گسترش روابط ایران و چین هم‌زمان با تحولات جهانی

با تحولات جهانی و آماده شدن دنیا برای روی کار آمدن ترامپ، پنجره فرصتی برای همکاری ایران و چین به وجود آمده‌است که اهتمام به شرایط دو کشور در عرصه بین المللی، شتاب‌دهنده آن است.

به گزارش «تابناک» به نقل از فارس؛ نخستین خط راه‌آهن بین ایران و افغانستان در دسامبر ۲۰۲۰ راه‌اندازی شد و شهر خواف در شمال شرقی ایران را با مسیری ۱۴۰ کیلومتری به غرب غوریان در غرب افغانستان متصل کرد. این خط ریلی بخشی از شبکه ۲۲۵ کیلومتری خواف-هرات محسوب می شود که می‌تواند به حمل‌ونقل سالانه ۶ میلیون تن کالا و جا به ‌جایی حداکثر یک میلیون مسافر کمک کند.
اندیشکده شورای آتلانتیک، پروژه‌های اقتصادی ایران در افغانستان به ویژه احداث راه آهن هرات-خواف را نشانه‌ای از روابط گرم تهران-کابل و در راستای یک راهبرد بزرگتر تهران دانست که محدود به افغانستان نیست و در قالب جاده ابریشم چین قرار می‌گیرد. در واقع، این خط ریلی بخشی از پروژه اتصال زمینی چین به غرب آسیا و اروپا و دسترسی به بازارهای آن‌ها تلقی می‌شود.
از نقطه نظر چین، افغانستان از موقعیت جغرافیایی استراتژیک در تلاقی آسیای مرکزی، آسیای میانی و غرب آسیا دارد و راه میانبر بالقوه‌ای را برای واردات نفت و گاز از خاورمیانه ارائه می‌دهد.
از این رو چین مشتاق است تا همکاری‌های خود را تحت ابتکار کمربند-راه گسترش دهد و مسیرهای تجاری و ترانزیتی را با افغانستان توسعه دهد. موضوع قابل توجه دیگر، معادن سرشار افغانستان و بهره‌برداری چینی‌ها از آنها به منظور تحقق جاه‌طلبی های اقتصادی‌شان است.
ایران و چین در سال‌های اخیر با وجود تحریم‌ها، روابط دیپلماتیک، اقتصادی و تجارت دوجانبه را تقویت کرده‌اند به طوری که چین در حال حاضر شریک اول تجاری و بزرگترین خریدار نفت ایران به حساب می‌آید.
چین و ایران در مارس ۲۰۲۱ به توافق‌نامه همکاری استراتژیک ۲۵ ساله دست یافتند. براساس بخشی از این توافق، چین قرار است ۴۰۰ میلیارد دلار در پروژه‌های زیرساختی در ایران سرمایه‌گذاری و موقعیت ایران را به عنوان یک حلقه مهم در امتداد جاده ابریشم جدید تثبیت کند.
مطابق نظر کارشناسان، ایران و چین بیش از پیش به یکدیگر نزدیک شده‌اند و با تعریف کریدور ریلی-جاده‌ای بین سه کشور ایران، افغانستان و چین، می توانند پیوند دهنده شرق و غرب آسیا باشند. چند روز پیش، حساب بریکس در فضای مجازی از شروع ساخت جاده پیوند دهنده ایران و چین از مسیر افغانستان خبر داد تا چینی‌ها بتوانند به بازار غرب آسیا به خصوص منابع نفتی ایران از مسیری سریع تر و ایمن تر دسترسی داشته باشند.
مهدی باقری، کارشناس ترانزیت عنوان کرد که با تحولات جهانی و آماده شدن دنیا برای روی کار آمدن ترامپ، شرایط ویژه‌ای به وجود آمده تا ایران و چین در کریدور شرق-غرب، همکاری سازنده داشته‌باشند. وی با اشاره به مزیت نسبی ایران در اتصال چین به غرب آسیا و اروپا، مسیر جنوبی کریدور شرق-غرب را که از خاک ایران عبور می‌کند، پنجره فرصتی همچون فروپاشی شوروی و ایجاد کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی، جنگ روسیه و اوکراین و بحران دریای سرخ دانست. 
باقری یادآور شد که هیچ پنجره فرصتی همیشه باز نخواهد ماند و در زمان مقرر بسته خواهد شد. با درک شرایط جهانی و روابط دوجانبه ایران و چین، می توانیم نقش به‌ سزایی در ارتباطات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای داشته باشیم و در نظم نوین جهانی که با شتاب بیشتری در حال شکل گیری است، جایگاه شایسته‌ای کسب کنیم.