سفر عباس عراقچی به سوریه و ترکیه در میانه تنشهایی که میتواند پسلرزههایش منطقه را فرا بگیرد، توجه رسانهها را به خود جلب کرد، سفرهایی که نشان میدهد ایران ترجیح داده پیش از آن که برای مهار خصومتها به اهرم فشار متوسل شود، گزینه دیپلماسی را برگزیده است.
امواج میدیابا انتشار یادداشتی مدعی شد، شهر حلب برای اولین بار پس از سال 2016 در جریان حملهای غافلگیرانه به دست شبه نظامیان مخالف دولت سوریه افتاد. رخدادی که واکنش ایران را به دنبال داشت و تهران صراحتا اعلام کرد که در کنار دولت سوریه قرار دارد. همزمان عباس عراقچی وزیر امور خارجه در جریان سفرهای منطقهای ابتدا به دمشق رفت و پس از آن راهی آنکارا شد. در این میان این وبگاه مدعی است که شواهد نشان میدهد ایران برای حضور نظامی در این کشور عجلهای ندارد، این در حالی است که پیشتر و با آغاز جنگ داخلی در سوریه، کمکهای مستشاری تهران به دمشق به بشار اسد کمک کرد تا زمینه را برای سقوط تروریستها هموار کند.
پیشروی شورشیان و آمادهباش در منطقه
به نوشته امواج میدیا، گروه تروریستی حیات تحریرالشام (HTS) و گروههای متحدش 27 نوامبر برای به دست آوردن کنترل دومین شهر بزرگ سوریه یعنی حلب؛ دست به حملهای غافلگیرانه زدند. به ادعای دیدهبان حقوق بشر سوریه (SOHR) مستقر در بریتانیا، تا 1 دسامبر، شورشیان کنترل بخشهای وسیعی از حلب را به دست گرفتند. روسیه 30 نوامبر تایید کرد که در حمایت از دوست سوریه مواضع در شورشیان را در مناطق تحت کنترلشان هدف قرار داده است.
به ادعای ناظران جنگندههای روسی همزمان با پیشروی مخالفان دولتی و تروریستها، مواضع این گروه در جنوب حلب را هدف حملات هواییشان قرار دادند. در این میان ذکر این نکته اهمیت دارد که حملات شورشیان با برقراری آتش بس در جبهه شمال میان اسرائیل و حزبالله همزمانی داشت. از همین رو به باور مقامهای رسمی ایران تحولات سوریه تلاشی است برای منحرف کردن توجهها از آنچه در غزه و لبنان در جریان است.
امواج میدیا در ادامه گزارش ادعاییاش آورد، همزمان با پیشروی نیروهای اپوزیسیون، مقامات ایرانی هشدار دادهاند که تنها اسرائیل و آمریکا از شعلهور شدن جنگ داخلی سوریه سود میبرند. مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری ایران در سخنرانی خود در مجلس از ملتهای مسلمان خواست تا در تحولات پیش رو مداخله کرده و اجازه ندهند آمریکا و اسرائیل از درگیری سوریه سوء استفاده کنند.
همزمان محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، تلآویو و واشنگتن را به دست داشتن در حمله شبهنظامیان متهم کرد و از قدرتهای منطقهای خواست برای خنثی کردن این توطئه خطرناک وارد میدان شوند.
او افزود که ایران از دولت و مردم سوریه در مبارزه با گروههای تروریستی کوچک حمایت میکند.
ایران سالهاست که در سوریه حضوری مستشاری دارد و بازیگری است که در پایان دادن به نقش گروه تروریستی داعش در این کشور نقش برجستهای ایفا کرد. در این میان اسماعیل کوثری، یکی از نمایندگان مجلس نیز اول دسامبر گفت که ایران امروز مشاوران زیادی در سوریه ندارد.
این نماینده مجلس افزود: تصمیمگیری در مورد اعزام نیرو به سوریه به تصمیمهای مقامهای رسمی منوط است.
پلن دیپلماتیک تهران
تحولات سوریه در شرایطی رخ داده که به واسطه فعل و انفعالهای اسرائیل در منطقه بالاخص در ارتباط با مقاومت، برای اولین بار ایران و اسرائیل از منطقه خاکستری خارج شده و رویاروی هم قرار گرفتند؛ رخدادی که به باور بسیاری از ناظران خاورمیانه را در آستانه جنگی فراگیر قرار داد.
به ادعای این وبگاه، چهار روز پس از حمله برق آسای شورشیان، عباس عراقچی وزیر خارجه ایران برای دیدار با اسد عازم سوریه شد. عراقچی پس از دیدار با رئیس جمهوری سوریه به خبرنگاران گفت که این دیدار "مفید، شفاف و دوستانه" بود و افزود که آنها در باب جزئیات حمایتهایی که باید در اختیار سوریه قرار داده شود، رایزنی داشتند.
دیپلمات ارشد ایرانی بدون اشاره به جزئیات افزود که «تفاهمات خوبی» حاصل شده است. عراقچی اکنون برای نشستهای سطح بالا در ترکیه؛ بازیگری که مدتهاست از مخالفان حمایت میکند، آماده است و همچنین بنابر گزارشها به مقصد سومی که نامش فاش نشده است، سفر خواهد کرد.
ناظران با اشاره به نقش آفرینی ایران جهت برقراری ثبات در سوریه بر این باورند که این کشور از همه اهرمهای خود برای پایان تنشها در این کشور استفاده خواهد کرد. با این همه فعلا تهران عجلهای برای توسل به اهرم نظامی ندارد.
تهران پیشتر از همصدایی دمشق با پایتختهای عربی که با شروع جنگ داخلی سوریه در سال 2011 از این بازیگر فاصله گرفته بودند، استقبال کرده است. دراین باره تهران باور داشت که سرمایههای پادشاهیهای عربی خلیج فارس میتوانند به طور واقع بینانه در بازسازی سوریه مشارکتی فعال داشته باشند. با این حال، به واسطه تحریمهای غرب و شرایط سیاسی حاکم بر سوریه، تنشها در این کشور ادامه دارد.
به ادعای امواج میدیا، با توجه به اهمیت سوریه در موضع بازدارندگی ایران، میتوان انتظار داشت که اسرائیل حملاتش به مواضع مقاومت را ادامه دهد. در چنین شرایطی ایران تلاش دارد تا با روسیه و ترکیه همکاری داشته باشد، در این میان رویکرد آنکارا در ارتباط با دمشق و هم صدایی اش با مخالفان می تواند مانعی جدی باشد.