منجر به تحمیل هزینه‌های چند هزار میلیارد تومانی به کاربران ایرانی شده است. امروز ۷۰ تا ۸۰ درصد کاربران اینترنت در ایران مجبور به استفاده از فیلترشکن‌هایی هستند که امنیت بخش قابل‌توجهی از آنها مشخص نیست. این سیاست باعث افت شدید امنیت موبایل‌های کاربران، حملات گسترده زیرساختی به کسب‌وکارهای آنلاین و هدررفت زمان میلیون‌ها نفر برای دسترسی به پلتفرم‌های کاربردی و موردعلاقه‌شان شده اس
در ادامه این بیانیه آمده است: ادعای شما مبنی بر اینکه فیلترینگ به رشد خدمات داخلی منجر شده، نشان‌دهنده نگاه نادرست شما به مفهوم و ارزش «رقابت» است. این سیاست‌ها به‌جای ایجاد فرصت، زمینه‌ساز کاهش اعتماد به خدمات داخلی شده است. روی دیگر این سکه که شما علاقه‌ای به مشاهده آن ندارید این است که پلتفرم‌های ایرانی توانایی حضور در بازارهای بین‌المللی را نداشته و سال‌هاست یک سقف شیشه‌ای در مقابل رشد منطقه‌ای و بین‌المللی آنها قرار گرفته است؛ کافی است روند رشد و ارزش‌گذاری دیجی‌کالا و «ترندیول» ترکیه را طی 10 سال گذشته نظاره و مقایسه کنید.
سجاد رئوفی‌پور فعال حوزه استارتاپ هم درباره تأثیر فیلترینگ بر فعالیت این اکوسیستم گفت:واقعیت این است که فیلترینگ هیچ مزیتی برای استارتاپ‌ها در درازمدت ندارد.
وی در واکنش به سخنانی مبنی بر رضایت مردم از فیلترینگ و جایگزینی موفق استارتاپ‌ها و پلتفرم‌های داخلی با نمونه‌های خارجی گفت: شاید فیلترینگ در کوتاه‌مدت به دلیل افزایش موج مهاجرت کاربران به سمت اپلیکیشن‌های بومی و استارتاپ‌های فعال در داخل کشور یک مزیت شناخته شود ولی واقعیت این است که این مسدودسازی در درازمدت، هیچ تأثیر مثبتی بر اکوسیستم استارتاپی ندارد.
رئوفی‌پور افزود: واقعیت این است که چنین مهاجرتی با اجبار است و زمینه‌ساز یک نگاه منفی به پلتفرم‌ها می‌شود. این موضوع عملاً کار را برای توسعه محصول و رشد استارتاپ‌ها سخت می‌کند و حتی گاه مسیر این توسعه را کاملاً می‌بندد. فیلترینگ در واقع اعتماد کاربران به پلتفرم‌های ایرانی را از بین می‌برد و تنها کار را برای استارتاپ‌ها سخت‌تر می‌کند و هیچ مزیتی هم ندارد.
وی یادآورشد: اگر این موج مهاجرت در شرایط عادی و در رقابت با رقبای خارجی صورت می‌گرفت و درنهایت کاربر، خود به این نتیجه می‌رسید که استارتاپ بومی دارای توانمندی بیشتری است و با اعتماد کامل به آن، از خدمات این استارتاپ استفاده می‌کرد، بی‌شک می‌توانستیم از آن به عنوان برگ برنده استارتاپ‌ها یاد کنیم. اما روند فعلی فیلترینگ، بیشتر برای استارتاپ‌ها تبعات دارد تا اینکه نفعی داشته باشد.
به اعتقاد رئوفی‌پور، فیلترینگ علاوه بر سلب اعتماد مردم نسبت به استارتاپ‌ها، هزینه‌هایی نیز به این شرکت‌های نوپا تحمیل می‌کند. وی افزود: ما مجبوریم به جای اینکه همه تلاش خود را برای توسعه محصول یا ارائه خدمت خود به کار گیریم، باید به دنبال شفاف‌سازی و اعتمادسازی کاربران مبنی بر این موضوع برویم که دیتا و داده‌های کاربران در امنیت کامل هستند. نگاه منفی کاربر به پلتفرم یا استارتاپ، بار روانی زیادی ایجاد می‌کند و استارتاپ همه تلاش خود را برای رفع این نگاه به کار می‌بندد که گاه بی‌نتیجه است.
این فعال حوزه استارتاپ در ادامه بیان کرد: علاوه بر این، از آنجا که کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند، شاهد اختلال‌هایی در نتیجه نهایی کار استارتاپ‌هایی همچون نقشه و مسیریاب‌ها هستیم. کاربر با دیدن اختلالات، همه چیز را از نگاه استارتاپ می‌بیند؛ درحالی که در بسیاری از موارد این اختلال ناشی از استفاده از فیلترشکن است. از سوی دیگر استفاده از فیلترشکن، اطلاعات و داده‌های کاربران را در معرض هک قرار می‌دهد و حتی گاه استارتاپ‌ها مجبور می‌شوند بسیاری از سرویس‌های خود را ایران اکسس کنند که به این ترتیب مشتریان خارجی یا ایرانیان خارج از کشور نمی‌توانند به این خدمات دسترسی داشته باشند.
سعید عباسی یکی دیگر از فعالان حوزه استارتاپ هم که در حوزه شتابدهی و منتورینگ فعالیت دارد، تأثیر فیلترینگ بر اکوسیستم استارتاپ را فراتر از تصور دانست و حتی آن را مخرب دانست. وی عدم دسترسی استارتاپ‌های ایرانی به بازار و مخاطب جهانی را از مضرات عمده فیلترینگ دانست.
عباسی با اشاره به اینکه اکوسیستم استارتاپی در ایران مورد تهاجم تحریم از بیرون مرزها و فیلترینگ در داخل کشور قرار دارد، گفت: با چنین مشکلاتی، عملاً سرمایه‌گذاری خارجی و همچنین سرمایه‌گذاری خطرپذیر(VC) در اکوسیستم استارتاپی کشور صورت نمی‌گیرد یا بسیار کمرنگ شده است. وی یادآورشد: سد فیلترینگ حوزه ارتباطات با جهان را برای این اکوسیستم از بین می‌برد. با ادامه فیلترینگ تنها افرادی که با هزار امید و آرزو به دنبال به ثمر رساندن یک ایده هستند دلمرده و دلزده می‌شوند و این اکوسیستم، هر روز کوچک و کوچک‌تر می‌شود.
