طبیعت ایران به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد و ویژه، میزبان صدها گونه حیوانات گوناگون است اما در میان این حیوانات، برخی گونه‌ها فقط در ایران زیست می‌کنند و بومی ایران هستند.
همشهری‌آنلاین - مجیدجباری: ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص، تنوع زیست‌محیطی بالا و شرایط مختلف آب و هوایی میزبان گونه‌های متعدد و گوناگون حیوانات است.
بر اساس اعلام سازمان حفاظت محیط زیست، حیات وحش ایران ، میزبان ۲۰۲ گونه پستاندار، ۵۰۰ گونه پرنده، ۲۳۲ گونه خزنده، ۲۲ دوزیست و گونه‌های دیگری است. جالب است بدانید در این بین، جانورانی هم وجود دارند که اندومیک (بومی) هستند.یعنی فقط در ایران پیدا می‌شوند و در هیچ جای دیگری از جهان به‌صورت طبیعی وجود ندارند. بسیاری از این گونه‌ها به دلیل تخریب زیستگاه، شکار غیرقانونی و تغییرات اقلیمی در معرض خطر انقراض هستند.به همین خاطر، حفاظت از گونه‌های اندومیک( بومی) اهمیت زیادی دارد. زیرا با از بین رفتن این گونه‌ها، بخشی از تنوع زیستی جهان نیز از بین می‌رود.
در ادامه تعدادی از مهم‌ترین حیوانات بومی و ایرانی را معرفی می کنیم:
یوزپلنگ آسیایی (یوز ایرانی): یکی از نادرترین و مهم‌ترین گونه‌های بومی ایران است. یوز آسیایی به دلیل اینکه در حال حاضر تعداد انگشت شماری از آنفقط در ایران زیست می‌کند،یوز ایرانی نام گرفته است. این گونه در خطر شدید انقراض قراردارد.
گورخر ایرانی (گور ایرانی):زیرگونه‌ای از گورخر آسیایی که فقط در ایران یافت می‌شود.زیستگاه این حیوان دشت‌های بیابانی مانند پارک ملی توران و بهرام گور است.
موش مغان: گونه‌ای خاص از جوندگان که تنها در منطقه مغان در شمال غربی ایران زیست می‌کند.
خرس سیاه بلوچی: اگرچه در برخی مناطق پاکستان نیز گزارش شده است، اما این خرس به‌صورت خاص در جنوب شرقی ایران، استان سیستان و بلوچستان، زیستگاه اصلی خود را دارد.
زاغ بور: تنها پرنده اندومیک( بومی) ایران محسوب می‌شود و زیستگاه آن، مناطق بیابانی و نیمه‌بیابانی در مناطق مرکزی و شرقی ایران، از جمله یزد و کرمان است. این گونه به‌عنوان نماد تنوع زیستی ایران شناخته می‌شود.
افعی دم‌عنکبوتی:مار افعی کوچکی که به‌صورت بومی در مناطق بیابانی و کوهستانی ایران زندگی می‌کند.دم آن شبیه به عنکبوت است که برای فریب شکار استفاده می‌شود.
سمندر کوهستانی لرستان (سمندر امپراتور):گونه‌ای بسیار زیبا و بومی زاگرس در ایران است که در مناطق کوهستانی زاگرس در استان لرستان زیست می‌کند. این گونه به دلیل تخریب زیستگاه و تجارت غیرقانونی در خطر انقراض قرار دارد.
ماهی کور غار( ایران) : گونه‌ای بومی است در غارهای آبی منطقه لرستان و خوزستان زندگی می‌کند.به دلیل زندگی در غارهای تاریک، کاملاً بدون چشم است. این گونه چند سال پیش به دلیل منحصر به فرد بودن ، به ایران هم نامگذاری شد.
پروانه ایران‌دخت: پروانه زیبا که تنها در مناطق کوهستانی زاگرس یافت می‌شود.
