رکنا اجتماعی ، طبق آمارهای سازمان جهانی بهداشت، خودکشی به عنوان بزرگترین عامل مرگ و میر در مردان زیر ۴۵ سال در بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله ایران، شناخته می‌شود. این معضل نه تنها در کشورهای توسعه‌یافته مانند بریتانیا، ایالات متحده و استرالیا دیده می‌شود، بلکه در کشورهای در حال توسعه نظیر ایران نیز به‌طور چشمگیری در حال افزایش است. در ایران، نرخ خودکشی در مردان با رقم ۷.۷ به ازای هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر، به‌طور قابل توجهی بالاتر از زنان است که این آمار برای زنان تنها ۲.۸ است.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا ، امروز روز جهانی مرد است و فرصتی برای بررسی مشکلات پیچیده‌ای است که مردان در سراسر جهان با آن مواجه هستند. یکی از بزرگترین چالش‌هایی که در سطح جهانی و به‌ویژه در ایران مردان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، خودکشی است. طبق آمارهای سازمان جهانی بهداشت، خودکشی بزرگترین عامل مرگ و میر در مردان زیر ۴۵ سال در بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله ایران، است. این مسئله نه تنها در کشورهای پیشرفته نظیر بریتانیا، ایالات متحده آمریکا، استرالیا و روسیه به چشم می‌خورد، بلکه در کشورهای در حال توسعه مانند ایران نیز به شدت در حال افزایش است.
در ایران، نرخ خودکشی در مردان به‌طور قابل توجهی بالاتر از زنان است. طبق آخرین آمارها، این نرخ برای مردان ایران ۷.۷ به ازای هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر است، در حالی که این آمار برای زنان تنها ۲.۸ است. این تفاوت می‌تواند به عوامل مختلفی برگردد که مختص به فرهنگ و انتظارات اجتماعی در جوامع مختلف است. هرچند که زنان به‌طور کلی بیشتر از مردان به افسردگی و دیگر اختلالات روانی مبتلا می‌شوند، اما احتمال اقدام به خودکشی در مردان به مراتب بیشتر است و این موضوع معمولا به دلیل استفاده از روش‌های خشونت‌آمیز همچون خودسوزی و مسمومیت با داروها صورت می‌گیرد. در مناطقی همچون شهرهای بزرگ و صنعتی، نرخ خودکشی به‌ویژه در بین گروه‌های شغلی و حرفه‌ای مثل پزشکان افزایش یافته که این خود بیانگر مشکلات عظیم اجتماعی و روانی است که مردان با آن‌ها مواجه هستند.
دلایل این بحران می‌تواند به عوامل متعدد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی برگردد. در ایران، فشارهای اجتماعی و انتظارات فرهنگی از مردان به‌ویژه در زمینه تأمین مالی خانواده و ایفای نقش‌های غالب اجتماعی، باعث می‌شود تا بسیاری از مردان احساس ناکامی و استرس‌های روانی را تجربه کنند. در استان‌های سنتی مانند مازندران، گلستان و برخی از مناطق اصفهان، این فشارهای اجتماعی و فرهنگی به شدت بیشتر است، چرا که انتظارات از مردان در این مناطق برای تأمین نیازهای اقتصادی خانواده‌ها و ایفای نقش‌های سنتی اجتماعی بسیار بالا است. این فشارهای دائمی به مشکلات روانی، استرس و حتی افسردگی در میان بسیاری از مردان این مناطق می‌انجامد.
در مناطق مرزی و محروم مانند سیستان و بلوچستان، کردستان و خوزستان، مشکلات اقتصادی و بیکاری در میان مردان شایع است. به‌ویژه در استان‌های مرزی که نرخ بیکاری بالا است و فرصت‌های شغلی محدود است، مردان با معضل ناتوانی در تأمین نیازهای اولیه خود و خانواده‌هایشان روبه‌رو هستند. در این مناطق، تلاش‌هایی برای ایجاد صنایع محلی، حمایت از کارآفرینی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها می‌تواند به کاهش بیکاری و ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کمک کند.
از سوی دیگر، مسئله سلامت روان مردان در بسیاری از استان‌های ایران نیز بسیار نگران‌کننده است. به‌ویژه در شهرهای بزرگ مانند تهران و اصفهان که جمعیت بالایی دارند، مردان به‌دلایل مختلفی از مراجعه به روان‌شناسان و مشاوران خودداری می‌کنند. این مسئله می‌تواند باعث تشدید مشکلات روانی نظیر افسردگی و اضطراب شود. بنابراین، آگاهی‌بخشی عمومی در خصوص اهمیت سلامت روان و تسهیل دسترسی به خدمات مشاوره‌ای می‌تواند به کاهش این مشکلات کمک کند.
علاوه بر این، بسیاری از مردان ایرانی با چالش‌های هویتی و فرهنگی مواجه هستند. در استان‌هایی مانند آذربایجان شرقی و غربی، که با مشکلات اقتصادی و مهاجرت‌های اجباری مواجه‌اند، بسیاری از مردان احساس می‌کنند که هویت اجتماعی و جایگاه خود را در خطر از دست دادن قرار دارند. برای مقابله با این مشکلات، نیاز به برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی جهت تقویت هویت مردان و فراهم کردن زمینه‌های مناسب برای مشارکت فعال آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های اجتماعی و اقتصادی وجود دارد.
در نهایت، بحران‌های اجتماعی همچون اعتیاد و خشونت نیز از دیگر مسائلی است که مردان در برخی مناطق ایران به‌ویژه در خراسان رضوی و فارس با آن مواجه‌اند. برای مقابله با این مشکلات، تقویت برنامه‌های پیشگیرانه، آموزش‌های خانواده‌محور و حمایت از مردان آسیب‌دیده ضروری است. این مسائل نشان‌دهنده ضرورت توجه ویژه به مردان در برنامه‌های اجتماعی و اقتصادی کشور است تا از بروز بحران‌های بزرگتر جلوگیری شود.
وظیفه دولت در برابر زندگی مردان
دولت برای کاهش این مشکلات باید اقدامات گسترده‌ای در وزارتخانه‌های مختلف انجام دهد. وزارت کار می‌تواند با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و حمایت از کارآفرینی در مناطق محروم، نرخ بیکاری را کاهش دهد. وزارت بهداشت باید خدمات روان‌شناسی و مشاوره‌ای را در دسترس عموم قرار دهد و اهمیت سلامت روان را به عنوان اولویت‌های اساسی در سیاست‌های اجتماعی خود لحاظ کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید برنامه‌های آموزشی و فرهنگی جهت تغییر نگرش‌ها و تقویت نقش‌های متعادل‌تر برای مردان در جامعه پیاده‌سازی کند. وزارت آموزش و پرورش نیز می‌تواند با آموزش مهارت‌های اجتماعی و مقابله با استرس در مدارس، به جوانان کمک کند تا با چالش‌های زندگی بهتر مقابله کنند. همچنین، وزارت کشور باید از برنامه‌های پیشگیرانه در برابر خشونت خانگی و اعتیاد حمایت کند و شرایطی را فراهم آورد که مردان بتوانند در جامعه فعال‌تر و با اعتماد به نفس بیشتری حضور یابند.
تصویری واضح‌تر از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردان ایرانی در هر استان
| استان | مشکلات اصلی | راهکارها |
|---|---|---|
| سیستان و بلوچستان | بیکاری بالا، کمبود فرصت‌های شغلی، مشکلات اقتصادی | ایجاد صنایع محلی، حمایت از کارآفرینی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها |
| کردستان | بیکاری بالا، فشارهای اجتماعی و فرهنگی | ایجاد مشاغل جدید، آموزش مهارت‌های شغلی، ترویج فرهنگ سلامت روان |
| خوزستان | بیکاری، کمبود فرصت‌های شغلی، مسائل اقتصادی و اجتماعی | توسعه صنایع محلی، حمایت از کشاورزی و کارآفرینی |
| مازندران | فشارهای اجتماعی، انتظارات فرهنگی بالا | ترویج تغییر نگرش‌ها، ارائه خدمات روان‌شناسی در دسترس |
| گلستان | فشارهای اجتماعی، مشکلات روانی، استرس‌های اجتماعی | آموزش مهارت‌های مقابله با استرس، ارائه خدمات روان‌شناسی و مشاوره |
| اصفهان | فشارهای اجتماعی، مشکلات روانی، مشکلات فرهنگی | تغییر نگرش‌ها نسبت به نقش‌های مردانه، ترویج آگاهی سلامت روان |
| تهران | مشکلات سلامت روان، فشارهای اجتماعی، بیکاری | ارائه خدمات مشاوره‌ای، آموزش مهارت‌های اجتماعی و شغلی |
| آذربایجان شرقی و غربی | مشکلات هویتی، مهاجرت‌های اجباری، فشارهای اجتماعی | تقویت هویت فرهنگی مردان، فراهم کردن فرصت‌های شغلی و اجتماعی |
| خراسان رضوی | اعتیاد، خشونت، مشکلات اقتصادی | تقویت برنامه‌های پیشگیرانه، آموزش‌های خانواده‌محور، حمایت از مردان آسیب‌دیده |
| فارس | اعتیاد، خشونت ، مشکلات اقتصادی | حمایت از مردان در معرض آسیب، تقویت آموزش‌های اجتماعی و فرهنگی |
