اقتصاد۲۴-نشست مشترک اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس که اخیرا در بروکسل برگزار شد، فرصتی را در دست اماراتیها قرار داد تا بار دیگر مالکیت جزایر سهگانه ایرانی را به نام خود اعلام کنند. کشورهای اتحادیه اروپا هم که در یک سال اخیر با هدف تحت فشار قرار دادن ایران از هر ادعایی استقبال کردهاند، در این نشست با امارات متحده عربی همصدا شدند و این همصدایی در ایران واکنشهای تندی را برانگیخت. ایران میگوید امارات متحده عربی بر اساس مبانی حقوقی و تاریخی ادعای کذبی را مطرح میکند. اما تکرار این ادعاها از سوی اتحادیه اروپا روشی تازه برای فشار علیه ایران بهنظر میرسد.
با علی بیگدلی کارشناس مسائل بینالملل در مورد ادعاهای امارات از منظر حقوقی و سیاسی به گفتگو نشستیم:
آیا امارات متحده عربی قادر است تا از منظر حقوق بینالملل ایران را در زمینه جزایر سهگانه تحت فشار قرار دهد؟
امارات دلایل و اسناد قانعکنندهای ندارد. وگرنه تا الان آنها را ارائه میکرد. از طرف دیگر دیوان دادگستری بینالمللی لاهه دعوای بین دولتها را حل میکند. منتها ما اسنادی داریم که حکایت از مالکیت ما دارد. من پیش از انقلاب روزنامهنگار بودم و یادم هست که در جنوب این سه جزیره، شهروندان اماراتی زندگی میکردند. داستانش مفصل است. شارجه کودتایی شد که بعد محمدرضا پهلوی از پسر که علیه پدر کودتا کرده بود حمایت کرد. بههر حال اسناد ما مستحکم است و این مسائل از زمان جمال عبدالناصر به وجود آمده. اما امارات از نظر حقوقی دلایل خاصی برای اثبات حرفهای خود ندارد. فقط این بوده که در قسمت جنوب جزایر توافق شده بود که اماراتیها هم آنجا زندگی میکردند. مالکیت در همان سالها به دست ایرانیان افتاده بود. بعد از استقلال بحرین، جزایر سهگانه تحت حاکمیت ایران قرار گرفتند.
ایران میتواند با اتکا بر حقوق بینالملل ادعای اماراتیها را رد کند؟
اگر امارات برای شکایت علیه ایران اقدام کند، در آن زمان ایران میتواند با اسناد و مدارک پاسخ آن را بدهد. اما شکایتی شکل نگرفته است و مالکیت ما هم بر جزایر سهگانه مشخص است. اگر که شاکی شکایتی را در دادگاه طرح کند، ایران میتواند واکنش حقوقی نشان دهد. اما آنها مدارکی ندارند.
از نظر سیاسی در شرایطی که امارات در حال متحد کردن اروپاییها با خودش است، وضعیت چطور پیش خواهد رفت؟
این تحولاتی است که اروپاییها بیشتر مقصرش بودند. اتحادیه اروپا میخواست بهعنوان یک اتحادیه قدرتمند سیاسی، اقتصادی و نظامی از این جهت ایران را تحت فشار قرار دهد که ایران از ارسال موشک برای روسیه دست بردارد. اروپاییها از گسترش و فرسایشی جنگ نگران هستند و میخواستند از همه طرف ایران را تحت فشار قرار دهند. این حربه آزاردهندهای است که علیه ایران به وجود آوردند. اخیرا خبرگزاری عربستان مدعی شد ایران مستقیما در حمله به خانه نتانیاهو دست داشته. اینها به هیچ نحوی با ما خوب نخواهند بود و از طرف ما احساس خطر میکنند. سیاستهای ما هم در گذشته نسبت به شیخنشینها خیلی دوستانه نبوده و بلکه بیشتر آزاردهنده بوده است. در رابطه با بحرین و عربستان روابط خوبی برقرار نکردیم. با مصر مشکلاتی داشته ایم. ما در وضعیت دشواری هستیم و با دیپلماسی میخواهیم تا کشورهای عربی برای آتشبس در منطقه اقدام کنند. اما به نظر میرسد اسرائیل زیربار نمیرود.
ایران تلاشهایی کرده تا ماجرای جزایر سهگانه را به نفع خود تغییر دهد. آیا این تلاشها کافی بوده یا ایران باید استراتژی خود را تغییر دهد؟
مالکیت جزایر سه گانه متعلق به ماست و ما اسناد فراوانی در این زمینه داریم؛ بنابراین اگر امارات ادعاهایش بر اساس اسناد بود، اقدام میکرد. اما این یک نوع سیاست آزاررسانی است. اتحادیه اروپا هم که میخواست ایران را تحت فشار قرار دهد از ابزار شورای همکاریهای خلیجفارس استفاده کرد و آنها موافقت کردند تا همکاری را با اتحادیه داشته باشند و بتوانند ایران را تحت فشار قرار دهند. الان در منطقه شرایط به زیان ما حرکت میکند. امریکا، اتحادیه اروپا و اسرائیل فشارهایی به ما وارد میکنند که اثرش بر اقتصاد ما هم آشکار است و میتواند ما را در وضعیت بسیار سختی قرار دهد.
