چالش های پیش روی نخبگان حوزوی/لزوم جهش معرفتی و علمی طلاب و نخبگان جوان حوزه

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، آیت الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه های علمیه کشور در سومین گردهمایی استعدادهای برتر حوزه های علمیه خواهران کشور که امروز در مرکز مدیریت حوزه های خواهران قم برگزار شد، با تسلیت ایام شهادت حضرت فاطمه(س)، گفت: خطبه فدکیه دارای شرح های مختلفی است. حضرت زهرا(س) در این خطبه جامعه شناسی دقیقی از مدینه آن روز را بیان می کند.

مدیر حوزه های علمیه کشور افزود: حضرت زهرا(س) بحث دقیق جامعه شناسی سیاسی مدینه را به خوبی بیان می کند. در این جامعه شناسی سیاسی این سؤال مهم وجود دارد جامعه ای که معمار آن پیامبر خدا بود و در یک فاصله کمتر از ربع قرن از یک جامعه عقب مانده به پرچمدار تمدن نوین مبدل شد چرا به این شرایط رسید؟

آیت الله اعرافی بیان کرد: جزیرة العرب در زمانی که با تمدن های روم، ایران، چین، هند و مصر در مقام مقایسه قرار می گرفت تا پیش از رسول خدا توان مواجهه ای نداشت. این تمدن در زمان رسول خدا تحول عمیقی را تجربه کرد و در ادامه پرچمدار این فکر نو در تمام عالم شد.

مدیر حوزه های علمیه کشور اظهار کرد: در زمان رحلت رسول خدا سربازان معرفتی اسلام در دروازه های همه عالم حضور داشتند. این تحول عمیق تاریخی بزرگ و تمدنی که در پایین ترین نقطه عالم رخ داد و آن را پرچمدار نوین کرد یک پدیده بسیار عجیب بود که با عنایت الهی رخ داد، ولی در روی دیگر سکه آنکه با فاصله چند روز و با سرعت غیر قابل وصف این جامعه دچار یک تغییر ناگهانی و عمیق شد. حضرت زهرا(س) این تغییر عمیق را به شکل دقیق بیان می کند. ایشان به نشانه های پنهان نفاق اشاره می کنند که در پس پرده ها و قلوب وجود داشت.

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه های علمیه خواهران افزود: حضرت زهرا(س) به خشم های فروخورده ای اشاره می کند که از رسوبات جاهلی وجود داشت. این لایه ها و رسوبات عصر جاهلی به دلیل سرعت تحولات فرهنگی که در زمان رسول خدا شکل گرفت بعضاً باقی مانده بود دوباره جان گرفت.

آیت الله اعرافی بیان کرد: زهرای مرضیه(س) به این نکته اشاره می کنند که وقتی پرچم عظیم الهی بر زمین می افتد جایگاه نفوذ شیطان ایجاد می شود و بسیاری با این ندای شیطانی همراه شدند. در این فضا اکثریت غافل و مرعوب و ساکت این باعث شکل گیری این تحول منفی در مقابل تحول عظیم مثبت پیشین شد.

مدیر حوزه های علمیه کشور اظهار کرد: اینکه انسان متنعم به هوش و استعداد فراوان می شود، ضمن یک موهبت الهی می تواند به یک تهدید بزرگ نسبت به فرد و جامعه مبدل شود. روایات مقایسه بین عالمان و عابدان به حدی عجیب است که تصور آن نیز برای برخی مشکل است. در روایتی بیان شده است که برتری عالمان نسبت به عابدان یک میلیون برابر است.

وی افزود: روی دیگر سکه نخبگی که در مسیر غلط قرار گرفته است به مثال های خاص قرآنی دچار شده است. یعنی ممکن است یک نخبه هم خودش بی بهره مانده باشد و هم جامعه را به گمراهی بکشاند.

آیت الله اعرافی بیان کرد: خودبرتر بینی از چالش های مهم نخبگی است. دستگاه ذهنی انسان در معرض چهار چالش مهم است. یعنی ممکن است در مقام ارزیابی خود و دیگران قوت های خود را برجسته تر و ضعف ها را ناچیز می داند. ولی در مقایسه دیگران ممکن است ضعف های آنها را بیشتر و قوت های آنها را کمتر درک کند.

مدیر حوزه های علمیه کشور اظهار کرد: چالش دیگر آن است انسان زمانی که متنعم می شود همه آنها را حاصل شایستگی خود بداند. همچنین ممکن است صاحبان حق دیگر را غیر از خدا هم نادیده بگیرد.

وی گفت: آیت الله العظمی جوادی آملی تاکید می فرمودند که افراد بسیاری از جمله همان شاگردانی که در چهل سال تفسیر ایشان باعث پربار شدف ن تفسیر تسنیم شدند در این اثر عظیم نقش دارند. طلاب و نخبگان ما باید چنین نگاهی به کار و فعالیت های خود داشته باشند.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: چالش سوم، حس استقلال است. حس بی نیازی انسان می تواند یک لغزشگاه بزرگ پیش پای افراد مستعد قرار گیرد.

آیت الله اعرافی بیان کرد: توقعات نابجا از خود و دیگران از چالش های مهم نخبگانی است. همچنین کمال‌گرایی و.... از دیگر چالش های مهم حوزه نخبگی است.

مدیر حوزه های علمیه کشور اظهار کرد: ناچیز شمردن سهم کار و تلاش در پیشرفت از دیگر چالش هایی است که نخبگان را تهدید می کند. استغنای از کار و تلاش به دلیل هوش بالا از مهمترین دلایل عدم پیشرفت نخبگان است.

وی با اشاره به کتاب «به رنگ صبر»، گفت: این کتاب مشتمل بر مصاحبه هایی با همسر شهید صدر است. شهید صدر یک نابغه بی نظیر در عصر معاصر به شمار می رفتند. شهید صدر مطالب علمی شان را روی کاغذ نمی نوشتند بلکه رول کاغذ داشتند و روی رول می نوشتند. این مسائل نشان می دهد که هیچ نبوغی جایگزین کار مجدانه و تلاش شبانه روزی نیست.

رئیس شورای سیاستگذاری حوزه های علمیه خواهران افزود: عدم تمرکز و عدم تحمل از چالش های دیگر افراد نخبه است. ریاضت نفس و جهاد نفس است که می تواند یک نخبه را به جایگاه بزرگان تاریخ درخشان حوزه های علمیه برساند.

آیت الله اعرافی بیان کرد: آداب فرزانگی و نخبگی متناسب با فرصت ها و تهدیدات، چالش ها و... باید در برنامه های نخبگان حوزوی قرار گیرد.

مدیر حوزه های علمیه کشور اظهار کرد: اعتماد به نفس متعادل و کمک گرفتن از دیگران و تواضع و... بخشی از آداب نخبگی و فرزانگی است.

عضو مجلس خبرگان رهبری افزود: برخی از علوم پایه حوزوی باید جدی گرفته شود. اتقان کار پژوهشی و علمی نیازمند قوی تر شدن در این حوزه ها است. ادبیات، در همه شاخه های لغت و صرف و نحو و بیان و... کلید اولیه ورود در قلمروی معارف و مضامین است.

مدیر حوزه های علمیه کشور در پایان اظهار کرد: علم اصول از دیگر بنیان هایی است که باید علی رغم نقدهایی که در خصوص شاخ و برگ هایی آن وجود دارد به آن توجه کرد. همچنین باید رویکرد عقلی که در فلسفه اسلامی قرار دارد را نیز مورد توجه قرار دهیم.