جَنگ نمایش خانگی با خانواده‌ها؛ این‌بار عادی‌سازی مصرف الکل!

پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی گفت: استفاده از مشروبات الکلی در نمایش خانگی به یک بحران فرهنگی تبدیل شده و علنی کردن یک سری از معضلات اجتماعی خود یک مجوز برای انجام دادن آن رفتار خواهد شد.

 خبرگزاری مهر وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی به سریال های شبکه نمایش خانگی انتقاد کرد و در این باره نوشت:

شبکه‌های سریال سازی نمایش خانگی فعالانه در حال کار و تولید سریال‌های مختلف با چاشنی خشونت و ابتذال است. از آنجا که ظاهراً مسئولان و ناظران رسانه سر در برف کرده‌اند و نمایش خانگی گاهی ابتذال را با طعم خشونت و گاهی هم با چاشنی طنز و هیجان به خورد خانواده‌ها می‌دهد. برخی تولیدات این شبکه‌ها به قدری نازل و آلوده به ابتذال است که نمی‌توان در جمع خانواده آنها را تماشا کرد.

 تا چندی پیش شاهد سیگار کشیدن مستمر مردها در این فیلم و سریال‌ها بودیم و آهسته آهسته ژست سیگار کشیدن برای جذب مخاطب به زنان هم کشیده شد تا جایی که نمایش سیگار کشیدن زنان در سریال‌ها عادی شد غافل از اینکه این روند ممکن است منجر به عادی سازی این رفتار ناسالم شود. وقتی یک شخصیت محبوب و قابل‌احترام در حال سیگار کشیدن به تصویر کشیده می‌شود، این رفتار به‌تدریج به‌عنوان یک عادت عادی و قابل‌قبول در ذهن بینندگان جای می‌گیرد. به‌ویژه، تأثیر این نمایش‌ها بر زنان و دختران جوان که در جستجوی هویت و الگوهای رفتاری هستند، نگران‌کننده است.

روایت‌های زنان مختلف نشان می‌دهد که نمایش سیگار کشیدن زنان تأثیرات متفاوتی بر آن‌ها داشته است. از تغییر نگرش‌ها نسبت به سیگار کشیدن تا نگرانی‌های خانوادگی و تأثیرات بر فرزندان، این صحنه‌ها می‌توانند پیامدهای منفی زیادی داشته باشند.

اما در برنامه‌های جدید نمایش خانگی شاهد عادی سازی مصرف مشروبات الکلی هستیم، چندی پیش بود که مسمومیت و مرگ عده‌ای بر اثر مشروبات الکلی خبرساز شد. تحت‌تأثیر قرار گرفتن افراد جامعه خصوصاً نوجوانان از هنجارشکنی‌ها و قبح‌زدایی و عادی‌سازی آشکار سریال‌های شبکه نمایش خانگی نمی‌توان نادیده گرفت و نمی‌توان اثرات مخرب این رهایی و بی‌قیدی محصولات نمایشی پلتفرم‌ها را انکار کرد.

عادی سازی مصرف الکل در نمایش خانگی

سید کمیل حسینی جامعه شناس و پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی مطرح کرد: امروزه تبلیغ و عادی سازی مصرف الکل در نمایش خانگی را بین مخاطبان شاهد هستیم. این روند دلایل مختلفی را شامل می‌شود.

حسینی ادامه داد: گاهی اوقات کسانی که کار رسانه انجام می‌دهند به یک سری نکات و ریزه‌کاری‌ها دقت نمی‌کنند. با فرض اینکه معیار این نوع نقض قانون و عادی سازی کردن در سریال‌های نمایش خانگی برای بیان و معرفی یک شخصیت خبیث است که الکل مصرف می‌کند. برای این مورد استدلالی وجود دارد که سازنده می‌گوید من الکل را تبلیغ و مخاطب را تشویق به مصرف الکل نکرده‌ام بلکه برای بیان آن کاراکتر منفی از الکل استفاده کردم.

پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی افزود: یک نکته مهم در این نوع طرز فکر وجود دارد و آن این است که یک رسانه دارای پیام‌های آشکار و دارای پیام‌های پنهان است. پیام آشکار در یک سریال ممکن است این باشد که مصرف الکل مضر است و عوارض دارد اما در پیام پنهان این موضوع در ناخودآگاه مخاطب شکل می‌گیرد که برای آرامش پیدا کردن، کم شدن استرس و عصبانیت از الکل می‌توان استفاده کرد و مصرف الکل برای لذت است. این خود یک دلیل برای افزایش مصرف الکل در جامعه خواهد بود.

نباید معضلات اجتماعی را علنی نمایش دهیم

وی اظهار داشت: ممکن است بعضی از فیلم سازان تفکر دیگری داشته باشند و بگویند این بخشی از واقعیت جامعه است و باید نشان داده شود. این استدلال مناسبی برای ساخت چنین فیلم‌هایی کافی نیست. لزومی ندارد که برای واقعی ساختن و ملموس بودن یک فیلم عین همان معضلات را به طور علنی در صحنه‌های فیلم جای دهیم.

حسینی ادامه داد: گاهی اوقات علنی کردن یک سری از معضلات اجتماعی خود یک مجوز برای انجام آن رفتار ناسالم در جامعه خواهد شد. باید این نکته را گفت که بعضی نشر ندادن برخی آسیب‌ها، از نشر دادنش آسیب کمتری را به جامعه وارد می‌کند. این به معنای بی تفاوتی نسبت به آن معضل اجتماعی نیست اما راه حل درست کردن آن معضل هم این روش نخواهد بود.

الکل نباید در رسانه دیده شود

پژوهشگر حوزه آسیب‌های اجتماعی راهکار کاهش یافتن مصرف الکل را اینگونه توضیح داد: الکل نباید در رسانه دیده شود. اگر در رسانه به صورت علنی دیده شود از این طریق بار ارزشی و وجهه اجتماعی پیدا خواهد کرد و مخاطب فکر می‌کند این یک راه حل برای برطرف کردن مشکلات زندگی و به آرامش رسیدن است.

وی اظهار داشت: راه مقابله با چنین محتوایی این است که رسانه‌های دیگری محتواهایی تولید کنند که اشاره به عوارض و مضرات الکل برای مخاطبین داشته باشد. همچنین داشتن یک برنامه درست برای پیشگیری، آموزش و آگاهی یکی از ملزومات برای کاهش پیدا کردن الکل در جامعه است.

حسینی اذعان کرد: به همین سبب باید برای محتواهایی که از نمایش خانگی پخش می‌شود یک قاعده و قانون گذاشت و باید از یک فیلتر رد شوند تا نتوانند هر محتوایی را برای مخاطب تولید کنند.

وی خاطر نشان کرد: گاهی اوقات بعضی افراد می‌گویند ایران اگر مصرف الکل را در کشور آزاد کند، آسیب کم می‌شود و می‌تواند بهتر کنترلش کند اما باید گفت که این تفکر به شدت غلط است. زیرا ما همچنان جز کشورهایی هستیم که مصرف الکلشان پایین است و آزاد کردن الکل نه تنها کمکی به کنترل بهتر افراد در جامعه نمی‌کند بلکه به غیر از آن تعداد خاص مصرف کننده افراد بیشتری را دچار این معضل می‌شود.

افزایش موارد مسمومیت با الکل

راضیه کشاورز ملکی سرپرست گروه تجویز و مصرف فراورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو، نیز با اشاره به افزایش موارد مسمومیت با الکل در سطح کشور، تأکید کرد که مصرف مشروبات الکلی تقلبی، به ویژه آن‌هایی که حاوی متانول هستند، می‌تواند خطرات جانی و جدی را به دنبال داشته باشد. متانول، نوعی الکل سمی است که در مشروبات الکلی قاچاق، ضدیخ و برخی از حلال‌ها وجود دارد و می‌تواند علائم اولیه مسمومیت را در مدت زمان کوتاهی بروز دهد.‌

وی ادامه داد: علائم اولیه مسمومیت با متانول معمولاً بین نیم تا چهار ساعت پس از مصرف ظاهر می‌شود و شامل تهوع، استفراغ، درد شکمی، سردرد، گیجی و خواب‌آلودگی است. متأسفانه در این مرحله بسیاری از بیماران به پزشک مراجعه نمی‌کنند.

سرپرست گروه تجویز و مصرف فراورده‌های سلامت سازمان غذا و دارو همچنین به علائم اصلی مسمومیت اشاره کرد که ممکن است بین ۶ تا ۲۴ ساعت بعد از مصرف الکل بروز کند. این علائم شامل اختلالات بینایی مانند تاری دید، دید برفکی، تغییر میدان بینایی، ترس از نور، دوبینی و حتی کوری کامل است. او هشدار داد که پس از گذشت ۲۴ ساعت، وضعیت بالینی فرد مسموم به طور جدی وخیم‌تر می‌شود و ممکن است به تشنج و اغما منجر شود که در نهایت می‌تواند منجر به مرگ شود.