اقتصاد۲۴-خبر گفتگوی معاونین وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی با حضور نماینده اتحادیه اروپا، عصر دیروز از سوی سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان تائید شد. مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزارت خارجه که بنا بر گزارش‌ها در حال حاضر به اسلو پایتخت نروژ سفر کرده، نماینده ایران در این نشست خواهد بود که ۹ آذر در ژنو برگزار می‌شود.
بعد از صحبت‌های سیدعباس عراقچی در گفتگوی ویژه خبری و هشدار او مبنی بر محدودیت زمان برای ایران جهت آغاز مذاکرات پیچیده با کشور‌های غربی، بر اساس تجربه‌های پیشین قابل انتظار بود که هزینه‌سازی و سنگ‌اندازی در مسیر آغاز گفت‌و‌گو‌ها کلید بخورد. چرا که مسعود پزشکیان از زمان مبارزات انتخاباتی تا امروز بر ضرورت رفع تحریم‌ها و تلاش برای عادی‌سازی روابط ایران با کشور‌های خارجی تاکید کرده و تیمی که در وزارت امور خارجه مستقر شد نیز تیمی است که برجام را در سابقه خود دارد. انتخاب سیدعباس عراقچی به عنوان گزینه وزارت امور خارجه از همان زمان با واکنش تندرو‌های نزدیک به سعید جلیلی مواجه شد، اما در نهایت موفق به جلوگیری از ورود او به ساختمان میدان مشق نشدند. عراقچی مجید تخت‌روانچی همکار پیشین خود در مذاکرات هسته‌ای را به عنوان معاون سیاسی منصوب کرد و حالا خبر می‌رسد که روانچی کار را در ژنو آغاز خواهد کرد. فعلا دستور کار مشخصی برای مذاکره اعلام نشده است، اما تحلیلگران امیدوارند که گفتگوی روز جمعه منجر به ترسیم چارچوبی برای اقدامات پیش رو باشد.
دوگانه حمله و مذاکره
هنوز مذاکرات رسمی مانند آنچه سال ۱۳۹۲ با مدیریت محمدجواد ظریف کلید خورد، آغاز نشده است. اما به دلیل شرایط کشور و به گواه تحلیلگران متعدد این مذاکرات به زودی آغاز خواهد شد. کمتر از یک سال زمان برای اجتناب و ابتلا به بحران فرصت باقی است و به خاطر شرایط مختلف که باعث تیرگی روابط میان ایران و اروپا شده، طرف مقابل احتمالاً بخواهد از اسنپ‌بک استفاده کند. سال‌ها پیش، بحرانی که میان ایران و اروپا وجود داشت مساله هسته‌ای بود. اما در حال حاضر علاوه بر برنامه هسته‌ای، مساله جنگ‌های اوکراین و خاورمیانه به طور جدی در دستور کار طرف مقابل قرار دارد. در این میان مساله هسته‌ای شکل و ظاهر است. چرا که آن را می‌شد از مسیر دیگری حل کرد. اما با توجه به سوابق میان دو طرف، آنچه در حال حاضر می‌تواند ابزار فشار قرار بگیرد، این پرونده قدیمی است.
در چنین شرایطی دولت خواهان حل بحران است. با توجه به ساختار سیاست خارجی کشور، به نظر می‌رسد که حاکمیت نیز این مساله را در دستور کار دارد. امروز – ۵ آذر – دقیقاُ یک ماه از حمله محدود اسرائیل به چند هدف نظامی در ایران می‌گذرد. در طول یک ماه گذشته اظهارنظر‌های مختلفی درباره پاسخ ایران به این تجاوز نظامی مطرح شد. عده‌ای معتقد بودند که ایران باید وعده صادق ۳ را اجرا کند و برای آن نیز سناریو‌های مطلوب خود را ارائه می‌دادند. عده‌ای دیگر استدلال می‌آوردند که ایران باید این زنجیره برخورد‌های رفت و برگشتی را بشکند و تمرکز خود را بر پایان بحران بگذارد. مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و سایر مقامات سیاسی و نظامی ارشد کشور بر این موضوع تاکید کردند که حق پاسخ ایران محفوظ است و تهران در زمان و مکان مناسب پاسخ این اقدام اسرائیل را خواهد داد.
با طرح این خبر که گفت‌و‌گو‌هایی در ژنو میان ایران و طرف‌های اروپایی برقرار می‌شود، موج دوگانه‌سازی میان پاسخ به تجاوز نظامی اسرائیل و مذاکرات پیش رو آغاز شد. فعلاً ادبیات حاکم بر فضای مجازی و معدود رسانه‌های تندرو حول این محور‌ها می‌چرخد: دیگر وقت وعده صادق ۳ رسیده است، دوباره قرار است ملت را فریب بدهند، کار غربگرایان است و. در حالی که وزیر امور خارجه کشورمان به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی کشور، چندی پیش بر این نکته تاکید کرد که حق ایران برای پاسخ به اسرائیل محفوظ است و در زمان و مکان مناسب به کار گرفته خواهد شد.
اما این که ایران برای منافع ملی خود – با توجه به این که مساله بحران در خاورمیانه یکی پرونده‌های باز میان ایران و اروپا – مطالعه بیشتری روی این پاسخ داشته باشد، دور از ذهن نیست. چرا که پیش از این ایران به خاطر آتش‌بس در جریان جنگ غزه و لبنان وعده صادق ۲ را به تاخیر انداخت، این بار که به مساله به منافع ملی خود ارتباط بیشتری دارد بعید نیست که چنین راهکاری را در پیش بگیرد.
به نظر می‌رسد با توجه به این که هنوز جزئیات زیادی از مسیر پیش رو منتشر نشده، تندرو‌ها فعلاً حرکت آرامی را آغاز کردند که طی روز‌های آینده اوج خواهد گرفت. این موج احتمالا در صحن مجلس، روزنامه کیهان، برخی برنامه‌های خاص صداوسیما و فضای غیررسمی سایبری رخ خواهد داد.
