سابقه بی‌عملی اروپا در اجرای تعهدات برجامی پس از خروج آمریکا از برجام نشان داد که کشورهای اروپایی نمی توانند یا نمی خواهند خارج از منویات آمریکا دست به اقدامی بزنند و از این رو هرگونه گفت‌وگو با کشورهای اروپایی باید با در نظر گرفتن وزن واقعی این کشورها باشد.
سایت نورنیوز نوشت: اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد؛ نشست معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران، فرانسه، آلمان و انگلیس برای گفتگو در مورد مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در تاریخ جمعه ٩ آذر در ژنو برگزار می شود.
گفته شده مجید تخت روانچی، معاون سیاسی وزارت خارجه که دیپلماتی کهنه کار است و در مذاکرات برجام نیز حضور داشت سرپرستی تیم ایرانی را برعهده خواهد داشت. ایالات متحده، روسیه و چین در این گفتگوها حضور نخواهند داشت.
هنوز موضوع گفتگوی میان ایران و سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه به صورت دقیق اعلام نشده اما برگزاری این جلسه پس از اوج گیری اختلافات میان ایران و سه کشور فوق که پیشنهاد دهنده قطعنامه ضدایرانی در اجلاس اخیر شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی بودند و مواضع خصمانه ای را علیه کشورمان اتخاذ کردند در جای خود جالب توجه است. اگرچه ایران پس از تصویب قطعنامه اخیر در شورای حکام نیز اعلام کرده بود که همچنان به اصل گفتگو برای رفع اختلافات پایبند است اما سوالات مهمی در خصوص انگیزه‌ها و اهداف سه کشور اروپایی برای شرکت در گفتگوهای روز جمعه در ژنو وجود دارد که لازم است مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد.
به طور کلی با توجه به سابقه بدعهدی کشورهای اروپایی در مسیر اجرای موافقتنامه برجام و همچنین رفتارهای چندگانه این کشورها پس از خروج غیر قانونی آمریکا از برجام نمی شود و همچنین اقدامات خصمانه و غیر سازنده این کشورها در نشست اخیر شورای حکام آژانس نمی توان این فرض را پذیرفت که گفتگوها در فضایی مبتنی بر اعتماد انجام خواهد شد. علاوه بر این موافقت طرفین با برگزاری جلسه گفتگو در نهم آذرماه به فاصله کوتاهی پس از چالشهای ایجاد شده میان دو طرف در شورای حکام که منجر به تصویب قطعنامه علیه کشورمان شد این سئوال جدی را به ذهن متبادر می کند که آیا اقدام اخیر اروپا در شورای حکام ترفندی برای ورود قدرتمند به نشست روز جمعه در ژنو بوده است؟
به طور قطع در صورتی که سه کشور اروپایی با چنین توهمی وارد گفتگو با جمهوری اسلامی ایران شوند همانگونه که کشورمان بلافاصله پس از صدور قطعنامه با وارد کردن انبوه سانتریفیوژهای پیشرفته به مدار غنی سازی به رفتار غیر سازنده اروپایی‌ها پاسخ داد در مذاکرات ژنو نیز نمایندگان کشورمان با تاکید بر مواضع اصولی ایران در پرونده های مورد نظر دو طرف در ابعاد دو جانبه، منطقه ای و بین المللی با اقتدار از منافع ملی دفاع خواهند کرد.
موضوع قابل توجه دیگر که لازم است در گفتگو با کشورهای اروپایی مورد توجه قرار گیرد، موقعیت متزلزل و بشدت آسیب پذیر این کشورها است. گرفتار شدن در باتلاق جنگ اوکراین و نگرانی جدی نسبت به آینده روابط با آمریکا پس از روی کار آمدن ترامپ از جمله موضوعاتی است که کشورهای اروپایی را در وضعیت انفعال مطلق قرار داده است
صرف نظر از موارد ذکر شده، سابقه بی عملی اروپا در اجرای تعهدات برجامی پس از خروج آمریکا از برجام نشان داد که کشورهای اروپایی نمی توانند یا نمی خواهند خارج از منویات آمریکا دست به اقدامی بزنند. فرصت حدود یک ساله ای که ایران برای جبران خروج آمریکا در اختیار اروپا قرار داد به جز برخی سفرها و اقدامات نمایشی بی حاصل دستاوردی برای کشورمان نداشت و سازوکار مالی اینستکس که قرار بود بستر مراودات مالی میان ایران و اروپا شود هرگز فعال نشد.
اگرچه پرونده روابط ایران و اروپا در طول ۴۰ سال گذشته مملو از رفتارهای غیر سازنده، بد عهدی و بی عملی است و هیچگاه از رهگذر مراودات فی مابین بهره قابل توجهی نصیب ایران نشده لیکن باز نگه داشتن باب گفتگو با کشورهای اروپایی اقدامی مزموم نیست و تدبیر راهبردی بر پیگیری این مسیر صحه می گذارد.
در این رابطه موضوعی که به طور قطع مسئولین انقلابی و با تجربه دستگاه سیاست خارجی کشورمان بر آن وقوف دارند توجه به تجربیات گذشته و پیشبرد گفتگوها بر اساس وزن و تاثیر گذاری واقعی اروپاست و نه ادعاهای تو خالی این کشورها. عزت، حکمت و مصلحت سه اصل راهبردی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بوده و همواره تعیین کننده اولویتهای کشور در روابط خارجی است.
بهتر است کشورهای اروپایی نیز با درک این مهم که رفتارهایی چون اقدام اخیر آنان در شورای حکام آژانس و صدور قطعنامه ضدایرانی نه تنها تاثیری بر اراده راسخ ایران برای تداوم سیاستهای اصولی در روابط دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی نخواهد داشت بلکه به دلیل ماهیت غیر دوستانه اقداماتی از این دست مسیر گفتگو برای رفع اختلافات و چالشهای فی مابین را غیر هموار و ناکارآمد خواهد کرد.
