آسمان آبی شبکه‌های اجتماعی

در دنیای امروز، شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در ارتباطات علمی و پژوهشی ایفا می‌کنند. پلتفرم‌هایی مانند توییتر که چند وقتی است که به ایکس تغییر نام داده، به‌عنوان بستری برای به اشتراک‌گذاری یافته‌های علمی، برقراری ارتباط با همکاران و شبکه‌سازی حرفه‌ای برای محققان و دانشمندان شناخته شده است اما تغییرات اخیر در ایکس، از جمله کاهش نظارت بر محتوا، افزایش ربات‌ها و محتوای اسپم، ‌به نارضایتی بسیاری از کاربران، به‌ویژه محققان و دانشمندان منجر شده است. این مشکلات، فضای مناسبی را برای ظهور پلتفرم‌های جدیدی مانند بلواسکای (Bluesky) ایجاد کرده است.

بلواسکای که به‌عنوان شبکه اجتماعی جدید و جایگزینی برای ایکس معرفی شده، از زمان راه‌اندازی خود درسال ۲۰۲۳ تاکنون شاهد رشد چشمگیری بوده است. این پلتفرم به سرعت توانسته توجه محققان و دانشمندان را جلب کند و درحال حاضر به مرکز جدید برای برقراری ارتباطات علمی، به اشتراک‌گذاری اطلاعات و شبکه‌سازی تبدیل شده است. ازدلایلی که بلواسکای توانسته مورد توجه پژوهشگران قرار بگیرد،کنترل بیشتری است که دراختیار کاربران قرارمی‌دهد.برخلاف ایکس که به‌طور گسترده‌ای به خاطر مشکلات محتوا و نظارت ضعیف بر آن چالش‌برانگیز شده، بلواسکای به کاربران امکان کنترل بیشتری بر محتوای دریافتی و افرادی که با آنها تعامل دارند، می‌دهد. این ویژگی‌ها شامل موارد زیر است:

ــ مدیریت محتوا: بلواسکای به کاربران امکان می‌دهد تا محتوای دریافتی خود را شخصی‌سازی کنند و محتوای نامناسب، اسپم یا ربات‌ها را فیلتر کنند. به‌ویژه محققان می‌توانند فیدهای علمی را دنبال کنند و از محتوای بی‌ربط و مزاحم در امان باشند. 

ــ ویژگی‌های امنیتی پیشرفته: از ویژگی‌های برجسته بلواسکای، قابلیت‌های نظارتی پیشرفته است که به کاربران این امکان را می‌دهد که تمام تعاملات خود را با حساب‌های مسدود شده به‌طور کامل قطع کنند. 

ــ شبکه باز ودسترسی به داده‌ها: بلواسکای به‌دلیل ساختاربازخود، به محققان وتوسعه‌دهندگان این امکان رامی‌دهدکه به داده‌های پلتفرم دسترسی داشته و به تحقیق و توسعه ابزارهای جدید ادامه دهند.درحالی که ایکس برای این نوع دسترسی‌ها هزینه زیادی دریافت می‌کند، بلواسکای این امکان را به طور رایگان فراهم می‌کند. 

ــ دسته‌بندی محتوای موضوعی خاص: بلواسکای به کاربران این امکان را می‌دهد که دسته‌بندی برای موضوعات خاص مانند علم،هنروفناوری ایجادکنند.ازمحبوب‌ترین دسته‌بندی محتواهادربلواسکای،دسته دانش‌یاScienceاست که محققان‌و ارتباط‌دهندگان علمی درآن به اشتراک‌گذاری یافته‌های خود پرداخته و مطالب علمی جدید را دراختیارسایر کاربران قرار می‌دهند. 

بلواسکای در دوهفته پس ازانتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا از حدود۱۴میلیون کاربر به نزدیک ۲۱میلیون کاربر افزایش یافت. این رشد چشمگیر نشان می‌دهد که محققان به دنبال فضایی مناسب‌تر وامن‌تر برای فعالیت‌های علمی خود هستند. به‌ویژه محققانی که پیش‌تر از ایکس به دلیل افزایش محتوای نامناسب و عدم نظارت کافی بر آن رویگردان شده بودند، اکنون به بلواسکای روی آورده‌اند.هرچند بلواسکای در حال حاضر به‌عنوان پلتفرمی امن‌تر و مناسب‌تر برای پژوهشگران شناخته می‌شود اما مشکلاتی مشابه آنچه که در سایر شبکه‌های اجتماعی رخ داده، می‌تواند این پلتفرم را نیز تهدید کند.به گفته محققان، افزایش سریع تعداد کاربران می‌تواند به ورود ربات‌ها وحساب‌های اسپم منجر شود. با این حال، تیم‌های نظارتی بلواسکای در حال تلاش برای مقابله با این مسائل و حفظ فضای سالم پلتفرم هستند. 
از دیگر نگرانی‌ها این است که اگر بلواسکای به رشد بیشتری دست یابد، امکان دارد مشکلات مشابه شبکه ایکس، از جمله دسترسی به اطلاعات خصوصی و افزایش محتوای سوءاستفاده‌گرانه، به این پلتفرم نیزسرایت کند.با توجه به ویژگی‌های منحصر به‌فرد بلواسکای و استقبال روزافزون از آن، به نظر می‌رسد که این پلتفرم در آینده نزدیک به فضایی پررونق برای محققان و دانشمندان تبدیل شود. به‌ویژه با ارائه امکان کنترل بیشتر بر محتوای مشاهده‌شده، فیدهای تخصصی و امنیت بیشتر، بلواسکای می‌تواند جایگزین مناسبی برای ایکس باشد.البته در این مسیر، بلواسکای باید به چالش‌هایی مانند مقابله با ربات‌ها، اسپم و سوءاستفاده‌های مشابه که در دیگر پلتفرم‌های اجتماعی مشاهده می‌شود، توجه کند اما با رشد تیم‌های نظارتی و اتخاذ تدابیر جدید، می‌توان امیدوار بود که این پلتفرم به فضایی پایدار و امن برای تبادل علم و پژوهش تبدیل شود.