حلب کجای سوریه است و چگونه بعد از 8 سال بار دیگر به دست تکفیری ها افتاد؟ / چرا نبرد قبلی حلب به "استالینگراد سوریه" معروف شد؟

 عصر ایران - حلب یکی از قدیمی ترین و تاریخی ترین شهرهای سوریه است. وسعت کلانشهر حلب، حتی از دمشق (پایتخت) نیز بیشتر است. این شهر و اطراف آن مملو از آثار تاریخب و باستانی است که به تمدن های رومی، یونانی و اسلامی مربوط می شوند. حلب به عنوان یکی از سایت‌های میراث فرهنگی یونسکو معرفی شده و به معنای واقعی کلمه، بخشی از تاریخ بشری است.

فاصله بین حلب تا دمشق، 350 کیلومتر است.

حلب و دمشق با فلش در نقشه مشخص شده اند

از نظر جغرافیایی حلب پایگاه اصلی حکومت در شمال سوریه است که از سمت شرق باید مراقب تحرکات کردهای مسلح ضد حکومت باشد و از سمت شرق، درگیر گروه های تکفیری که در ادلب پایگاه دارند.

استان حلب با ترکیه هم مرز است و این برای حکومت مرکزی بسیار اهمیت دارد که کنترل مرزی خود را با کشوری که با آن در تقابل است، در اختیار خود داشته باشد. بنابراین نگاه حلب در شمال نیز به ترکیه است.

بی دلیل نیست که بخش های مهمی از تاسیسات نظامی حکومت سوریه در حلب قرار دارد.

پایگاه هلی‌بُرد نقشه سوریهمتعلق به نیروی هوایی سوریه در جنوب-غربی  شهر حلب واقع شده‌است. پایگاه هوایی الجَراح و پایگاه هوایی نیرب نیز در حوالی شهر حلب واقع شده‌اند. الجراح، دو سال قبل، با کمک روسیه بازسازی و به چرخه عملیاتی برگشته بود.. مجتمع آموزش پلیس سوریه در حومه غربی حلب و در منطقه «خان‌العسل» واقع شده‌است. 

آکادمی مهندسی نظامی در حوالی شرقی شهر حلب، از مهم‌ترین تأسیسات نظامی ارتش سوریه است که با ساختمان‌هایی با پناهگاه‌ها و سنگرهای بتن‌آرمه جهت مقاومت در برابر حمله احتمالی نیروی هوایی اسرائیل طراحی و ساخته شده‌اند. پایگاه ۱۱۱ ارتش سوریه در منطقه شیخ‌سلیمان واقع شده‌است.

علاوه بر اهمیت نظامی حلب، این شهر پایتخت اقتصادی سوریه نیز به شمار می رود و محل استقرار و فعالیت بسیاری از کارخانه ها و تجارتخانه هاست، هر چند که بعد از جنگ داخلی دهه گذشته، حلب دیگر آن رونق سابق را ندارد. خاصه آن که بیش از نیمی از مردم این شهر، کوچ کرده و به شهرهای دیگر سوریه و نیز به ترکیه ، اروپا و بعضاً آمریکا مهاجرت کرده اند.

حلب در دست هر که باشد، به مثابه آن است که پایتخت دوم سوریه را در اختیار و بر شمال این کشور تسلط نسبی دارد.

نمای عمومی شهر حلب

نبرد حلب

از سال 2012 که جنگ داخلی در سوریه آغاز شد، حلب به نوعی در مرکز این درگیری ها بوده است. در این جنگ گروه های معارض حکومت بشار اسد توانستند شهر حلب را به تصرف خود در آورند ولی در نبرد سال 2016 ، حکومت مرکزی توانست به کمک ایران و نیروی هوایی روسیه، همه آنها را از شهر بیرون کند و به سمت شرق، یعنی ادلب براند. خبر این پیروزی در 23 آذر 1395 در رسانه های جهان منتشر شد. سپاه قدس ایران به فرماندهی شهید قاسم سلیمانی، نقش محوری در شکست تروریست ها داشت.

این جنگ چنان مهم بود که آن را "مادر جنگ ها" یا "نبرد استالینگراد سوریه" نامیده اند. از نکات تاسف بار این جنگ این بود که سی درصد از میراث جهانی یونسکو در شهر باستانی حلب در این نبرد نابود شد.

در روز 29 نوامبر 2024 (9 آذر 1403) یعنی در آستانه هشتمین سالروز آزادی حماس و چند روز بعد از آتش بس بین لبنان و اسرائیل، ناگهان گروه های تکفیری که سال ها قبل از حلب بیرون رانده شده بودند، از ادلب به سمت حلب حرکت کردند. نوع تسلیحات و نحوه نبرد آنها نشان می داد که در این سال ها، تجهیز شده و آموزش های متعددی دیده اند. از آن جمله می توان به استفاده از پهپادهای انتحاری مدرن اشاره کرد که باعث شده اند تکفیری ها در این دور از نبرد، نیازی به عملیات انتحاری زمینی و از دست دادن نیروهای خود نداشته باشند؛ آنها در این دوره از عملیات خود، با دستورالعمل رسانه ای خاصی وارد شدند و برخلاف قبل که توحش نیروهای آنان در رسانه های طرف مقابل بازتاب می یافت، کوشیدند ابتکار رسانه ای را در دست بگیرند.

ابومحمد الجولانی، فرمانده تحریرالشام

حتی ابومحمد الجولانی، رهبر تروریست های تحریرالشام دستور العملی منتشر کرد که به نیروهایش فرمان می داد با مردم حلب مهربان باشند و این دستورالعمل به  سرعت در رسانه های آنان منتشر شد. یا در دور قبل، آنها اسرا را در مقابل دوربین سر می بریدند ولی در حمله اخیر، تصاویر برخی اسیران خود را در حالی که آنها آب و غذا می دهند منتشر کرده اند.

به هر روی، تا لحظه نگارش این متن، نیروهای معارض اسد بار دیگر کنترل بخش های زیادی از حلب را به دست گرفته اند و ارتش سوریه، کاری سخت برای بازپس گیری مناطق از دست رفته دارد و اساساً آیا موفق به این مهم می شود؟! روزهای پیش رو، پاسخ را در دل خود نهفته اند.