در سال‌های گذشته صنعت فولاد در نیمه اول سال با محدودیت‌های برقی و در نیمه دوم با محدودیت‌های گازی مواجه بود اما به نظر می‌رسد این شرایط در سال‌های پیش رو دشوارتر از گذشته شود. چرا که در سال جاری شاهد محدودیت برق فولادی در پاییز و زمستان هستیم. کاهش تولید و افزایش قیمت آهن آلات از مهم‌ترین تأثیرات نا ترازی انرژی در صنعت فولاد به شمار می‌رود. در این مطلب به تأثیرات منفی محدودیت‌های انرژی به ویژه تبعات قطع برق در صنعت فولاد می‌پردازیم.
تشدید محدودیت های برق و گاز در صنعت فولاد
هرچند در سال‌های گذشته قطعی برق در صنعت فولاد به ماه‌های گرم سال محدود می‌شد اما در سال جاری شاهد محدودیت‌های برق کارخانه‌های فولادی در نیمه دوم سال نیز هستیم. همان‌طور که می‌دانید انرژی یکی از اصلی‌ترین پارامترها در زنجیره تأمین صنعت فولاد به شمار می‌رود و هرگونه اخلال در زنجیره تأمین تأثیر مستقیم بر میزان تولید خواهد گذاشت. این کاهش تولید از صنایع بالادستی مانند تولید سنگ آهن و گندله شروع شده و تا تولید محصولات نهایی فولادی ادامه می‌یابد.
قیمت آهن آلات صنعتی تحت تأثیر قطعی برق
میزان عرضه و تقاضا از اصلی‌ترین پارامترها در تعیین قیمت آهن آلات به شمار می‌رود. به این ترتیب هر عاملی که باعث برهم خوردن نسبت عرضه به تقاضا شود می‌تواند باعث تغییر قیمت آهن آلات شود. محدودیت‌های انرژی مانند قطع برق با کاهش تولید و عرضه نسبت به تقاضا باعث گران شدن مقاطع فولادی نظیر قیمت ورق سیاه، تیرآهن و میلگرد می‌شود.
میزان کاهش تولید فولاد به دلیل قطع برق
بر اساس این گزارش بیشترین مقدار کاهش محصولات زنجیره آهن و فولاد در شش ماهه اول 1403 به صورت زیر است:
- کاهش 11.7 درصدی تولید میلگرد
- کاهش 9.6 درصدی تولید نبشی و ناودانی
- کاهش 8.5 درصدی تولید شمش فولادی
- کاهش 4 درصدی تولید گندله
- کاهش 3.8 درصدی تولید ورق سرد
استفاده از روش قوس الکتریکی در خط تولید انواع شمش فولادی یکی از اصلی‌ترین دلایل افت تولید بیلت، بلوم و اسلب به شمار می‌رود. البته در این میان نیز افزایش 10.2 درصدی تولید آهن اسفنجی و رشد 5.5 درصدی تولید ورق گرم در نیمه اول 1403 را شاهد بودیم. هم‌چنین رکود سنگین در صنایعی مانند ساختمان‌سازی و کاهش مشتریان خارجی برای محصولاتی نظیر میلگرد را می‌توان از دیگر دلایل کاهش تولید این محصولات عنوان کرد. به همین دلایل قیمت میلگرد رشد کمتری نسبت به دیگر مقاطع را به ثبت رسانده است.
تبعات قطع برق در صنعت فولاد
کاهش تولید و محقق نشدن اهداف سالیانه تبعات منفی زیادی برای صنعت فولاد و تولیدکنندگان خواهد داشت. کاهش سود شرکت‌ها، جلوگیری از به‌روز شدن صنعت، کاهش کیفیت محصولات، افزایش هزینه تولید، از دست دادن بازارهای منطقه‌ای و تضعیف هزاران صنعت کوچک وابسته به فولادسازان از جمله برخی پیامدهای منفی قطعی برق و گاز صنعت فولاد است.
کاهش تولید در صنایع مصرف‌کننده فولاد مانند خودرو و لوازم‌خانگی از دیگر پیامدهای محدودیت‌های انرژی صنعت فولاد است که یکی از دلایل اصلی گران شدن کالاهای مصرفی نهایی در این صنایع به شمار می‌رود. هم‌چنین افزایش واردات برای تأمین نیاز داخلی و خروج ارز از دیگر تبعات کاهش تولید براثر قطع برق و گاز فولادی‌ها است. به صورت کلی از پیامدهای قطع برق و گاز در صنعت فولاد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افت تولید و افزایش قیمت محصولات فولادی
- کاهش درآمد تولیدکنندگان
- افزایش نیاز به واردات
- افزایش هزینه‌های تولید
- کاهش کیفیت محصولات
- آسیب به صنایع وابسته و افزایش بیکاری
- افزایش قیمت محصولات ثانویه وابسته به صنعت فولاد
- از دست دادن مشتریان خارجی
- کاهش توانایی کارخانه‌ها برای بروز کردن زیرساخت‌ها
میزات ضرر صنعت فولاد به دلیل محدودیت‌های انرژی
بر همین اساس محدودیت‌های فزاینده برق تنها در نیمه اول سال 1403 باعث کاهش 1.1 میلیون تنی یا 5.7 درصدی تولید محصولات فولادی میانی ایران به ارزش بیش از 450 میلیون دلار شده است. بدون شک این کاهش تولید فولاد در نیمه دوم سال 1403 نیز بیشتر خواهد شد چرا که محدودیت گازی نیز به مشکلات خط تولید فولادی‌ها اضافه می‌شود. به صورت کلی مجموع ارزش تولید ازدست‌رفته در صنعت فولاد به دلیل محدودیت برق و گاز در سال گذشته بالغ بر 2.5 میلیارد دلار معادل 245 همت بوده است که سهم عمده آن به نا ترازی در تأمین گاز فولادی‌ها مربوط می‌شود.
قطعی برق و گران شدن هزینه ساخت و ساز
قطعی برق با کاهش تولید و افزایش قیمت آهن آلات باعث گران شدن محصولات در صنایع مصرف‌کننده می‌شود. افزایش هزینه ساخت و ساز با توجه به گران شدن قیمت میلگرد و تیرآهن از جمله این موارد است.
میزان برق مورد نیاز صنعت فولاد
کارخانه‌های فولادی با بهره‌برداری از پروژه‌های تولید برق خصوصی، تقریباً به خودکفایی 70 درصدی از تأمین برق مصرفی خود رسیده‌اند. به این ترتیب صنعت فولاد تنها 30 درصد از برق مصرفی خود را از زنجیره برق کشور تأمین می‌کند. البته فرسودگی‌های زیرساختی و نبود سیستم‌های مدیریت انرژی از جمله ایراداتی است که به صنعت فولاد برای افزایش هدر رفت انرژی در این صنعت وارد است.
سخن پایانی
فولاد یکی از اصلی‌ترین صنایع ایران در تولید ناخالص داخلی و بهبود تراز تجاری کشور به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر با مشکلات عدیده‌ای در زنجیره تأمین انرژی مانند محدودیت‌های برق و گاز روبرو بوده است. محدودیت‌هایی که می‌تواند توسعه صنعت فولاد را کند کرده و سهم 7.8 میلیارد دلاری محصولات فولادی از صادرات کشور را کاهش دهد. با توجه به فاصله 4 میلیون تنی ایران با رتبه هفتم جهانی در تولید فولاد بدیهی است در صورت کاهش و رفع محدودیت‌های انرژی صنعت فولاد بتواند خود را به جایگاه هفتم در جهان برساند. شما با مراجعه به سایت فولاد ایرانیان www.fooladiranian.com به‌عنوان یکی از مراجع اصلی استعلام قیمت آهن آلات می‌توانید از قیمت روز مقاطع فولادی مطلع شوید. در صورت نیاز به هرگونه مشاوره رایگان نیز می‌توانید با شماره 42214 – 021 تماس بگیرید.
