پزشکان ایرانی با استفاده از پمپ مصنوعی ۱۰ سال زندگی بیشتر به بیماران نیازمند پیوند قلب هدیه می‌دهند.
همشهری آنلاین – مریم سرخوش: سال گذشته انجمن اهدای عضو ایرانیان اعلام کرد که ۲۵ هزار نفر در ایران در لیست انتظار پیوند عضو قرار دارند که از این تعداد، روزانه ۷ تا ۱۰ نفر به دلیل نرسیدن عضو مناسب پیوندی جان خود را از دست می‌دهند. بخشی از آنها، بیماران نیازمند پیوند قلب هستند که در انتهای مسیر زندگی قرار دارند و شاید شانس بیاورند و قلبی برای پیوند برایشان پیدا شود. حالا اما داستان فرق کرده، مدتی است که با تامین پمپ‌های مصنوعی، بخشی از این بیماران حتی در صورت نبود قلب پیوندی، شانس زندگی بیشتر را دارند.
دکتر بابک شریف کاشانی، متخصص قلب و عروق، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس کنگره بین‌المللی هشتمین نارسایی قلب ایران در گفتگو با همشهری درباره این دستگاه نکات جالبی را مطرح می‌کند. البته به گفته او با وجود شیوع قابل توجه بیماری‌های قلبی- عروقی به ویژه نارسایی قلبی به دلیل سبک زندگی مدرن اما داروهایی را در اختیار داریم که منحنی سیر بد بیماری را شکسته و سرعت بیماری را کاهش داده‌اند. نکته جالب این‌که تمام این داروها تولید داخل و موثر در درمان این بیماری‌ها هستند.
نارسایی قلبی، بیماری درمان‌پذیر
شریف با بیان این که نارسایی قلبی هم بار درمانی بر نظام سلامت دارد و هم هزینه‌های دیگری را غیر از درمان تحمیل می‌کند، گفت: در گذشته میزان مرگ و میر بیماری نارسایی قلبی از سرطان‌ها بیشتر بود، به ویژه درباره کسانی که که به نوع پیشرفته بیماری دچار می‌شدند. حتی آگاهی درباره آن هم زیاد نبود. به عنوان مثال اگر به خانواده‌ای می‌گفتند که فرد دچار سرطان تیروئید شده کل خانواده دچار اندوه می‌شدند، اما درباره نارسایی قلبی، آگاهی زیادی از خطرات وجود نداشت و واکنش‌ها هم جدی نبود. اکنون در رده‌های درمانی آگاهی خوبی رخ داده و حتی بیمارانی که از شهرستان‌ها می‌آیند داروهای اصلی نارسایی قلبی را در اکثر مواقع درست دریافت می‌کنند.
تولید داروهای مهم در کشور
این پزشک به افزایش دسترسی بیماران به داروها اشاره کرد و گفت: روزگاری بود که ما فقط ۲ قرص برای این بیماران استفاده می‌کردیم ،اما اکنون داروهایی داریم که توانسته‌اند منحنی سیر بد بیماری را بشکنند و حتی سرعت بیماری را کاهش دهند. همین حالا داروهایی داریم که توانسته‌ایم بیماران با وضعیت بد را هم چند سال نگه داریم. اکثر این داروهای جدید به ویژه ۴ دسته دارویی که ستون اصلی نارسایی قلبی هستند، تولید ایران و به خوبی اثربخش هستند. در گذشته ما این داروها را از کشورهای همسایه خریداری می‌کردیم اما اکنون به راحتی همان برندها را با برند داخلی تجویز می‌کنیم و به بیماران توصیه می‌کنند که پول بیشتر صرف داروی خارجی نکنند چون اطمینان از کیفیت داروهای داخلی دارم.
فاکتورهای خطر باید کنترل شود
شریف درباره آمار مرگ و میر بیماری‌های قلبی – عروقی بیان کرد: ما روی چاقی، دیابت و فشار خون تمرکز زیادی داریم چون اگر کنترل شوند، دیگر نارسایی قلبی نخواهیم داشت.
البته به تاکید این پزشک، ایران هم مانند اکثر جوامع که با شیوع کم‌تحرکی، رژیم غذایی ناسالم، استرس و سایر ریسک‌فاکتورها مواجه هستند، روند یکسانی در این باره دارد. در برخی شهرهای کشور اما آلودگی هوا وجود دارد.
کاهش مرگ در لیست انتظار
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، با بیان این‌که در تمام دنیا گلوگاه پیوند، دهنده عضو است نه گیرنده، عنوان کرد: لیست‌های بلندمدت درباره بیماران نیازمند عضو وجود دارد که ممکن است تعدادی از آنها را از دست بدهیم. اما با ورود داروها و دستگاه‌های جدید این آمار مرگ تاحدودی کاهش پیدا کرده است. از جمله این دستگاه‌ها پمپ مصنوعی (ال‌ود) است که امیدواریم بتوانیم با کاهش هزینه، تعداد بیشتری از بیماران را تحت پوشش قرار دهیم. چون این پمپ‌های قیمت بالایی دارند.
شریف درباره عملکرد این دستگاه بیان کرد: پمپ مصنوعی خون را از قلب ساکشن می‌کند و به سرخرگ اصلی بدن می‌رساند. این عملکرد باعث می‌شود که عملکرد و طول عمر بیمار بهبود پیدا کند. نسل‌های مختلفی از این پمپ ساخته شده که نسل اول به طور کلی منسوخ شده است. نسل دوم هم چند سال قبل گذاشته می‌شد و اکنون نسل سوم این پمپ برای بیماران استفاده می‌شود. البته ایجاد زیرساخت برای استفاده از این پمپ‌های نسل جدید طول کشید و اکنون به آن دسترسی داریم.
نگاه درمانی به پمپ مصنوعی
به گفته این فوق تخصص قلب و عروق، در گذشته از این پمپ به عنوان یک پدیده گذرا استفاده می‌شد که بیمار به پیوند برسد اما اکنون به عنوان درمان باعث می‌شود که بیمار حدود ۱۰ سال زندگی را ادامه دهد. البته اگر قلب اهدایی وجود داشته باشد، ترجیح این است که پیوند صورت بگیرد. اما در صورتی که بیمار در حال از دست رفتن باشد، ال‌ود انتخاب خوبی است.
البته به تاکید این پزشک هزینه این دستگاه به دلیل وارداتی بودنش بسیار بالاست و با وجود مزایایی که دارد اما به دلیل نیاز به برق همیشگی، ممکن است بیمار با مشکلاتی مواجه شود. هر چند که به دلیل بی‌نیاز کردن بیمار از بستری مداوم در بیمارستان و یا احتمال از دست دادن جانش، قابل مقایسه نیست.
او در پاسخ به این سوال که برای کدام بیماران این پمپ‌های مصنوعی استفاده می‌شود، بیان کرد: اگر بیماری باشد که در لیست پیوند قرار دارد و قلب اهدایی برای او وجود نداشته باشد، ما از پمپ‌های مصنوعی برای آنها استفاده می‌کنیم که باعث ریزش لیست انتظار می‌شود. آنها نجات پیدا می‌کنند تا زمانی که عضو پیوندی برای آنها پیدا شود. البته برخی بیماران هم هستند که نمی‌توانند پمپ مصنوعی دریافت کنند و باید برای آنها صرفا پیوند قلب انجام شود، از جمله بیمارانی که درگیری در سمت راست قلبشان دارند.
این پزشک درباره بیمارانی که نیازمند این پمپ‌ها هستند اما به لحاظ اقتصادی توانایی خرید آن را ندارند، بیان کرد: این مساله با کمک خیرین انجام می‌شود.
او درباره این که آیا تحریم‌ها در واردات این دستگاه‌ها اثر داشته، بیان کرد: بیشتر بحث هزینه و گرانی این دستگاه‌ها مطرح است. ما نیاز به واردکردن ده‌ها هزار از این دستگاه‌ها نداریم اما همان تعداد کم هم بسیار هزینه‌بر است.
