نسخه ایرانی برای اشتباه محاسباتی اروپا
جام جم . ۱۴۰۳/۹/۴، ۸:۲۷
پنجشنبه گذشته اروپایی‌ها با فشار بر آژانس و اعضای شورای حکام، قطعنامه پیشنهادی خود علیه برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را تصویب کردند. تصویب این قطعنامه در حالی صورت گرفت که از چند روز قبل گزارش‌هایی درباره تصمیم اروپایی‌ها برای این اقدام منتشر شد و تروئیکای اروپا از اواسط هفته قبل با اعمال تحریم‌های جدید علیه کشتیرانی و هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به استقبال صدور این قطعنامه ضدایرانی رفت.
در چنین شرایطی دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به حکم وظیفه ذاتی خود رایزنی‌های گسترده‌ای را با مدیرکل آژانس و کشورهای عضو شورای حکام درپیش گرفت وعلاوه بر این رایزنی‌ها ازسوی نماینده کشورمان در آژانس، سید‌عباس عراقچی، وزیر خارجه نیز شخصا در تماس‌های تلفنی با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس و همتایان خود ازکشورهای غنا (رئیس شورای حکام)،مصر،ارمنستان، تایلند، برزیل، آفریقای جنوبی، بنگلادش، الجزایر، بورکینافاسو، پاکستان و فرانسه ضمن یادآوری همکاری ایران با آژانس نسبت به سیاسی‌کاری این نهاد و تبعات صدور قطعنامه هشدار داد.
مهم‌ترین هشدارهای وزیر خارجه
عراقچی در گفت‌وگوهای خود چند مطلب را به صورت ویژه مورد تاکید قرار داد. نخست، صدور قطعنامه نه فقط باعث تحقق اهداف بانیان آن نخواهد شد بلکه موجب تضعیف و اختلال در فرآیندهای تعامل‌گرایانه بین آژانس و ایران می‌شود و وظایف فنی و حرفه‌ای آژانس را نیز مختل خواهد کرد.عراقچی همچنین با تاکید بر این‌که صدور قطعنامه باعث پیچیده‌تر شدن مسائل خواهد شد، هشدار داد: «در صورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقداماتی غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستورکار قرار دهند، ایران به نحو مقتضی و متناسب پاسخ خواهد داد.»
تکرار خطای محاسباتی
با وجود هشدارهای عراقچی،کشورهای اروپایی موفق شدند با ۱۹ رای مثبت در مقابل ۱۲ رای ممتنع و سه رای منفی، قطعنامه را تصویب کنند.نکته قابل توجه این‌که رایزنی‌های گسترده عراقچی گرچه نتوانست جلوی تصویب قطعنامه را بگیرد اما آرای تعداد زیادی از کشورهایی که ممکن بود به قطعنامه رای مثبت بدهند را به ممتنع تبدیل کرد و باعث شد قطعنامه اخیر یکی از ضعیف‌ترین قطعنامه‌های شورای حکام باشد. با این حال اروپایی‌ها که بازیگران اصلی پروژه صهیونیستی علیه ایران هستند و از پیش تصمیم خود را برای کشاندن بیشتر آژانس به ورطه سیاسی گرفته بودند، توانستند تعدادی از متحدان نزدیک خود را برای دادن رای مثبت، قانع کنند.این رویکرد تروئیکای اروپا نشان داد این کشورها از گذشته درس نگرفته‌اند و بر همین اساس بار دیگر دچار خطای محاسباتی شده‌اند. این خطای محاسباتی قطعا باعث پیچیده‌تر شدن شرایط خواهد شد و اروپایی‌ها یکی از بازندگان این ماجرا خواهند بود. ولی معادلات حاکم بر کشورهای اروپایی و مناسبات آنها با رژیم صهیونیستی و آمریکا باعث شده با وجود تجربیات گذشته در این زمینه و واضح بودن تبعات این اقدام برای تروئیکای اروپا، باز هم به سمت صدور قطعنامه علیه ایران بروند.در چنین شرایطی که اروپایی‌ها به فکر سود و زیان خود نیستند به نظر می‌رسد این ایران است که باید هزینه‌های اینگونه اقدامات اروپا را آنقدر بالا ببرد که آنها را وادار به تغییر رویکرد کند و شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که نظام محاسباتی این کشورها در خصوص جمهوری اسلامی ایران عوض شود و با تردید بیشتری نسبت به انجام اقدامات خصمانه از جمله صدور قطعنامه علیه تهران رفتار کنند.
تغییر ادبیات ایران
طبیعتا در مورد صدور قطعنامه ضدایرانی در بحث هسته‌ای نهادهای مختلفی مسئولیت تغییر نگرش اروپایی‌ها را بر عهده دارند که اصلی‌ترین آنها وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی هستند. بر همین اساس بلافاصله پس از صدور قطعنامه، این دو نهاد کشورمان باصدور بیانیه‌ای نسبت به صدور قطعنامه واکنش نشان دادند ورئیس سازمان انرژی اتمی هم دستورراه‌اندازی مجموعه قابل توجهی از سانتریفیوژهای جدید را صادر کرد.اما به نظر می‌رسد تغییر رویکرد اروپایی‌ها در این مقطع نیازمند اقداماتی شدیدتر و متفاوت‌تر از آن چیزی است که درگذشته اتفاق افتاده است. از مواضع برخی مقامات وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی نیز اینگونه بر می‌آید که چنین موارد شدیدی هم در سبد پاسخ تهران گنجانده شده و اگرچه ممکن است به دلیل پرهیز از تنش‌زایی، به صورت علنی اعلام نشود اما قطعا در تعاملات دوجانبه و چندجانبه ایران با کشورهای اروپایی به آنها گوشزد شده است.ازجمله این اقدامات که باید بیش از گذشته درباره آن به اروپایی‌ها هشدار داد بحث خروج از ان‌پی‌تی است که کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی وزارت خارجه صراحتا درباره آن به غربی‌ها هشدار داد و گفت پاسخ قطعی ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌ها خروج از ان‌پی‌تی خواهد بود.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در گفت‌وگو با یکی از بخش‌های خبری سیما گفت: همان‌طور که ایران به دنبال راه‌حل‌های تعاملی است به همان اندازه هم آماده است روش‌های دیگری را اتخاذ و دنبال کند.این مواضع صریح نشان می‌دهد دستگاه دیپلماسی و سایر تصمیم‌گیران در موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان برای بر‌هم زدن خطای محاسباتی غرب، هماهنگ هستند اما با توجه به تجربیات گذشته باید از فضای تهدیدات لفظی عبور کرد و گوشه‌هایی از تهدیدات عملی را نیز به رخ اروپایی‌ها کشید، چرا که اروپایی‌ها نشان داده‌اند فقط زبان زور را می‌فهمند و بر‌خلاف ژست‌هایی که می‌گیرند ارزش چندانی برای دیپلماسی و مدارا قائل نیستند.
عراقچی در گفت‌وگوهای خود چند مطلب را به صورت ویژه مورد تاکید قرار داد. نخست، صدور قطعنامه نه فقط باعث تحقق اهداف بانیان آن نخواهد شد بلکه موجب تضعیف و اختلال در فرآیندهای تعامل‌گرایانه بین آژانس و ایران می‌شود و وظایف فنی و حرفه‌ای آژانس را نیز مختل خواهد کرد.عراقچی همچنین با تاکید بر این‌که صدور قطعنامه باعث پیچیده‌تر شدن مسائل خواهد شد، هشدار داد: «در صورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقداماتی غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستورکار قرار دهند، ایران به نحو مقتضی و متناسب پاسخ خواهد داد.»
تکرار خطای محاسباتی
با وجود هشدارهای عراقچی،کشورهای اروپایی موفق شدند با ۱۹ رای مثبت در مقابل ۱۲ رای ممتنع و سه رای منفی، قطعنامه را تصویب کنند.نکته قابل توجه این‌که رایزنی‌های گسترده عراقچی گرچه نتوانست جلوی تصویب قطعنامه را بگیرد اما آرای تعداد زیادی از کشورهایی که ممکن بود به قطعنامه رای مثبت بدهند را به ممتنع تبدیل کرد و باعث شد قطعنامه اخیر یکی از ضعیف‌ترین قطعنامه‌های شورای حکام باشد. با این حال اروپایی‌ها که بازیگران اصلی پروژه صهیونیستی علیه ایران هستند و از پیش تصمیم خود را برای کشاندن بیشتر آژانس به ورطه سیاسی گرفته بودند، توانستند تعدادی از متحدان نزدیک خود را برای دادن رای مثبت، قانع کنند.این رویکرد تروئیکای اروپا نشان داد این کشورها از گذشته درس نگرفته‌اند و بر همین اساس بار دیگر دچار خطای محاسباتی شده‌اند. این خطای محاسباتی قطعا باعث پیچیده‌تر شدن شرایط خواهد شد و اروپایی‌ها یکی از بازندگان این ماجرا خواهند بود. ولی معادلات حاکم بر کشورهای اروپایی و مناسبات آنها با رژیم صهیونیستی و آمریکا باعث شده با وجود تجربیات گذشته در این زمینه و واضح بودن تبعات این اقدام برای تروئیکای اروپا، باز هم به سمت صدور قطعنامه علیه ایران بروند.در چنین شرایطی که اروپایی‌ها به فکر سود و زیان خود نیستند به نظر می‌رسد این ایران است که باید هزینه‌های اینگونه اقدامات اروپا را آنقدر بالا ببرد که آنها را وادار به تغییر رویکرد کند و شرایط را به گونه‌ای رقم بزند که نظام محاسباتی این کشورها در خصوص جمهوری اسلامی ایران عوض شود و با تردید بیشتری نسبت به انجام اقدامات خصمانه از جمله صدور قطعنامه علیه تهران رفتار کنند.
تغییر ادبیات ایران
طبیعتا در مورد صدور قطعنامه ضدایرانی در بحث هسته‌ای نهادهای مختلفی مسئولیت تغییر نگرش اروپایی‌ها را بر عهده دارند که اصلی‌ترین آنها وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی هستند. بر همین اساس بلافاصله پس از صدور قطعنامه، این دو نهاد کشورمان باصدور بیانیه‌ای نسبت به صدور قطعنامه واکنش نشان دادند ورئیس سازمان انرژی اتمی هم دستورراه‌اندازی مجموعه قابل توجهی از سانتریفیوژهای جدید را صادر کرد.اما به نظر می‌رسد تغییر رویکرد اروپایی‌ها در این مقطع نیازمند اقداماتی شدیدتر و متفاوت‌تر از آن چیزی است که درگذشته اتفاق افتاده است. از مواضع برخی مقامات وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی نیز اینگونه بر می‌آید که چنین موارد شدیدی هم در سبد پاسخ تهران گنجانده شده و اگرچه ممکن است به دلیل پرهیز از تنش‌زایی، به صورت علنی اعلام نشود اما قطعا در تعاملات دوجانبه و چندجانبه ایران با کشورهای اروپایی به آنها گوشزد شده است.ازجمله این اقدامات که باید بیش از گذشته درباره آن به اروپایی‌ها هشدار داد بحث خروج از ان‌پی‌تی است که کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی وزارت خارجه صراحتا درباره آن به غربی‌ها هشدار داد و گفت پاسخ قطعی ایران به فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی اروپایی‌ها خروج از ان‌پی‌تی خواهد بود.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در گفت‌وگو با یکی از بخش‌های خبری سیما گفت: همان‌طور که ایران به دنبال راه‌حل‌های تعاملی است به همان اندازه هم آماده است روش‌های دیگری را اتخاذ و دنبال کند.این مواضع صریح نشان می‌دهد دستگاه دیپلماسی و سایر تصمیم‌گیران در موضوع برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشورمان برای بر‌هم زدن خطای محاسباتی غرب، هماهنگ هستند اما با توجه به تجربیات گذشته باید از فضای تهدیدات لفظی عبور کرد و گوشه‌هایی از تهدیدات عملی را نیز به رخ اروپایی‌ها کشید، چرا که اروپایی‌ها نشان داده‌اند فقط زبان زور را می‌فهمند و بر‌خلاف ژست‌هایی که می‌گیرند ارزش چندانی برای دیپلماسی و مدارا قائل نیستند.
