راهنمای جامع داروهای تزریقی کاهش وزن: نگاهی به فواید و خطرات

داروهای تزریقی کاهش وزن در زمینه مدیریت چاقی تحول‌آفرین بوده اند و چیزهایی را ممکن کرده‌اند که قبلاً غیرممکن به نظر می‌رسیدند، از جمله کاهش وزن قابل‌توجه با حداقل تلاش.

تاکنون پنج نمونه از این داروها معرفی شده است: Ozempic و Wegovy (هر دو حاوی ماده فعال semaglutide هستند)، Mounjaro (حاوی tirzepatide) و Saxenda و Victoza (که هر دو حاوی liraglutide هستند). علاوه بر این‌ها، بیش از ۲۰ داروی دیگر نیز در مراحل ساخت قرار دارند.

نتایج این داروها چشمگیر است. طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۲۲ در مجله New England Journal of Medicine منتشر شد، برخی بیماران با مصرف tirzepatide (ماده فعال در Mounjaro) توانسته اند طی ۱۶ ماه تا ۲۲.۵ درصد از وزن بدن خود را کاهش دهند.

علاوه بر این، ۹۱ درصد از افراد شرکت‌کننده در این مطالعه حداقل ۵ درصد از وزن بدن خود را کاهش دادند که میانگین آن ۵.۲ کیلوگرم بود.

کاهش وزن استیون فرای و اپرا وینفری با استفاده از Ozempic، به افزایش محبوبیت این داروها کمک کرده است.

به همین خاطر، میزان سرچ گوگل برای «تزریق کاهش وزن» طی سال گذشته حدود ۶۲ درصد افزایش یافته است.

دکتر فوتینی کاوورا، متخصص غدد در بیمارستان Royal Berkshire NHS در این باره گفته است:

با توجه به اینکه نزدیک به یک‌چهارم بزرگسالان با مشکل چاقی روبرو هستند، این داروها نقش مهمی در مدیریت وزن دارند و از سال ۲۰۱۵ در سیستم درمانی NHS برای این هدف استفاده شده‌اند.

به گفته دکتر کاوورا، این داروها علاوه بر کاهش وزن، می‌توانند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند مشکلات کلیوی، قلبی و سکته را کاهش دهند و همچنین تأثیر مثبتی بر سلامت روان بگذارند.

با این حال، دکتر کاوورا هشدار داده که این تزریقات راه‌حلی فوری نیستند و در برخی موارد می‌توانند عوارض جانبی ناخوشایندی مثل حالت تهوع، استفراغ و اسهال داشته باشند.

به گفته سازمان نظارت بر داروها و محصولات بهداشتی بریتانیا، تعداد موارد بستری در بیمارستان ها به دلیل واکنش‌ نامطلوب به این داروها افزایش یافته است.

دکتر الکس میراس، متخصص غدد در بیمارستان Imperial College Healthcare NHS گفته است:

این داروها نزدیک به ۱۷ سال است که برای درمان دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار می‌گیرند و عوارض جانبی شدید آن‌ها بسیار نادر است.

او تأکید کرده که این داروها به‌طور خاص برای درمان دیابت و چاقی طراحی شده‌اند و نباید به‌عنوان روشی ساده برای کاهش وزن استفاده شوند. همچنین، مصرف آن‌ها باید تحت نظارت پزشک باشد.

با این حال، بسیاری از افراد این داروها را به صورت آنلاین خریداری می‌کنند که می‌تواند خطرات زیادی را به همراه داشته باشد.

پروفسور میراس هشدار داده که خرید این داروها از طریق منابع غیررسمی ممکن است به دریافت محصولاتی منجر شود که اصل نیستند و عوارض جدی به همراه دارند. علاوه بر این، اطلاعات کمی در مورد ایمنی مصرف این داروها برای افرادی که چاق نیستند یا دیابت نوع ۲ ندارند، وجود دارد.

بنابراین، افرادی که با مشکل اضافه وزن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، باید چه کنند؟

اگرچه مواد فعال این داروها متفاوت هستند، اما مکانیسم عملکرد آن‌ها یکسان است. پروفسور میراس توضیح داده که این داروها با کاهش اشتها و ایجاد احساس سیری طولانی‌مدت به کاهش وزن کمک می‌کنند.

این تزریقات، اثرات نوعی هورمون به نام GLP-1 را تقلید می‌کنند که به‌طور طبیعی هنگام غذا خوردن در روده تولید می‌شود. این هورمون به بدن کمک می‌کند که انسولین بیشتری تولید کرده، قند خون را کاهش دهد و هضم غذا را کندتر کند.

این ویژگی‌ها در ابتدا برای مدیریت دیابت طراحی شده بودند، اما به‌طور تصادفی کاهش وزن نیز به‌عنوان اثر جانبی این داروها مشاهده شد.

این کاهش وزن تنها به دلیل کند شدن هضم غذا نیست، بلکه به نحوه اثرگذاری دارو بر مغز هم مربوط می‌شود. به نظر می‌رسد که این داروها جذابیت غذاهای پرکالری مانند شکلات و کیک را برای مغز کاهش می‌دهند.

GLP-1 پیام‌هایی به مغز ارسال می‌کند که نشان می‌دهد بدن به غذای بیشتری نیاز ندارد.

این مکانیسم باعث می‌شود افراد کمتر غذا بخورند؛ به‌طور میانگین زنان ۱,۲۰۰ تا ۱,۵۰۰ کالری و مردان ۱,۵۰۰ تا ۱,۸۰۰ کالری در روز مصرف می‌کنند که در نهایت منجر به کاهش وزن می‌شود.

با کاهش مصرف غذا، در برخی موارد نیاز به مصرف مکمل‌های غذایی وجود دارد. بسیاری از افراد چاق به دلیل تغذیه نامناسب دچار کمبود ویتامین هستند. اگر عادات غذایی تغییر نکند، با کاهش مقدار غذا کمبود مواد مغذی تشدید می‌شود.

همچنین، این داروها برای بعضی از افراد مؤثر نیستند. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱، ۱۴ درصد از شرکت‌کنندگان نتوانستند وزن خود را کاهش دهند.

علت این مسئله هنوز مشخص نیست. اما اگر پس از مصرف کامل این دارو طی سه تا شش ماه، حداقل ۵ درصد از وزن بدن کاهش نیافته باشد، بهتر است که شیوه درمان تغییر کند.