پاسخ وزارت نفت به وزارت نیرو درباره علت خاموشی‌ها

وزارت نفت در واکنش به جوابیه چند روز قبل توانیر به کیهان و پاسخ کیهان، جوابیه‌ای ارسال کرده است که مخاطب بخشی از آن، وزارت نیرو است.

روز شنبه هفته جاری جوابیه‌ای از شرکت توانیر به همراه پاسخ مختصر کیهان با عنوان «عدم ذخیره‌سازی کافی سوخت نیروگاه‌ها؛ علی‌رغم هشدار وزارت نیرو از شهریور امسال» منتشر شد که در آن با استناد به آمار و توضیحات توانیر، اشاره‌ای به تعلل در تامین سوخت نیروگاهی شده بود.

وزارت نفت در واکنش به تبادل توضیح و پاسخ کوتاه بین کیهان و توانیر، جوابیه‌ای طولانی ارسال کرده است که اولا نامتناسب با حجم مطلب اصلی است و ثانیا بخشی از آن در واقع پاسخ به وزارت نیرو و شرکت توانیر است.

در جوابیه وزارت نفت آمده است:

1- مستند به آمار رسمی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران میزان تحویل سوخت به نیروگاه‌های کشور در 8 ماه منتهی به 30 آبان 1403 در مقایسه با سال قبل کاهش نیافته است. براساس آمار متقن موجود، میانگین تحویل روزانه گازوییل به نیروگاه‌های کشور در 8 ماهه 1402 به میزان 19 میلیون و 537 هزار لیتر بوده است در حالی‌که این رقم در 8 ماهه 1403 به طور میانگین روزانه 26 میلیون و 175 هزار لیتر بوده است که رشد حدود 34 درصدی را نشان می‌دهد... عملکرد تحویل مازوت در 8 ماهه 1403 به میزان 23 میلیون لیتر بوده است در حالی‌که این میزان در مدت مشابه سال قبل به طور متوسط روزانه 14 میلیون و 137 هزار لیتر بوده است که در این‌جا نیز رشد 61 درصدی را شاهد هستیم.

2- درخصوص مصرف سوخت دوم در نیروگاه‌های کشور اعم از گازوییل و مازوت نیز مقایسه میانگین مصرف 8 ماهه 1402 در بخش گازوییل رقم 12 میلیون 725 هزار لیتر را نشان می‌دهد در حالی‌که این رقم در 8 ماه 1403 به طور متوسط 22 میلیون و 525 هزار لیتر را ثبت کرده است که رشد مصرف حدود 

56 درصدی را نشان می‌دهد. در مورد مصرف مازوت در 8 ماهه 1402 رقم میانگین روزانه 10 میلیون 112 هزار لیتر ثبت شده که در مقایسه با مصرف میانگین 15 میلیون و 577 هزار لیتری 8 ماهه 1403 رشد مصرف حدود 65 درصدی را شاهد هستیم.

3- [در بند سوم آمار شفافی ارائه نشده ولی تأکید شده است:] این نکته که وزارت نیرو باید برنامه و اقدام جدی برای افزایش بهره وری نیروگاه‌های کشور داشته باشد، درخواست گزافه‌ای نیست.

4- در ماجرای قطع برق پاییز امسال برخلاف نظر روزنامه کیهان دولت علت آن را نسوزاندن مازوت نمی‌داند و همان‌گونه که رئیس‌جمهور محترم با صداقت تصریح کرد، قطع برنامه‌ریزی شده برق با هدف مدیریت تامین انرژی کشور برای عبور از زمستان است. در عین حال عدم مصرف مازوت در نیروگاه‌های مجاور کلانشهرهایی که مشکل آلودگی هوا دارند نیز تصمیم شجاعانه و شفاف دولت برای کاهش مخاطرات آلودگی هوا برای ساکنان کلانشهرهای مجاور این نیروگاه‌ها بود. 

5- پس از رای اعتماد مجلس محترم شورای اسلامی به وزیر نفت، مهندس پاک‌نژاد، از غروب روز چهارشنبه 31 مردادماه امور وزارت نفت را رسما عهده‌دار شد و در همان ابتدا با مجموعه‌ای از کمبودها و تعلل‌ها به ویژه در بخش تامین و ذخیره‌سازی سوخت رو به رو شد. به گونه‌ای که در همان هفته اول شهریور که موج نخست مسافرت‌های ماه پایانی تابستان رخ داد مشکل کمبود ذخیره‌سازی بنزین در استان‌های شمالی مشهود شد که با تلاش وافر مجموعه پرسنل صنعت نفت این کمبودها با مشقت‌های فراوان رفع شد. 

6- درخصوص هشدارهای توانیر از شهریورماه امسال در مورد تامین سوخت، وزارت نفت بلافاصله حجم تحویل گازوییل و مازوت به نیروگاه‌ها را افزایش داد به طوری که در مهرماه امسال به طور متوسط روزانه 27 میلیون و 600 هزار لیتر گازوییل و 24 میلیون و 500 هزار لیتر مازوت تحویل نیروگاه‌های کشور شد. در آبان ماه امسال نیز میانگین تحویل گازوییل به نیروگاه‌ها به رقم بی‌سابقه 41 میلیون و یکصد هزار لیتر در روز و مازوت نیز به رقم 24 میلیون و 700 هزار لیتر افزایش یافت.

در بندهای 7 و 8 جوابیه هم با اشاره به آمارها و ادله‌ای آمده است: «ذکر این نکته که بعد از استقرار دولت چهاردهم سطح ذخایر گازوییل نیروگاهی در مقایسه با میزان ذخایر سال‌های قبل 600 میلیون لیتر کاهش یافته است از اساس مقایسه‌ای نادرست است.» همچنین تأکید شده است: «این موضوع که آغاز تعمیرات [پالایشگاه‌ها] در پاییز اشتباه دولت چهاردهم بوده از اساس بی‌معنا است.»

پاسخ کیهان:

- وزارت نفت در حالی مدعی بی‌سابقه بودن میانگین تحویل گازوییل به نیروگاه‌هاست که توانیر در جوابیه اخیر خود اعلام کرده بود: «علی‌رغم هشدار وزارت نیرو از شهریورماه جاری برای ذخیره‌سازی سوخت کافی حتی سه میلیارد متر مکعب گاز و ۶۰۰ میلیون لیتر از سوخت مایع ذخایر نیز تخلیه شده است و ‌انجام خاموشی دو ساعته خانگی به عنوان عاملی پیشگیرانه برای جلوگیری از وقوع بحران گسترده black out (خاموشی سراسری) بوده است». این در حالی است که در سال‌های ۱۴۰۰، ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ این ذخایر با افزایش ۱۱۰۰، ۹۰۰ و ۴۰۰ میلیون لیتری مواجه بوده‌اند. گفتنی است آقای پزشکیان و تیم اصلی او در مردادماه و کابینه دولت چهاردهم از اول شهریورماه در پاستور مستقر شده‌اند.

- وزارت نفت به شکل عجیبی ضعف خود در تأمین سوخت سفرهای تابستانی را به گردن خالی بودن ذخایر انداخته است. گویا جوابیه‌نویسان فراموش کرده‌اند که مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی 16 شهریورماه در گفت‌وگو با پایگاه خبری وزارت نفت درباره علت بروز مشکل در تأمین بنزین جایگاه‌های سوخت مناطق شمال کشور گفته بود: «افزایش تردد موجب کندی حرکت و تاخیر حداقل پنج برابری در تردد نفتکش‌های سوخت‌رسان در جاده‌های مواصلاتی و سبب تعطیلی مقطعی در بعضی از جایگاه‌های عرضه سوخت استان گیلان و غرب مازندران شد.»

دولت باید برای تعطیلات پیاپی در فاصله نهم تا شانزدهم شهریورماه از قبل تدبیر می‌کرد، نه اینکه نفتکش‌ها همزمان با مسافران راهی جاده شوند و در ترافیک بمانند؛ با این حال وزارت نفت می‌خواهد از این ضعف مدیریتی هم برای خود دستاورد بسازد.

- در جوابیه ادعا شده است دولت علت قطع برق پاییز را نسوزاندن مازوت نمی‌داند و شاهد مثال آن هم اظهارات صادقانه رئیس‌جمهور عنوان شده است. لازم به یادآوری است که سخنگوی دولت 16 آبان اعلام کرد که «به دستور رئیس‌جمهور مازوت‌سوزی در سه نیروگاه متوقف می‌شود... می‌توان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.» 20 آبان هم روزنامه اعتماد متعلق به دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به حذف مازوت از سبد تولید برق نیروگاه‌ها خارج، تیتر زد «آسمان آبی‌تر می‌شود.» به این ترتیب این گزاره القا شد که دولت چون به فکر سلامتی مردم است، مازوت را از سوخت نیروگاه‌ها حذف کرده و به ناچار «خاموشی منظم» جایگزین «تولید سم» می‌شود. اما پس از افشاگری رسانه‌ها درباره تعلل در تأمین سوخت نیروگاه‌ها و برملا شدن این طراحی رسانه‌ای برای منت گذاشتن بر مردم همزمان با تحمیل خاموشی به آنها، رئیس‌جمهور در تاریخ 23 آبان ماه در حاشیه جلسه دولت اذعان کرد که علت خاموشی‌ها، عدم تأمین سوخت نیروگاه‌ها بوده است.

- یادآوری می‌شود که برای اولین بار خاموشی‌های زمستانی سال 99 رخ داد که آن هم به دلیل ناتوانی در تامین سوخت نیروگاه‌ها بود، اما در سه سال گذشته این خاموشی‌ها به دلیل هماهنگی وزارتخانه‌های نفت و نیرو اتفاق نیفتاد ولی حالا همزمان با بازگشت تیم قبلی به مسند اجرا، نه تنها خاموشی‌های زمستانی بازگشته، که خاموشی پاییزی هم اضافه شده است. در این بین وزارت نفت و نیرو به جای تدبیر امور، عملکرد همدیگر را زیر سؤال می‌برند.

- در پایان گفتنی است، از ادبیات این جوابیه طولانی چنین بر می‌آید که همان تیم جوابیه‌نویس دوره مدیریت بیژن زنگنه، به طور خانوادگی به وزارت نفت بازگشته و دوباره نهضت جوابیه‌نویسی به راه انداخته‌اند. اما دلسوزانه به وزیر محترم نفت و مدیر محترم روابط عمومی عرض می‌کنیم که حتی اگر فرض شود این افراد به شما تحمیل شده باشند، نتیجه سیاسی‌کاری‌های آنها در وزارتخانه بسیار مهم و تخصصی نفت، به پای شما نوشته خواهد شد.